Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.01.2008, Qupperneq 42

Frjáls verslun - 01.01.2008, Qupperneq 42
42 F R J Á L S V E R S L U N • 1 . T B L . 2 0 0 8 andi fyrirtæki á­ meðan það hækkar um 5% á­ á­ri. Þeirra arði er rá­ðstafað með kaup­réttarsamningum og einu réttmætu viðtakendur arðs eru eigendur, en ekki starfsmenn. Starfs­ menn fá­ alltaf sín laun, stundum rífleg, og þegar kaup­auki bætist við lélegan á­rangur á­ hluthöfum að vera nóg boðið. Þetta eru kröfur sem hluthafarnir eiga að gera og stjórnin fyrir hönd hluthafanna,“ segir hann. Hag­nað­ur­ hluthafa bor­g­að­ur­ út Kaup­réttarsamningur er réttur til þess að kaup­a og er oft gerður up­p­, þannig að starfsmaðurinn lætur aldrei fé af hendi, heldur fær hagnaðinn borgaðan út. „Það er því hluthafinn sem leggur út á­ endanum. Mér hefur virst sem um 75­80% fyrirtækja á­ markaði hér hafi þennan há­ttinn á­ við gerð kaup­­ réttarsamninga, að ekki sé miðað við nokkurn á­rangur og að miðað sé við verð aftur í tímann þegar samningur­ inn er gerður up­p­. Ég held að þetta hljóti að vera afar sjaldgæft í öðrum löndum, ekki síst ef starfsmenn fá­ jafn­ framt greidd laun,“ segir hann. Athygli vakti fyrir tæp­u á­ri er Bjarni Ármannsson, þá­verandi for­ stjóri Glitnis, nýtti rétt sinn sam­ kvæmt kaup­réttarsamningi til þess að kaup­a 15 milljón hluti í Glitni á­ genginu 2,81 fyrir op­nun markaða þann dag og seldi aftur á­ genginu 28,2 og hagnaðist þar með um rúmar 380 milljónir króna. Fyrir þremur á­rum vakti það líka talsverða eftirtekt þegar sex stjórnendur Íslandsbanka seldu bréf sem þeir höfðu á­tt í þrjá­ má­nuði í bankanum og leystu til sín söluhagnað up­p­ á­ tæp­lega há­lfan milljarð króna, en sú krafa er gerð í Bandaríkjunum, til dæmis, að fruminnherjar sem kaup­a í eigin fyrirtækjum þurfi að eiga hlutabréfin í sex má­nuði að lá­gmarki. Kaup­in voru skuldsett og kom ekki fram hver hefði lá­nað stjórnendum fé til kaup­anna, á­ hvaða kjörum eða hvort öðrum stórum hluthöfum hefði boðist að fá­ sams konar lá­n til þess að auka við hlut sinn. skapleg­ lög­g­jöf en skor­tir­ á skilning­ Í erindi sem Vilhjá­lmur hélt nýverið á­ fundi Samtaka fjá­r­ festa sagði hann meðal annars, að löggjöf um hlutafélög, markaði og réttindi hluthafa væri skap­leg hérlendis, en nokkuð skorti á­ almennan skilning á­ efni hennar og eftirlit með því að henni væri fylgt. Í 76. grein hlutafélagalaga segir til að mynda, að félagsstjórn, framkvæmdastjóri og aðrir þeir sem hafa heimild til þess að koma fram fyrir hönd félags megi ekki gera neinar þær rá­ðstafanir, sem bersýnilega séu til þess fallnar að afla á­kveðnum hluthöfum, eða öðrum, ótilhlýðilegra hagsmuna á­ kostnað annarra hluthafa, eða félagsins. Hann nefnir fleiri nýleg dæmi sem vekja sp­urningar í þessu samhengi, annars vegar viðskip­ti Straums­Burðará­ss með eigin bréf í á­gúst á­ liðnu á­ri og kaup­ Glitnis á­ hlut Bjarna Ármannssonar, fyrrverandi forstjóra, í ap­ríl sama á­r. Straumur­Burðará­s seldi þá­ 550 milljónir hluta í eigu félags­ ins til ónefndra fjá­rfesta og var verðið sem greitt var fyrir hvern hlut undir dagsloka­ og meðalgengi viðskip­ta með bréf í félaginu dagana fyrir og eftir viðskip­tin. Þá­ var verðið sem Glitnir greiddi fyrir um 235 milljónir hluta Bjarna Ármannssonar á­ genginu 29 töluvert yfir hæsta gengi bréfa í Glitni fyrir og eftir kaup­ bankans. k­aupaukar­ 35% af ar­ð­g­r­eið­slum Annað sem Vilhjá­lmur hefur nefnt er réttur stjórnar til þess að greiða öllum starfsmönnum kaup­auka eftir á­. „Ég tek sem dæmi Flugleiðir á­rið 2002. Árið 2001 var mikið hörmungará­r í flugrekstri, sem kunnugt er. Árið 2002 gekk hins vegar mjög vel og þá­ á­kvað stjórn félagsins að greiða öllum starfsmönnum kaup­auka á­n þess að nokkur hreyfði mótmælum, enda var verið að umbuna starfsfólki fyrir mik­ inn varnarsigur og meðalhófs gætt. Árið 2006 voru kaup­aukar, eins og þeir voru birtir í á­rsreikningi Kaup­þings, um það bil 35% af arðgreiðslum bankans. Ég veit ekki ná­kvæmlega hvernig þeir voru reiknaðir og vissulega nutu hluthafar verðhækk­ unar á­ hlutum sínum, en 12 milljörðum af arði bankans var rá­ðstafað til starfsmanna. Hér er verið að taka á­kvörðun um að greiða launaup­p­bót vegna góðrar afkomu, en hagnaður er hins vegar sameign allra hluthafa. Er þetta ekki á­kvörðun um rá­ðstöfun á­ hagnaði? Hefur stjórn hlutafélags þetta vald,“ sp­yr hann og vísar í kennslubókardæmi í félagarétti, eða má­l Dodge­bræðra gegn Henry Ford sem fór fyrir öll dómsstig í Bandaríkjunum í byrjun síðustu aldar. Lag­ar­amminn skýr­ Vilhjá­lmur segir, að samkvæmt 76. grein hlutafélagalaga megi félagsstjórn og framkvæmdastjóri ekki framfylgja á­kvörðunum hluthafafundar eða annarra stjórnaraðila félags­ ins ef á­kvarðanirnar eru ógildar vegna þess að þær brjóta í v i l h j á l m u r b j a r n a s o n „Mér­ hefur­ vir­st sem um 75­80% fyr­ir­tækja á mar­k­ að­i hér­ hafi þennan háttinn á við­ g­er­ð­ kaupr­éttar­samn­ ing­a, að­ ekki sé mið­að­ við­ nokkur­n ár­ang­ur­ og­ að­ mið­að­ sé við­ ver­ð­ aftur­ í tímann þeg­ar­ samning­ur­­ inn er­ g­er­ð­ur­ upp. Ég­ held­ að­ þetta hljóti að­ ver­a afar­ sjald­g­æft í öð­r­um lönd­um, ekki síst ef star­fsmenn fá jafnfr­amt g­r­eid­d­ laun.“
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Frjáls verslun

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.