Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 38

VÍSINDI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 60
inu og voru hjúpgerðir þekktar í 464 tilvikum. Hjúpgerðir
sem tilheyrðu PCV-7, -10 og -13 voru 51%, 72% og 82%. Fyrir
hjúpgerðir í heilahimnubólgu (alls 31, 6.3%) var hlutfallið 48%,
61% og 68%. Fjöldi þeirra sem lést var 56 (12%) og höfðu 43%,
59% og 74% þeirra hjúpgerðir sem tilheyrðu PCV-7, -10 og -13.
Dreifing hjúpgerða var mismunandi eftir aldurshópum. Mun
fleiri í yngri aldurshópunum höfðu hjúpgerðir sem tilheyrðu
bóluefnunum.
Ályktanir: Forsenda hagkvæmnisútreikninga á bólefnum er
nákvæm skráning og afdrif sjúklinga sem fá sjúkdóma sem hægt
er að fyrirbyggja.
V-81 Hröð útbreiðsla fjölónæms klóns pneumókokka á
íslandi
Karl G. Kristinsson1-2, Martha Á. Hjálmarsdóttir1'2, Þóra R.
Gunnarsdóttir1
Sýklafræðideild Landspítala1, HÍ2
martha@landspitali.is
Inngangur: Á árunum 1989-1993 jókst nýgengi fjölónæms
klóns pneumókokka (Spain6B-2) úr 0% í 16% af öllum stofnum
sem orsökuðu sýkingar. íhlutandi aðgerðir leiddu til minni
sýklalyfjanotkunar og í kjölfarið lækkaði tíðni pneumókokka
með minnkað næmi fyrir penisillíni (PMNP) niður fyrir 10%.
Frá 2004 jókst tíðni PMNP aftur. Markmið okkar var að rannsaka
þessa aukningu.
Efniviður og aðferðir: Næmispróf voru gerð með skífuprófum
og E-strimli. Arfgerðargreining var gerð með PFGE og MLST.
Niðurstöður: Árið 2007 náði hlutfall PMNP 37%. Af þeim
voru 81% einnig ónæmir fyrir erythromýsíni og tetracyklíni
og 88% þeirra voru af hjúpgerð 19/19F. Flestir fjölónæmu
stofnanna tengdust sýkingum í efri loftvegum. PFGE sýndi að
langflestir tilheyrðu einum klóni. Afturvirk rannsókn meðal
ífarandi stofna leiddi í ljós einn stofn af þessum klóni 2004 og
einn 2005. í stofnasafni frá rannsóknum á leikskólabörnum
fundust 2,6,7,2,0 og 12 stofnar árin 2001-2006. MLST stofngerð
klónsins var ST-1968, þ.e. tveggja seta afbrigði af PMEN klóni
Taiwan19F-14. Sýklalyfjanotkun á íslandi jókst úr 20,2 stöðluðum
dagskömmtum/1000 íbúa/dag 2003 í 24,9 árið 2007 og
azithromýsín notkun úr 0,4 í 0,8.
Ályktanir: Fjölónæmur klónn af hjúpgerð 19F sem aðallega
orsakar efri loftvegasýkingar í börnum hefur breiðst út sem
faraldur á íslandi. Þessi hæfni hans getur tengst litlu eða
engu hjarðónæmi hjá landsmönnum og/eða aukinni notkun
sýklalyfja.
V-82 Dreifing hjúpgerða pneumókokka á íslandi eftir
sýkingarstað og aldri
Martha Á. Hjálmardóttir1-2-3, Ingibjörg Skúladóttir3, Karl G. Kristinsson1-2
Sýklafræðideild Landspítala/ HÍ2, HR3
martha@landspitali.is
Inngangur: Dreifing hjúpgerða pneumókokka er breytileg
eftir aldri, löndum og tíma. Lítið er vitað um dreifingu eftir
sýkingastað, en slík vitneskja getur verið mikilvæg fyrir
stefnumótun um bólusetningar. Markmið okkar var að rannsaka
dreifingu hjúpgerða eftir sýkingastað og aldri.
Efniviður og aðferðir: Pneumókokkar sem ræktuðust úr
sjúklingasýnum 2005-2007 voru geymdir ( - 80°C), alls 2031.
Hjúpgerðir voru greindar með kekkjunarprófum .
Niðurstöður: Algengustu hjúpgerðirnar voru 19F (22%), 6B
(13%), 23F (10%) og 14 (8%). Hjúpgerðir 19F og 6B orsökuðu
marktækt oftar öndunarfærasýkingar en ífarandi sýkingar
og þá fremur sýkingar í efri loftvegum en í neðri loftvegum,
einnig í ungum börnum fremur en eldri börnum. Hjúpgerð 19F
sýndi oftast minnkað næmi fyrir penisillíni. Hjúpgerð 23F var
algengasta hjúpgerð pneumókokka sem ræktaðist úr sýnum
frá ífarandi sýkingum, 15%. Hjúpgerð 4 var 14% pneumókokka
ræktuðum frá ífarandi sýkingum. Hjúpgerð 14 orsakaði
marktækt oftar ífarandi sýkingar en öndunarfærasýkingar og
var þriðja algengasta orsök ífarandi sýkinga, 13%.
Ályktanir: Algengasta hjúpgerð pneumókokka sem
veldur sýkingum á íslandi er 19F. Hún er megin orsök
öndunarfærasýkinga og sýkinga í ungum börnum. Hjúpgerð
19F hefur leyst 6B af hólmi hér á landi sem algengasta hjúpgerð
pneumókokka með minnkað næmi fyrir penisillíni. Algengasta
orsök ífarandi sýkinga á íslandi árin 2005-2007 var hjúpgerð 23F,
síðan hjúpgerðir 4 og 14.
V-83 Faraldsfræði pneumókokka með minnkað
næmi fyrir pensillíni á íslandi 1995-2008
Martha Á. Hjálmarsdóttir1'2-3, Karl G. Kristinsson1'2, Sigurður E.
Vilhelmsson1'2
Sýklafræðideild Landspítala1, HÍ2, HR3
martha@landspitali.is
Inngangur: Fyrstu pneumókokkarnir með minnkað næmi, I
eða R, fyrir penisillíni (PMNP) voru greindir á íslandi 1988.
Hröð aukning nýgengis var tengd útbreiðslu fjölónæms klóns
af hjúpgerð 6B (Spain6B-2). Markmið okkar var að fylgjast með
framþróun PMNP á íslandi 1995-2008.
Efniviður og aðferðir: Allir PNSP greindir á tímabilinu úr sýnum
frá sjúklingum voru geymdir (-80°C), alls 12.272. Endurteknar
ræktanir innan mánaðar voru útilokaðar. Næmispróf voru gerð
með skífuprófum og E-strimli. Hjúpgerðargreining var gerð
með kekkjunarprófum.
Niðurstöður: Frá 1997 til 2002 lækkaði hlutfall PMNP af öllum
pneumókokkum sem orsökuðu sýkingar jafnt og þétt. Flestir
stofnarnir tilheyrðu Spánsk-íslenska klóninum, sem sást fara
úr 84% af PMNP 1997 í 6% 2007. Síðan 2004 hefur hlutfall
PMNP aukist hratt og varð 37% af öllum pneumókokkum
2007. Fjölónæmir stofnar af hjúpgerð 19F sem flestir tilheyra
sama klóni voru 79% af PMNP 2007. Árið 2008 sýndu 35% allra
pneumókokka minnkað næmi fyrir penisillíni. Jafnframt voru
36% ónæmir fyrir erythromýsíni, 33% fyrir tetracyklíni og 41%
fyrir trímetóprím-súlfa.
Ályktanir: Síðan 1998 hefur algengi hjúpgerðar 6B minnkað og
fram til 2003 var stöðug fækkun PMNP. Frá 2004 hafa fjölónæmir
stofnar af hjúpgerð 19F breiðst hratt út og orðið algengastir
38 LÆKNAblaðið 2009/95