Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Blaðsíða 30

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 60
V-59 Nákvæmni innstillinga í geislameðferð gegn
staðbundnu krabbameini í blöðruhálskirtli á árunum 2008-
2009
Vilberg Jóhannesson1, Agnes Þórólfsdóttir13 Garðar Mýrdal1
'Geislaeðlisfræðideild krabbameinslækninga, 2geislameðferð
krabbameina Landspítala, 3heilbrigðisvísindasviði, læknadeild
geislafræði, HI
vilbergj@lsh.is
Inngangur: Nákvæmni innstillinga við geislameðferð gegn
staðbundnu krabbameini í blöðruhálskirtli ákvarðar hve háan
geislaskammt er unnt að gefa í meðferðarsvæði og einnig að
hvaða marki er unnt að hlífa aðlægum heilbrigðum vef. í þessu
verkefni er metin nákvæmni við innstillingar 40 sjúklinga sem
fengu slíka geislameðferð á Landspítala á árunum 2008 og 2009.
Notuð er forskrift sem byggir á umfangsmiklum rannsóknum
á skekkjuþáttum sem áhrif hafa á innstillingamákvæmnina.
Sambærilegt mat var unnið fyrir meðferð sjúklinga á árinu 2006.
Þá var ályktað að nauðsynlegt væri að bæta gæði meðferðar-
innar. Gerðar voru endurbætur á undirbúningi og framkvæmd
meðferðar og aukið eftirlit. Sett em gullmerki í blöðruhálskirtil
sjúklinga, sem sjást á eftirlitsmyndum, skipulag myndataka var
aukið og tekin var upp samvinna við sjúklingana um að þrýst-
ingur í þvagblöðru og endaþarmi væri sem líkastur við daglegar
meðferðir.
Markmið: Reiknaður er þátturinn m|TV til að fá mat á nauðsyn-
legri stærð öryggismarka sem leggja skal utan um klínískt
meðferðarsvæði (CTV) sem læknir skilgreinir með teikningu
í sneiðmyndir teknar af sjúkling í meðferðarlegu. Samkvæmt
ráðgjöf alþjóðlegrar nefndar um geislameðferð (ICRU) skal
áætlað meðferðarsvæði (PTV) umlykja CTV með öryggismörk-
unum mm sem tryggja að a.m.k 90% sjúklinga fái meir en 95%
af meðferðarskammti í allt meðferðarsvæðið CTV.
Aðf erðir: Skipuleg háorku myndataka af geislareitum gefur kost
á að meta í upphafi daglegra meðferða hver lega blöðruháls-
kirtils er í kviðarholi. Lega sjúklings er leiðrétt ef skekkja er
meiri en 3 mm í einhverja stefnu (í hliðar- eða lengdarstefnu eða
í hæð). Eftir 5 skipti geislameðferðar er reiknað meðaltal fráviks
mp í hverja stefnu og er uppstilling sjúklings leiðrétt við upphaf
6. skiptis meðferðar ef mp > 3 mm. Ut frá mælingum er reiknuð
slembiskekkja a og kerfisskekkja 2 fyrir meðferð á deildinni.
m]r(v er reiknað samkvæmt jöfnu:
m|TV = 2,52 + 0,7a - 3 mm
Niðurstöður: Reiknað gildi á m(,[ V reiknast 5,75mm.
Alyktun: Avinningur hefur orðið við endurbætur á geislameð-
ferð gegn staðbundnu krabbameini í blöðruhálskirtli á Land-
spítala á síðustu tveim árum. Enn frekari ávinningar eru af
daglegum leiðréttingum á slembiskekkjum í innstillingu þess-
ara sjúklinga.
V-60 Sjálfsvíg og banvænar eitranir eftir útskrift heim af
bráðamóttökunni
Oddný S. Gunnarsdóttir', Vilhjálmur Rafnsson2
'Skrifstofu kennslu, vísinda og þróunar, Landspítala, 2rannsóknastofa í
heilbrigðisfræði, læknadeild, H1
oddnysgu@landspitali.is
Inngangur: Einstaklingar í sjálfsvígshugleiðingum nota oft heil-
brigðisþjónustuna og ef þeir greinast, sem ekki er alltaf einfalt,
er mögulegt að fyrirbyggja sjálfsvíg.
Markmið: Athuga áhættu á sjálfsvígum og banvænum eitrun-
um hjá þeim sem komu á bráðamóttökuna í ljósi aðalsjúkdóms-
greininga.
Aðferðir: Þetta er tilfella-viðmiðarannsókn skipulögð innan
hóps sjúklinga sem komið höfðu á bráðamóttöku og verið
útskrifaðir heim. Aðalsjúkdómsgreiningar voru samkvæmt
ICD-10. Tilfelli sem látist höfðu vegna sjálfsvíga (n=41) og eitr-
ana (n=21) voru fundin í Dánarmeinaskrá Hagstofu íslands og
viðmið tekin sem hendingsúrtak úr hópnum sem komið hafði
á bráðamóttökuna. Fjölþátta aðhvarfsgreining var gerð til að
reikna líkindahlutfall og 95% öryggismörk.
Niðurstöður: Tíðar heimsóknir á bráðamóttökuna tengdust
marktækt áhættu á sjálfsvígum og eitrunum. Líkindahlutfall
fyrir sjálfsvíg var 7.84 vegna geðraskana (F00-F99, nema F10-
F19), 96.89 vegna áfengisneyslu (F10,T51), 24.51 vegna lyfja-
eitrana (F11-F19, T36-T50, X40-X44, X61-X63) og 2.69 vegna
einkennasjúkdómsgreininga (R00-R99). Líkindahlutfall fyrir-
banvænar eitranir var 12.26 vegna áfengisneyslu, 37.22 vegna
lyfjaeitrana, og 5.76 vegna sjúkdómsgreininga á þáttum sem
áhrif hafa á heilbrigðisástand og samskipti við heilbrigðis-
þjónustuna (Z00-Z99).
Alyktanir: Þeir, sem koma oft á bráðamóttökuna, og eru með
aðalsjúkdómsgreiningamar geðröskun, áfengisneysla, lyfja-
eitranir, einkennasjúkdómsgreiningar og þætti sem áhrif hafa á
heilbrigðisástand og samskipti við heilbrigðisþjónustuna, ætti
að meta vegna hugsanlegrar hættu á sjálfsvígum og eitrunum.
V-61 Fingraendurhæfir: Taugastoðtæki til að auka virkni
fingrahreyfinga þverlamaðs einstaklings við hálsliði C6-C7
Arna Óskarsdóttir2, Haraldur Sigþórsson2, Þórður Helgason1 2
'Rannsóknar- og þróunarstofu HUTS, Landspítala, 2HR
arnao05@ru.is
Inngangur: Við skaða á hálslið, C1-C8, tapast meðal annars
vöðvakraftur og tilfinning í höndum. Einstaklingur með
mænuskaða við C6 hefur hreyfigetu um háls og axlarliði og
getur hreyft olnboga og snúið lófum upp og niður. Hreyfigetan
eykst svo eftir því sem skaðinn er neðar.
Markmið: Vísindalegt markmið verkefnisins Fingraendurhæfir
er að svara þeirri spurningu hvort hægt sé, með notkun
rafskautafylkja, að stjóma raförvunarstraum í gegnum
framhandlegg þannig að tilætlaðri hreyfingu sé náð hraðar,
markvissara eða í einhverjum tilfellum yfir höfuð gerð
möguleg.
Aðferðir: Hönnuð er hulsa fyrir framhandlegg, sem í er net
eða fylki rafskauta, sem smeygð er upp á hönd notandans og
leggst þannig þétt að húðinni. Með rafskautafylkinu fjölgar
mögulegum straumleiðum í gegnum framhandlegg og því hægt
að finna ákjósanlegustu staðsetningu án þess að færa rafskautin
úr stað. Sú staðsetning breytist eftir því sem meðferð vindur
fram. Smíðuð er rafskautastjórnstöð sem notast til að velja hvaða
rafskaut em virk hverju sinni. Hulsan hefur verið prófuð á

30 LÆKNAblaðið 2009/95