Frjáls verslun - 01.09.2007, Blaðsíða 6

 F R J Á L S V E R S L U N • 9 . T B L . 2 0 0 7
Vert er að benda á einstaklega fróðlegt viðtal
Frjálsrar verslunar í þessu tölublaði við Kára Sigurðsson,
hagfræðing hjá Barclays Global Investors í London,
um mjög háa vexti á Íslandi og hækkun stýrivaxta
Seðlabankans. Kári segir að háir vextir slái aðallega á
verðbólgu í gegnum hátt gengi og að það bæti ekki úr
skák að Seðlabankinn vilji ekki horfast í augu við þá
staðreynd að forsendur hækkana á stýrivöxtum séu ekki
til staðar á Íslandi nema að litlu leyti. Kári segir að auk
þess vilji ríkisstjórnin ekki taka þátt í aðhaldsaðgerðum
gegn verðbólgunni með bankanum.
Það flýtir örugglega fyrir útför krónunnar að
Kaupþing skuli hafa riðið á vaðið með að skrá bókhald
sitt og hlutabréf í evrum. Straumur-Burðarás tilkynnti
að vísu fyrr á árinu að hann ætlaði að gera slíkt hið sama
en á því varð töf vegna skilyrða af hálfu Seðlabankans.
En stíflan er brostin og skriðan yfir í evruna er farin af
stað.
eVran snýst um minni gengisáhættu og lága vexti.
Þegar Kaupþing ákveður að gera upp í evrum er bankinn
að þurrka út gengisáhættuna gagnvart evrunni með einu
pennastriki. Þegar Kaupþing ákveður að skrá hlutabréf
bankans í evrum geta fjárfestar dregið úr gengisáhættu
sinni við að fjárfesta í hlutabréfum í bankanum og þau
verða þar með álitlegri bæði fyrir erlenda fjárfesta og
raunar íslenska líka. Íslenskur fjárfestir, sem tekur erlent
lán á lágum vöxtum til að kaupa hlutabréf í Kaupþingi
sem skráð eru í krónum, situr uppi með verðminni
hlutabréfaeign bara við það eitt að gengi krónunnar
fellur. Ekkert annað hefur í raun gerst; sjálft gengi
bréfanna kann að vera það sama ef ekki hærra.
auðVitað gildir það sama um manninn á götunni
og Kaupþing. Hann þarf að draga úr gengisáhættu
lána sinna. Tæplega þriðjungur nýrra húsnæðislána á
Íslandi eru í erlendri mynt og satt best að segja heldur
fjöldi fólks – venjulegt alþýðufólk – núna á tifandi
tímasprengju. Falli gengi krónunnar fer allt til fjandans
hjá þessum íbúðaeigendum.
allt tal um hvort við ætlum að taka upp evru er í
sjálfu sér svolítið kómískt. Evran er þegar komin inn og
fyrirferð hennar mun stóraukast. Krónan verður eitthvað
áfram í notkun. En það styttist óðfluga í tilkynninguna
frægu: Jarðarförin verður auglýst síðar.
Jón G. Hauksson
Það er ekki alveg komið að útför krónunnar. En það
styttist í hana, ef marka má þann klið sem fór um íslenskt
viðskiptalíf þegar Kaupþing banki tilkynnti nýlega að
hann ætlaði að gera upp í evrum frá og með næstu
áramótum – sem og að skrá hlutabréf bankans í evrum.
Kaupþing banki tilkynnti þetta á föstudegi og það sem
eftir lifði dagsins var vart um annað rætt í viðskiptalífinu
en að þessi bókhaldsaðgerð risans væri fyrsta skrefið í átt
að útför íslensku krónunnar – líka hinnar verðtryggðu
íslensku krónu. Í kjölfarið hófust miklar umræður um
það hvort evran væri komin inn bakdyramegin og að hún
myndi taka sig upp sjálf í viðskiptum án þess að Alþingi
hefðu nokkuð um það að segja.
eVran er augljóslega þegar komin
inn bakdyramegin sem gjaldmiðill
þjóðarinnar. Um það þarf í sjálfu sér ekki
mörg orð. Stærstu íslensku fyrirtækin
eru með langstærstan hluta tekna sinna
í erlendum gjaldmiðlum, t.d. evru. Tveir
þriðju lána íslenskra fyrirtækja eru í
erlendri mynt. Húsnæðislán venjulegs
alþýðufólks á Íslandi eru í stórauknum
mæli í erlendri mynt. Þá berast fréttir um
að fyrirtæki hyggist greiða starfsmönnum
sínum á Íslandi laun í evrum. Og sannið
þið til; fyrst laun og lán fólks verða í auknum mæli í
evrum þá líður ekki á löngu að húsnæði fólks verði líka
metið og skráð í evrum.
Það er kaldhæðnislegt að Seðlabankinn er líka
byrjaður að ýta krónunni í burtu og flæma fólk og
fyrirtæki yfir í evruna á sama tíma og hann telur sig
vera að verja krónuna og styrkja hana. Bankinn er í
mikilli sjálfheldu. Þegar hann hækkar stýrivexti til að
hemja verðbólguna, eins og honum ber skylda til að
gera samkvæmt lögum um bankann, þá styrkist krónan.
Flestir draga þá ályktun að sá styrkleiki sé raunverulegur.
En ekki er allt sem sýnist. Gangi Seðlabankinn of langt í
að hækka stýrivexti, eins og nú virðist raunin, þá neyðir
hann bæði fyrirtæki og einstaklinga til að flytja lán sín
yfir í erlenda mynt, en þau lán bera miklu lægri vexti en
lán í krónum. Þar með dregur bankinn sjálfur úr þeim
stjórntækjum sem hann hefur og stýrivextir geta verið.
Sumir kalla þetta að skjóta sig í fótinn – og það eru ekki
púðurskot til aðvörunar.
EVRAN TEKUR SIG UPP SJÁLF:
Útför íslensku krónunnar
RitstjóRnaRgRein
Allt tal um hvort við
ætlum að taka upp
evru er í sjálfu sér
svolítið kómískt. Evran
er löngu komin inn og
fyrirferð hennar mun
stóraukast. Með Vaxtareikningi færðu meira svigrúm því
nú geturðu fengið vextina af sparnaði þínum
greidda út mánaðarlega. Mánaðarleg útborg-
un vaxta hentar þeim sem:
• vilja nýta vextina af sparnaði sínum strax
• eru á milli fjárfestinga
• vilja koma til móts við mánaðarleg útgjöld
Vaxtareikningur er óverðtryggður reikningur
með háa vexti og er lágmarksinnistæða 200
þúsund krónur, en engin fyrir Vörðufélaga
60 ára eða eldri. Vextirnir fara stighækkandi
eftir því sem upphæðin eykst.
Kynntu þér fjölmarga kosti Vaxtareiknings
á landsbanki.is, hafðu samband í 410 4000
eða stofnaðu reikninginn og kláraðu málið
í Einkabankanum.
hver mánaðamót
Áramót um
G
O
TT
FÓ
LK