Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 12

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
V-9 Faraldsfræðileg rannsókn á algengi efnaskipta-
villu og áhættuþáttum kransæðasjúkdóma hjá geðklofa-
sjúklingum við legu- og göngudeild geðsviðs Landspítala
Kleppi
Kristófer Þorleifsson', Ólafur Sveinsson2, Halldór Kolbeinsson1
’Endurhæfing geðdeildar Landspítala Kleppi, 2taugadeild Karolinska
sjúkrahússins Stokkhólmi
lialldork@landspitali.is;kristoth@landspitali.is; olafiirsv@hotmail.com
Inngangur: Margar rannsóknir hafa sýnt að geðklofasjúklingar
hafa hærri tíðni af hjarta og æðasjúkdómum og aukna dánartíðni
af þeirra völdum en almenningur. Erlendar rannsóknir hafa
auk þess sýnt að geðklofasjúklingar eru einnig vangreindir og
vanmeðhöndlaðir þegar kemur að sykursýki, háþrýstingi, of
háum blóðfitum og efnaskiptavillu. Tilgangur rannsóknar var að
kanna algengi offitu, sykursýki, háþrýstings, blóðfituröskunar
og efnaskiptavillu meðal geðklofasjúklinga á Islandi.
Aðferðir: Rannsóknin var samtvinnuð við komur á göngudeild
og innlagnir. Var eftirfarandi gögnum safnað: hæð, þyngd og
mittismál og síðan þyngdarstuðull reiknaður út.
Blóðþrýstingur var mældur. Tekin var fastandi blóðprufa
þar sem mælt var: fastandi blóðsykur og langtíma blóðsykur
(HbAlc), heildarkólesteról, HDL kólesteról og þríglýseríð.
Spurt var um reykingar. Algengi efnaskiptavillu var metin út frá
ofangreindum mælingum og notast var við skilgreiningu NCEP
(National Institute of Health 2002) á efnaskiptavillu.
Niðurstöður: Alls hafa 86 einstaklingar, 70 karlar, 16 konur tekið
þátt í rannsókninni. Meðalaldur var 49,1 ár og 70% reyktu en búast
mátti við 21%. Meðalþyngdin var 94kg og meðalþyngdarstuðull
29,7 kg/m2. Af heildarhópnum höfðu 66,2% þyngdarstuðul > 25
cm/m2 og þar af 45,3% þyngdarstuðull >30 cm/m2. Sykursýki
höfðu 15,1%, en búast mátti við 5,8%, og 23,3% mældust með
háþrýsting. 53% voru með efnaskiptavillu pcO.OOOlmiðað við
almennt þýði.
Ályktun: Nauðsynlegt er að fylgjast betur með líkamlegu
heilsufari geðklofasjúklinga á íslandi. Mæla þarf reglubundið
líkamsþyngd, blóðþrýsting, blóðsykur og blóðfitu.
V-10 Hefur meðferð með þunglyndis- og kvíðalyfjum áhrif
á árangur HAM meðferðar hjá hópi í heilsugæslu?
Erik Brynjar Schweitz Eriksson, Engilbert Sigurðsson, Hafrún
Kristjánsdóttir1, Agnes Agnarsdóttir, Jón Friðrik Sigurðsson
Geðsviði Landspítala
erikbse@landspitali.is
Inngangur: Hugræn atferlismeðferð (HAM) og SSRI/SNRI
lyf hafa gefið hvað bestan árangur í baráttunni við kvíða og
þunglyndi. Marks et al. (1993) sýndu fram á að róandi og svefnlyf
hafa neikvæð áhrif á árangur af hugrænni atferlismeðferð. I
yfirstandandi rannsókn á HAM á námskeiðaformi í heilsugæslu
hefur árangur af meðferðinni verið skoðaður m.t.t. notkunar á
þunglyndis-, róandi og svefnlyfjum.
Markmið: Rannsakendur vildu vita í fyrsta lagi hvort
benzodiazepin og skyld lyf hefðu neikvæð áhrif á árangur af
HAM meðferð og í öðru lagi hvort samþætting meðferðarinnar
við notkun SNRI/SSRI lyfja hefði meiri áhrif en HAM eitt og
sér.
Aðferðir: Árangur af meðferðinni var mældur með Beck's
Depression Inventory og Anxiety Inventory áþrem tímapunktum,
þ.e. í upphafi meðferðar, eftir fimm meðferðartíma og i eftirfylgd
þremur mánuðum eftir upphaf námskeiðsins.
Niðurstaða: Fyrstu niðurstöður sýna fram á marktæka lækkun
á BDI og BAI kvörðum hjá öllum hópum. Hins vegar hefur ekki
tekist að sýna fram á marktækan mun á árangri milli lyfja og
lyfjalausra hópa.
Ályktun: HAM hefur áhrif á depurð og kvíða óháð notkun
þunglyndis- og kvíðalyfja. Rétt er þó að taka fram að einungis
hefur verið farið yfir hluta gagna sem nú liggja fyrir með tilliti
til lyfjanotkunar. Við frekari úrvinnslu fyrirliggjandi gagna gætu
þessar línur skýrst frekar.
V-11 Áskoranir í meðferð - Fyrstu niðurstöður úr
díalektískri atferlismeðferð á Hvítabandi
Magnús Blöndahl Sighvatsson, Margrét Bárðardóttir, Borghildur
Einarsdóttir
Geðsviði Landspítala
magnblo&landspi tali. is
Inngangur: Díalektísk atferlismeðferð (DAM) (Linehan, 1993)
var þróuð sem meðferðarúrræði fyrir einstaklinga með jaðar-
persónuleikaröskun þar sem helstu einkenni eru: erfiðleikar í
samskiptum, miklar tilfinningasveiflur, tómleikatilfinning, hvat-
vísi og sjálfsskaðandi hegðun. Árangursrannsóknir benda til að
eins árs göngudeildarmeðferð dragi úr hluta þeirra vanda-mála
sem einstaklingar með jaðarpersónuleikaröskun glíma við t.d.
fækkar tilraunum til sjálfsskaða (Linehan, o.fl., 1991). Töluverð
þróun í notkun DAM hefur átt sér stað undanfarin ár t.d. hvernig
DAM nýtist gegn öðrum geðröskunum (sjá yfirlit Dimeff og
Koerner, 2007). I þessari rannsókn var árangur DAM kannaður í
þriggja mánaða dagmeðferð. Við árangursmat voru eftirfarandi
breytur mældar: sjálfsstjórn, félagsleg samsvörun, sjálfkennd,
tengslamyndun, ábyrgð, þunglyndi, kvíði, streita og alvarleiki
einkenna. Mat á árangri fór fram með sjálfsmatskvörðum sem
þátttakendur svöruðu fyrir og eftir meðferð.
Aðferð: Þátttakendur voru 28 einstaklingar með lyndis-, kvíða-
og persónuleikaraskanir. Árangur meðferðar var mældur eftir
ástandi þátttakenda fyrir og eftir meðferð.
Niðurstöður: Benda til árangurs af þriggja mánaða dagmeðferð
skv. þeim mælitækjum sem lögð voru fyrir. Marktækur munur
kom fram á öllum mælikvörðum fyrir og eftir meðferð.
Ályktanir: Vísbendingar eru um árangur DAM sem dag-
deildarúrræðis. Frekari rannsókna er þó þörf t.d. á því hvort
áhrif meðferðar séu mismunandi eftir geðgreiningu þátttak-
enda, hver árangur sé samanborið við biðlistahóp, hverjar séu
niðurstöður eftirfylgdar svo fátt eitt sé nefnt.
12 LÆKNAblaðið 2009/95