Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 39

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
PMNP. Þessi útbreiðsla sem virðist bundin við ákveðinn klón
hefur orsakað hærra hlutfall ónæmis en áður hefur verið skráð
hjá pneumókokkum á íslandi.
V-84 Æxli í hóstarkirtli á íslandi 1984-2009
Elín Maríusdóttir1-2, Sigfús Nikulásson3, Tómas Guðbjartsson2'1
'Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungnaskurðdeild, 3meinafræðideild
Landspítala
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Æxli í hóstarkirtli eru sjaldgæfur og misleitur
hópur æxla með afar mismunandi horfur. Tilviljanagreining er
algeng en flestir hinna greinast vegna staðbundinna einkenna.
Nýlega var gefin út alþjóðleg vefjafræðiflokkun (WHO) þessara
æxla þar sem lífshorfur sjúklinga eru lagðar til grundvallar.
Upplýsingar um faraldsfræði þessara æxla hérlendis er ekki
þekkt og tilgangur rannsóknarinnar að bæta úr því um leið og
æxlin eru flokkuð skv. nýjustu skilmerkjum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til
allra einstaklinga á íslandi sem greindust með æxli í hóstarkirtli
frá 1984 til 2009. Upplýsingar fengust úr meinafræði- og
sjúkraskrám. Æxlin voru stiguð og flokkuð vefjafræðilega en
einnig reiknaðar lífshorfur.
Niðurstöður: Alls greindust 16 tilfelli (10 karlar) og var
meðalaldur sjúklinga 61 ár (bil 31-87). Sjö sjúklingar (44%)
greindust fyrir tilviljun, 7 vegna staðbundinna einkenna og 2
(13%) við uppvinnslu vöðvaslensfárs. I fjórum tilfellum var
eingöngu tekið sýni en 12 sjúklingar gengust undir brottnám
æxlis í gegnum bringubeinsskurð. Fylgikvillar voru óverulegir
og enginn lést <30 daga frá aðgerð. Tólf æxlanna (75%) reyndust
góðkynja (thymoma) en 4 (25%) illkynja (thymic carcinoma, gerð
C). Góðkynja æxli voru algengust af flokki B2 (n=5) og vefjagerð
A næstalgengust (n=3). Samkvæmt stigunarkerfi Masoka voru
4 góðkynja æxli á stigi I (33%) og 5 á stigi II (42%). Hjá þremur
sjúklingum vantaði upplýsingar um stigun. Sjúklingar með
illkynja æxli voru 2 á hvoru stigi, III og IV. Fimm ára lifun var
56% (hráar tölur), 75% fyrir góðkynja æxli og 0% fyrir illkynja
æxli.
Ályktanir: Æxli í hóstarkirtli eru sjaldgæf. í flestum tilvikum
er um góðkynja æxli að ræða. Horfur góðkynja æxla eru mjög
góðar og árangur skurðaðgerðar sömuleiðis. Horfur illkynja
hóstarkirtilsæxla eru hins vegar slæmar og flestir látnir innan 12
mánaða frá greiningu.
V-85 Skurðaðgerðir við sjálfsprottnu loftbrjósti á íslandi
- þróun aðgerðatækni, ábendinga og tíðni fylgikvilla á 18
ára tímabili
Guðrún Fönn Tómasdóttir1, Tómas Guðbjartsson1-2
'Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Fyrsta meðferð við sjálfsprottnu loftbrjósti er yfirleitt
brjóstholskeri en við endurteknu loftbrjósti eða viðvarandi
loftleka er yfirleitt gripið til skurðaðgerðar með opinni aðgerð
eða brjóstholssjá. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
aðgerðatækni, ábendingar og árangur þessara aðgerða á 18 ára
tímabili.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturvirk og nær til 251
sjúklinga (meðalaldur 27,7 ár, 191 karlar) sem gengust undir 281
skurðaðgerðir vegna sjálfsprottins loftbrjósts (án undirliggjandi
lungnasjúkdóms) á LANDSPÍTALA á árunum 1991-2008.
Upplýsingar fengust úr sjúkraskrám og meinafræðiskýrslum.
Tímabilinu var skipt í 6 tímabil og þau borin saman.
Niðurstöður: Aðgerðafjöldi jókst á milli tímabila, eða frá 33
í 61 aðgerð á síðasta tímabilinu (p<0,05). Brjóstholsspeglun
var oftar framkvæmd en opin aðgerð nema á tímabilinu 2000-
2002 (45%) en voru 82% aðgerðanna á síðasta tímabilinu.
Fleygskurður eingöngu var algengasta aðgerðin (55%) þar til
á síðasta tímabilinu að auk fleygskurðar var gerð fleiðruerting
með sandpappír og/eða hlutabrottnámi á fleiðru (84% tilfella).
Ábendingar fyrir aðgerð voru sambærilegar milli tímabila,
endurtekið loftbrjóst í 38% tilfella og viðvarandi loftleki hjá
31%. Aðgerðartími var að meðaltali 58 mín. og breyttist ekki
marktækt á tímabilinu, einnig legutími sem var í kringum 4
dagar. Tíðni snemmkominna fylgikvilla var sambærileg á milli
tímabila, einnig síðkomið endurtekið loftbrjóst, en 84% þeirra
greindust eftir brjóstholsspeglunaraðgerð.
Ályktanir: Ábendingar skurðaðgerða hafa lítið breyst á þeim 18
árum sem rannsóknin náði til. Hins vegar hefur orðið veruleg
fjölgun á brjóstholsspeglunaraðgerðum þar sem ertingu og
hlutabrottnámi á fleiðru er bætt við fleyskurð. Því er áhyggjuefni
að tíðni endurtekins loftbrjósts hefur ekki minnkað, en um er að
ræða þekkt vandamál eftir speglunaraðgerðir sem mikilvægt er
finna lausn á.
V-86 Brottnám á lungnameinvörpum krabbameins í ristli
og endaþarmi
Halla Viðarsdóttir1- Páll Helgi Möller2, Jón Gunnlaugur Jónasson3-4,
Tómas Guðbjartsson1'4
'Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2skurðlækningadeild, 3rannsóknarstofu í
meinafræði, Landspítaia, 'læknadeild HÍ
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Krabbamein í ristli og endaþarmi er 3ja algengasta
krabbameinið á íslandi og tæplega helmingur sjúklinga deyr úr
sjúkdómnum. Fjarmeinvörp greinast oftast í lifur og lungum og
er stundum hægt að fjarlægja þau með skurðaðgerð. Árangur
aðgerða á lungnameinvörpum hefur verið umdeildur. Ekki er
vitað um árangur þessara aðgerða hér á landi og er markmið
rannsóknarinnar að bæta úr því.
Efniviður og aðf erðir: Afturskyggn rannsókn á öllum sjúklingum
sem gengust undir læknandi brottnám á lungnameinvörpum
frá ristil- eða endaþarmskrabbameini á íslandi frá 1984 til
2008. Kannaðar voru ábendingar, fylgikvillar aðgerða og lifun
(hráar tölur). Útreikningar miðast við 31. janúar 2009 og var
meðaleftirfylgni 41 mánuður.
Niðurstöður: Gerðar voru 32 aðgerðir á 27 sjúkl. (aldur 63,5 ár,
bil 35-80, 63% karlar). Frumæxli 19 sjúkl. voru í ristli (70%) og 8
í endaþarmi; 13 á Dukes-stigi C (48%), 9 á stigi B (33%), 4 á stigi
LÆKNAblaðið 2009/95 39