Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 37

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
kviðarholsfrumur úr músum sem fengu fiskolíu seyttu meira af
MlP-la en minna af MCP-1 en kviðarholsfrumur úr músum í
samanburðarhóp.
Alyktanir: Niðurstöðurnar benda til að fiskolía hafi dempandi
áhrif á flakkboðamyndun í heilbrigðum músum en auki hins
vegar bólguviðbragð í músum eftir sýkingu. Dempandi áhrif
fiskolíu í heilbrigðum músum samræmist jákvæðum áhrifum
hennar á króníska bólgusjúkdóma en aukið bólguviðbragð gæti
að hluta skýrt jákvæð áhrif hennar í sýkingum.
V-78 Fjölónæmir berklar á íslandi
Hilmir Ásgeirsson1, Kai Blöndal2, Þorsteirm Blöndal2-1, Magnús
Gottfreðssonu
'Smitsjúkdómadeild Landspítala, 2göngudeild sóttvama heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins, dungnadeild Landspítala, 4læknadeild HI
magn usgo@landspi tali. is
Inngangur: Fjölónæmir berklar eru vaxandi vandamál í
heiminum. Arangur meðferðar er verri, sjúkrahúslegur lengri
og kostnaður hærri en við lyfnæma berkla. Hér er lýst þremur
tilfellum fjölónæmra berkla sem greinst hafa á íslandi á árunum
2003-2008.
Aðferðir: Rannsóknaraðilar fundu þau tilfelli sem þeim var
kunnugt um, eitt frá 2003, annað frá 2007 og þriðja frá 2008.
Einnig var leitað í berklaskrá þar sem ekki komu fram önnur
tilfelli á tímabilinu, en eitt tilfelli hafði greinst 1985 og annað
1992.
Tilfelli: Fyrsta tilfellið var 23 ára innflytjandi frá Asíu sem
hafði lokið fyrirbyggjandi meðferð vegna jákvæðs berklaprófs.
Tveimur árum síðar lagðist hann inn með berkla í kviðarholi
sem reyndust fjölónæmir. Hann lauk 18 mánaða meðferð og
læknaðist. Annað tilfellið var 23 ára maður sem lagðist inn vegna
fjölónæmra lungnaberkla. Hann hafði áður fengið meðferð í
heimalandi sínu í A-Evrópu en ekki lokið henni. Hann lá inni í
sjö mánuði og náði bata en gert var ráð fyrir tveggja ára meðferð.
Þriðja tilfellið var 27 ára einkennalaus kona sem greindist með
fjölónæma lungnaberkla við rakningu smits vegna fjölónæmra
berkla bróður. Fyrirhuguð var 18 mánaða meðferð.
Alyktun: A síðustu sex árum greindust þrjú tilfelli fjölónæmra
berkla hér á landi. A tólf árum þar á undan greindist eitt
tilfelli og gæti þetta bent til yfirvofandi fjölgunar. Fjölónæmir
berklar eru alvarlegir, erfiðir og kostnaðarsamir í meðhöndlun.
Mikilvægt er að standa vel að berklavömum, sérstaklega
skimun innflytjenda.
V-79 Streptókokkar af flokki B (Streptococcus agalactiae)
Faraldsfræði ífarandi sýkinga hjá fullorðnum á íslandi árin
1975-2007
Helga Erlendsdóttir u, Erla Soffía Björnsdóttir u, Magnús Gottfreðsson
2,3, Karl G. Kristinsson u
Sýklafræðideild’, smitsjúkdómadeild Landspítala2, læknadeild HÍ3
helgaerl@landspitali. is
Inngangur: Streptókokkar af flokki B (SFB, eða Streptococcus
agalactiae) valda alvarlegum sýkingum hjá nýburum og
barnshafandi konum. Á síðustu áratugum hefur ífarandi
sýkingum hjá öðrum fullorðnum fjölgað til muna, einkum hjá
þeim sem hafa undirliggjandi sjúkdóma. Unnt er að flokka
SFB í 10 hjúpgerðir, en þær eru Ia, Ib og II-IX. Skort hefur
faraldsfræðirannsóknir á bakteríunni, sem ná yfir heila þjóð og
langt tímabil.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir niðurstöður blóð-, liðvökva-
og mænuvökvaræktana árin 1975-2007 og skráðir fullorðnir
sjúklingar (>16 ára) sem greindust með ífarandi sýkingar
af völdum SFB ásamt aldri, kyni, dagsetningu jákvæðrar
ræktunar, sýkingarstað og afdrifum. Allir tiltækir stofnar voru
hjúpgreindir.
Niðurstöður: Á tímabilinu 1975-2007 greindust 115 fullorðnir
einstaklingar með 118 ífarandi sýkingar (karlar 39%, konur
61%). Árin 1975-1985 voru 13 sýkingar, 30 sýkingar 1986-1996 og
75 sýkingar 1997-2007, nýgengið 0.7,1.5 og 3.2 sýkingar/100.000
fullorðna íbúa/ár, sem er marktæk aukning (p<0.0001). Ekki var
munur á meðalaldri sjúklinga eftir tímabilum. Níu sjúklingar
voru á aldrinum 17-30 ára (8%), 52 (45%) 30-65 ára og 55 (47%)
eldri en 65 ára. Dánarhlutfall (< 4 vikum eftir jákv. ræktun) var
17% (19/115) og var svipað öll tímabilin. Það var lægra í tveimur
yngri aldurshópunum (11%) samanborið við þann elsta (25%)
(p=0.058). Alls voru 90 stofnar hjúpgreindir. Svipaður fjöldi var
af hjúpgerð Ia, Ib, II, III og V (16-19%), aðrar hjúpgerðir voru
sjaldgæfari. Hvorki sáust tengsl á milli hjúpgerða og afdrifa, né
skýrðist fjölgun síðustu ára af ákveðnum hjúpgerðum.
Ályktanir: Nýgengi ífarandi SFB sýkinga meðal fullorðinna
hefur aukist til muna hér á landi síðastliðna 3 áratugi. Á sama
tíma hefur dánartíðni staðið í stað.
V-80 Hjúpgerðir í ífarandi pneumókokkasýkingum 1998-
2007 með tilliti til nýrra próteintengdra bóluefna
Helga Erlendsdóttir, Karl G. Kristinsson, Þórólfur Guðnason
Sýklafræðideild Landspítala, læknadeild HÍ, landlæknisembættið
helgaerl@landspitali.is
Inngangur: Pneumókokkar hafa 91 þekktar hjúpgerðir og
ífarandi sýkingar af völdum þeirra geta verið lífshættulegar.
Á markaði er bóluefni sem inniheldur 7 hjúpgerðir (Prevnar®,
PCV-7), bóluefni með 10 hjúpgerðum (PCV-10) er væntanlegt og
13 gilt bóluefni (PCV-13) er í þróun. PCV-7 dregur mjög úr ífar-
andi sýkingum og hefur einnig sýnt virkni gegn lungnabólgum
og miðeyrnabólgum. Bólusetning ungbarna með PCV-7 hefur
ýmist verið hafin eða er á dagskrá hjá hinum Norðurlöndunum.
Markmið rannsóknarinnar er að kanna mögulega virkni nýrra
bóluefna miðað við nýgengi viðkomandi hjúpgerða á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Hjúpgerðir í PCV-7 eru 4, 6B, 9V, 14,
18C, 19F og 23F. í PCV-10 eru auk þess hjúpgerðir 1, 5 og 7F
og í PCV-13 bætast við hjúpgerðir 3, 6A og 19A. Úr gögnum
Sýklafræðideildar Landspítalans voru unnar upplýsingar
um nýgengi viðkomandi hjúpgerða. Skráðar voru ífarandi
pneumókokkasýkingar sl. 10 ár eftir aldurshópum, heilahimnu-
bólgur skráðar svo og afdrif (andlát). Reiknað var hlutfall
sjúklinga með hjúpgerðir tilheyrandi viðkomandi bóluefnum.
Niðurstöður: Alls greindust 486 ífarandi sýkingar á tímabil-
LÆKNAblaðið 2009/95 37