Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 16

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
hærra hlutfall heildarorkuinntöku kom frá kexi, kökum, sykri og
sælgæti meðal 5 ára barnanna m.v. 3ja ára, en niinna frá ávöxt-
um og grænmeti. Meðalorkuinntaka 5 ára barna var 131kcal/d
hærri en þeirra 3ja ára, þar af komu 96kcal (73% af umfram
orkuinntöku) frá kexi, kökum, sætum drykkjum, sykri, sælgæti
og ís, þ.e. orkuríkum en næringarsnauðum matvælum.
Ályktun: Ymsu er ábótavant í fæði íslenskra leikskólabarna.
Munur virðist vera á neyslumynstri 3ja og 5 ára barna þar sem
þau 5 ára neyta hlutfallslega meira af næringarsnauðum mat-
vælum, borið saman við 3ja ára.
V-21 Gildi einfalds spurningalista um mataræði barna
Ása Guðrún Kristjánsdóttir1, Erlingur Jóhannsson2, Inga Þórsdóttir1
'Rannsóknastofu í næringarfræði, Landspítala & matvæla- og
næringarfræðideild, heilbrigðisvísindasviði, HÍ, 2íþrótta-, tómstunda- og
þroskaþjálfadeild, menntavísindasviði, HÍ
asagk@Iandspitali.is
Markmið: Að ákvarða gildi einfalds spurningalista (FFQ) sem
svarað er af foreldrum til að rannsaka mataræði barna.
Aðferðir: Gildi einfalds spurningalista varðandi mataræði
barna, svarað af foreldrum, var metið með samanburði við
nákvæma skráningu þess sem neytt var í 3 daga (vegið magn).
I úrtakinu voru 7-ára börn, í öðrum bekk, í sex grunnskólum
í Reykjavík. Foreldrar 113 barna skiluðu bæði spurningalista
útfylltum og fæðuskráningu.
Niðurstöður: Neysla barna á grænmeti, fiski, lýsi, vatni
og hreinum ávaxtasafa var hærri samkvæmt svörum
foreldra í spurningalista en samkvæmt nákvæmlega veginni
fæðuskráningu. Neysla á unnum kjötvörum, kökum og kexi
var lægri samkvæmt svörum foreldra í spurningalista en í
fæðuskráningunni, en engirtn marktækur munur var neyslu
barna á ávöxtum, kjöti, sykruðum drykkjum, snakki og frönskum
kartöflum, sælgæti og mjólk. Spearman fylgnistuðlar voru 0.46
fyrir ávexti, 0.45 fyrir grænmeti, 0.62 fyrir lýsi og 0.46 fyrir vatn,
en lægri fyrir aðrar fæðutegundir. Grænmetis-, ávaxta-, lýsis-
og mjólkurneyslu var skipt upp í fjórðunga samkvæmt báðum
aðferðunum, 89% voru flokkaðir í sama fjórðung eða aðlægan
fjórðung þegar grænmetisneyslan var skoðuð og um 80% þegar
ávaxta-, lýsis- og mjólkurneysla var skoðuð.
Ályktun: Hægt er að nota einfaldan spumingalista sem foreldrar
svara til að meta neyslu bama af nokkmm fæðutegundum. Slíka
lista er þó erfitt að nota til dæmis til að mæla neyslu á vörum
sem almennt teljast óhollar. I öllum tilfellum þarf rannsókn á
gildi spurningalista um mataræði að fara fram til að hægt sé að
meta styrk einstakra spurninga, og sleppa þeim sem ekki hafa
nægilegt gildi.
V- 22 Bakteríur í miðeyrnavökva
Thelma M. Andersen1, Ólafur Guðmundsson2, Karl G. Kristinsson13,
Björn R. Lúðvíksson1'4, Ásgeir Haraldsson1'5, Hannes Petersen1-2
'Læknadeild HÍ, 2háls,- nef- og eyrnadeild, 3sýklafræðideild,
4ónæmisfræðideild, 5Barnaspítala Hringsins Landspítala
hpet@Iandspi tal i. is
Inngangur: Miðeymabólga (otitis media) er einn algengasti
sjúkdómur meðal barna og er talið að allt að 80%
bama hafi greinst með sjúkdóminn a.m.k. einu sinni fyrir
þriggja ára aldur. Hlutverk baktería í meinmynd miðeyma-
bólgu er þekkt, en óljósari er þáttur þeirra í meinmynd
langdreginnar vökvasöfnunar í miðeyra eftir sýkingu. Markmið
rannsóknarinnar var að kanna tilvist baktería í miðeyravökva
barna með vökvasöfnun í miðeyra.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarþýðið voru öll börn 0-12 ára
sem gangast áttu undir ástungu á hljóðhimnu eða röraísetningu,
á Handlæknastöðinni í Glæsibæ, rannsóknartímabilið 17/3-
30/4 ,08. Miðeymavökva var safnað og hann ræktaður auk þess
sem spumingalisti var lagður fyrir foreldra/forráðamenn.
Niðurstöður: Þátttakendur í rannsókninni voru 181 bam (55%
drengir, aldur 4 mánaða til 10 ára). 91% barnanna hafði sögu
um eymabólgu, 88% voru í dagvistun, 76% áttu systkini, 56%
höfðu fengið sýklalyf mánuðinn fyrir aðgerð og 24% voru á
sýklalyfjum á aðgerðardegi. Skoðuð vom 337 eyru, vökvi var í
245 þeirra (72,7%) og náðust úr þeim 241 (98,4%) sýni. Jákvæð
ræktun fyrir meinvaldandi bakteríur fékkst úr 124 sýnum
(51,5%). Úr þeim voru einangraðar 148 bakteríur (isolates) og
af þeim voru Heamophilus influenzae 85 (57,4%), Streptococcus
pneumoniae 35 (23,6%) og Moraxella catarrhalis 20 (13,5%).
Pneumókokkar ræktuðust úr fjómm eyrum sem útsett höfðu
verið fyrir sýklalyfjum (Amoxicillin) á aðgerðardegi og voru
allir þeir stofnar fjölónæmir.
Ályktun: Þessi rannsókn sýnir hærra hlutfall jákvæðra ræktana
úr miðeyrnavökva en aðrar sambærilegar rannsóknir. Þetta
verður að teljast áhugavert sérstaklega m.t.t. þess hversu mikil
sýklalyfjanotkun var hjá þessum börnum. Hlutfall Haemophilus
influenzae af jákvæðum ræktunum var auk þess mun hærra en
búast mátti við.
V-23 Bráða speldisbólga á íslandi 1983-2005
Birgir Briem1, Örnólfur Þorvarðarson2, Hannes Petersen34
'Háls,- nef- og eyrnadeild Buskerud sjúkrahússins, Drammen, Noregi,
2háls,- nef- og eymadeild Akademiska sjúkrahússins, Uppsölum, Svíþjóð,
3læknadeild HÍ, 4háls,- nef- og eymadeild Landspítala
hpet@landspital i. is
Inngangur: Bráða speldisbólga vísar til hraðrar ákomu bólgu
í speldi og ofanraddglufuhluta barkakýlis. Þar sem þessari
hröðu bólgumyndun getur fylgt lokun á efri öndunarvegi,
telst sjúkdómurinn alvarlegt bráðavandamál. Markmið rann-
sóknarinnar var að varpa ljósi á breytingar í faraldursfræði
sjúkdómsins á íslandi árin 1983 til 2005.
Efniviður og aðferðir: Allir sjúklingar með útskriftargreininguna
bráð speldisbólga (acute epiglottitis) á öllum sjúkrahúsum
landsins, voru teknir til og sjúkraskrár þeirra kannaðar
afturvirkt með tilliti til, aldurs, kyns, greiningarmánaðar
og árs, bakteríugreiningar, meðferð öndunarvegar, vistunar
á gjörgæslu, sýklalyfjavals, legutíma og helstu fylgikvilla.
Niðurstöður: 57 sjúklingar greindust með bráða speldisbólgu
á tímabilinu (árlegt nýgengi 0.93/100.000). Meðalaldur var 33,3
ár. Bráða speldisbólga í börnum hvarf eftir að bólusetning gegn
16 LÆKNAblaðiö 2009/95