Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 15

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
Þrettán (2,08%) börn voru talin með astma og 58 (9,27%) með
exem. Jákvæð fjölskyldusaga var sterkasti áhættuþátturinn fyrir
staðfest fæðuofnæmi (OR=10,76 (95% CI 1,77-65,41); p=0,001),
næmingu (OR=3,29 (95% CI 1,11-9,74); p=0,023) og exem
(OR=2,20 (95% CI 1,13-4,29); p=0,018).
Alyktanir: Algengi fæðuofnæmis á fyrsta aldursári hefur ekki
áður verið rannsakað á íslandi. Þessar frumniðurstöður sýna
heldur lægri tíðni fæðuofnæmis en fyrri rannsókn á íslenskum
börnum á öðru ári. Þær sýna einnig lægri tíðni en í sumum
Evrópulöndum sem hugsanlega má rekja til erfða og um-
hverfisþátta.
V-18 Fjölskyldumeðferð fyrir of feit börn: áhrif á
líkamsþyngdarstuðul og líðan
Þrúður Gunnarsdóttir1, Anna Sigríður Ólafsdóttir1, Urður Njarðvík1,
Ragnar Bjarnason5
^HÍ, 5Landspítala
thrudurQhi.is
Inngangur: Offita barna hefur stóraukist á síðustu áratugum og
getur haft skaðleg áhrif á bæði heilsutengda þætti og líðan.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að athuga hvort fjöl-
skyldumeðferð fyrir of feit börn hafi áhrif á líkamsþyn-
gdarstuðul og líðan þátttakenda.
Aðferðir: Alls tóku 84 börn á aldrinum 7-13 ára (LÞS > 2.5
SDS) þátt í meðferð. Eitt foreldri tók þátt með hverju barni.
Meðferð stóð yfir í 12 vikur en dreifðist yfir 18 vikna tímabil.
Hæð og þyngd bama var mæld fyrir og eftir meðferð og
líkamsþyngdarstuðull reiknaður. Spurningalistar voru lagðir
fyrir áður en meðferð hófst og að henni lokinni til að meta
breytingar á depurð (Children's Depression Inventory, CDI),
kvíða (Multidimensional Anxiety Scale for Children, MASC) og
sjálfsmati (The Piers-Harris Self Concept Scale, Piers-Harris).
Eftirfylgni fór fram eftir 6 mánuði.
Niðurstöður: Af 84 fjölskyldum sem hófu meðferð fylltu 62 fjöl-
skyldur út spurningalista við upphaf og lok meðferðar og við 6
mánaða eftirfylgni. Líkamsþyngdarstuðull barnanna lækkaði að
meðaltali um 2 stig (p< 0.001) og líðan batnaði marktækt (CDI:
lækkaði úr 48,3 í 44,9 stig, MASC: lækkaði úr 53,09 í 49,9 stig og
Piers Harris: hækkaði úr 56,9 í 60,4 stig). Þær breytingar sem
urðu á líkamsþyngdarstuðli og líðan bamanna héldust að mestu
við 6 mánaða eftirfylgni.
Ályktun: Fjölskyldumeðferð fyrir of feit börn hefur góð áhrif á
líkamsþyngdarstuðul og líðan bama. Börnunum verður fylgt
eftir til tveggja ára til að meta langtímaáhrif meðferðar.
V-19 Evrópsk samstaða um hlutverk og starfshæfni lýð-
heilsunæringarfræðinga
Svandís Ema Jónsdóttir1, Inga Þórsdóttir1, Roger Hughes2
'Rannsóknarstofu í næringarfræði við Landspítala og HÍ, TJniversity of
the Sunshine Coast
svandjo@landspitali.is
Inngangur: Rannsóknin var hluti evrópska samstarfsverk-
efnisins JobNut sem miðar að því að skapa evrópskt gæðakerfi
fyrir þjálfun og menntun lýðheilsunæringarfræðinga og um leið
efla heilsu evrópsks almennings. Takmark lýðheilsunæringar-
fræðinnar er að hámarka heilsu almennings með ákjósanlegri
næringu og lágmarka líkur á langvinnum sjúkdómum tengdum
röngu fæðuvali og óæskilegum lífstíl. Til að hámarka árangur
af lýðheilsunæringarstarfi er nauðsynlegt að koma upp sameig-
inlegum stöðlum og mælikvörðum á menntun og hæfni lýð-
heilsunæringarfræðinga.
Markmið: Að meta og þróa samstöðu meðal sérfræðinga á
meginhlutverkum og nauðsynlegri starfshæfni lýðheilsunæring-
arfræðinga til að tryggja árangursríkt lýðheilsunæringarstarf í
Evrópu.
Aðferðir: Delphi aðferðin var notuð til að ná fram samstöðu
meðal 62 evrópskra sérfræðinga á sviði lýðheilsunæringar-
fræði.
Niðurstöður: Varpað var ljósi á nauðsynleg hlutverk og starfs-
hæfni evrópskra lýðheilsunæringarfræðinga. Sterk samstaða
náðist um meginhlutverk lýðheilsunæringarfræðinga og þá
starfshæfni sem þeim er nauðsynleg. Samstaða náðist um að
stétt lýðheilsunæringarfræðinga þarf að vera fjölfagleg og upp-
bygging starfsteyma ætti að vera í brennidepli. Helsta hindrunin
fyrir frekari uppbyggingu virðist vera skortur á upplýsingum
á þeim mannauði sem er til staðar og þ.a.l. ákvarðandi þáttum
fyrir getu stéttarinnar til að takast á við aðsteðjandi lýðheilsu-
næringarfræðileg vandamál.
Ályktun: Niðurstöðurnar auðvelda stefnumótun og gefa til
kynna æskilega forgangsröðun til að tryggja markvissari upp-
byggingu lýðheilsunæringarfræðinnar innan Evrópu. Auk þess
stuðla þær að og gefa möguleika á samræmdum hæfniskröf-
um til evrópskra lýðheilsunæringarfræðinga.
V-20 Aukinni orkuþörf 5 ára barna, fram yfir orkuþörf
þriggja ára barna, er mætt með orkuríkum en
næringarsnauðum matvælum
Tinna Eysteinsdóttir, Inga Þórsdóttir og Ingibjörg Gunnarsdóttir
Rannsóknastofa í næringarfræði við Háskóla fslands og Landspítala.
tinnaey@landspitaii.is
Inngangur: Matarvenjur mótast í æsku og viðhaldast oft að
einhverju leyti fram á fullorðinsár. Mataræði og næringarástand
bams hefur m.a. áhrif á þroska þess og vöxt svo og alhliða heilsu
og líðan.
Markmið: Að kanna hversu vel íslensk börn á leikskólaaldri
fylgja ráðleggingum um fæðuval og að meta mun á fæðuinntöku
3ja og 5 ára barna.
Aðferð: Foreldrar/forráðamenn 225 3ja ára barna og 231 5 ára
barns fylltu út 3 daga matardagbók. Gagnagrunnar um efna-
innihald matvæla og samsetningu algengra rétta voru notaðir
við úrvinnslu gagna.
Niðurstöður: Ávaxta og grænmetisneysla var innan við helm-
ingur þess sem ráðlagt er. Neysla trefjaríks kornmetis var lítil og
aðeins 20% barnanna tók lýsi daglega. Fisk og mjólkurneysla var
í samræmi við ráðleggingar. Neysla sætra drykkja var marktækt
meiri meðal eldri barnanna (87ml/d á móti 61ml/d;p=0,001) og
LÆKNAblaðið 2009/95 1 5