Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 31

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
einum þverlömuðum einstaklingi í fimm mánuði. Armarsvegar
er leitað að rafskautavali fyrir ákveðnar fingrahreyfingar og hins-
vegar eru þjálfunarmarkmið fyrir ákveðna vöðva og hreyfingar
skilgreind.
Niðurstöður: Búið er að kortleggja hvaða hreyfingar eru mögu-
legar í núverandi ástandi vöðva og liða. Niðurstöðumar sýna
að þótt hreyfingar séu mögulegar þá em þær mjög kraftlitlar
og þarfnast vöðvaþjálfunar til að verða gagnlegar í daglegu
lífi. Gerð hefur verið hulsa sem verið er að setja rafskaut í og er
staðsetning þeirra valin skv. niðurstöðum kortlagningar. Þjálfun
er byrjuð og eru fyrstu vöðvarnir farnir að vera með töluvert
meira úthald en þeir voru með í upphafi.
Alyktun: Fýsilegt er að þjálfa fingrahreyfingar með rafskauta-
fylkjum frekar en einstökum rafskautum vegna aukinna afkasta
við þjálfunina og aukinna möguleika á að ná fram hreyfingum.
V-62 Raförvun aftaugaðra vöðva: Breyting á
beinauppbyggingu og fylgni við vöðvakraft
Paolo Gargiulo1 2, Brynjar Vatnsdal Pálsson1, Þórður Helgason12
'Rannsóknar- og þróunarstofu HUTS, Landspítala, 2HR
paologar@landspitali.is
Inngangur og markmið: Þrívíddar líkanagerð er notuð
til að greina þéttnibreytingar í lærlegg og hnéskel eftir
raförvunarmeðferð á fjórhöfða vöðva læris. Markmiðið er að
rannsaka bein og óbein áhrif á beinvef.
Aðferðir: Spíral tölvusneiðmyndir í mikilli upplausn eru teknar
af þverlömuðum sjúklingum með ónýta neðri hreyfitaug.
Beinvefurinn er einangraður úr þessum myndum, þ.e.
upplýsingar um lögun, rúmmál og þéttni. Þrír sjúklingar
voru skoðaðir á mismunandi tímum yfir fjögurra ára
meðferðartímabil.
Beinþéttni er mæld á mismunandi stöðum í lærlegg til
að meta hugsanleg bein áhrif frá rafstraum. Óbein áhrif eru
metin með því að mæla beinþéttni hnéskeljar. Aukning í þéttni
hennar er ekki hægt að rekja til rafstraums. Heldur er það
samdráttarkraftur frá fjórhöfða læris.
Niðurstöður: Niðurstöður sýna að FES meðferð orsakar
vöðvavöxt, endurbyggingu vefja einnig beina. Þótt
vísbendingarnar séu ekki tölfræðilega marktækar má sjá
þéttnibreytingar í lærlegg sem hliðarverkun meðferðarinnar.
Markverðustu niðurstöðumar má sjá í hnéskelinni þar sem hægt
er mjög á tapi steinefna í samanburði við hnéskeljar þar sem
engin meðferð er.
Ályktun: Raförvunarmeðferð lærvöðva hefur jákvæð áhrif á
beinþéttni og bendir til fylgni milli samdráttarkrafta vöðvans og
aukningu í beinþéttni.
V-63 Þéttleikadreifing vefs aftaugaðs og rýrnaðs rectus
femoris vöðva í raförvunarmeðferð
Þórður Helgason1 3, Paolo Gargiulo1 3, Brynjar Vatnsdal1, Stefán
Yngvason2, Vilborg Guðmundsdóttir2, Sigrún Knútsdóttir2, Páll
Ingvarsson2
'Rannsóknar- og þróunarstofu HUTS, Landspítala, 2endurhæfingardeildin
að Grensási, ’HR
thordur@landspitali.is
Inngangur: Vöðvar í mænusköðuðum einstaklingum með
ónýta neðri hreyfitaug rýrna. Þetta stafar af því að vöðvarnir eru
aldrei spenntir.
I evrópska RISE verkefninu var þróuð ný meðferð til að
meðhöndla aftaugaða vöðva. Þar sem ekki er fyrir hendi nein
hreyfitaug verður að raförva hvern vöðvaþráð fyrir sig. í
meðferðinni eru tvö stór rafskaut sett á vöðva framan á læri. Þeir
eru raförvaðir einu sinni á dag fimm til sex daga vikunnar u.þ.b.
30 til 60 mínútur í hvert sinn.
Markmið: Markmið verkefnisins er að skoða hvort vöxtur
vöðvaþráða aftaugaðs rectus femoris vöðva í raförvunarmeðferð
sé misjafn eftir staðsetningu þráðanna í vöðvanum og
háður afstöðu þeirra til rafskauta. Þeir liggja ekki allir undir
rafskautin og ekki allir undir mótin milli rafskauta þar sem
rafstraumsstyrkur er hæstur. Tilgátan er að raförvunin nái betur
til vöðvaþráða með staðsetningu næst rafskautum og næst
mótum milli rafskauta.
Aðferðir: Þrír þverlamaðir einstaklingar hafa tekið þátt í RISE
meðferðinni á Islandi síðan 2003. Meðferðarheldni þeirra hefur
verið misjöfn eftir einstaklingum og tímabilum. Þeir hafa allir
verið skoðaðir með spíral tölvusneiðmynd (STS) þrisvar á ári.
Því hefur verið hægt að fylgjast með breytingum á stærð og
lögun vöðva lærisins. Rectus femoris vöðvinn er einangraður
frá öðrum vef og þéttni hans skoðuð sem fall af staðsetningu
í lengdarátt vöðvans. Þéttnin er borin saman við eðlilegan
vöðva.
Niðurstöður: Niðurstöður sýna að þéttnin er mest þar við
mót rafskauta og næst eðlilegri þéttni. Bæði ofan við og
neðan við þennan stað er þéttnin minni og fjær eðlilegri
þéttni. Þetta á við um alla þrjá einstaklinganna. Þó má sjá
mun eftir meðferðarheldni þ.a. einkennin koma mest fram hjá
meðferðarheldnasta einstaklingnum.
Ályktun: Niðurstöðurnar benda til að rectus femoris vöðvinn
vaxi mest þar sem straumstyrkur er mestur og þar sem
raförvunin nær oftast til hans. Taka verður tillit til þessarar
staðreyndar við hönnun rafskauta til meðferðar á aftauguðum
vöðvum.
V-64 Aukin cystatin C framleiðsla HeLa frumna
við dexametasón örvun verður vegna bindingar
afritunarþáttarins Sp1 á stýrilsvæði cystatin C gens
Elizabeth Cook, Isleifur Ólafsson
Klínískri lífefnafræðideild Landspítala
ecook@landspitali.is
Inngangur: Próteinið cystatin C er framleitt af öllum frumum
líkamans. Það er öflugur hemill á virkni cysteine próteinasa,
LÆKNAblaðið 2009/95 31