Frjáls verslun - 01.09.2007, Blaðsíða 57

F R J Á L S V E R S L U N • 9 . T B L . 2 0 0 7 57
það sem byggt er upp og selt standist gæðakröfur, en hagsmunirnir
séu aðeins að litlum hluta rekstrartengdir.
ákvarðanatökuferli í íslenskum útrásarfyrirtækjum
Það sem helst einkenndi ferlið við töku ákvarðana í íslensku
útrásarfyrirtækjunum tveimur, sem skoðuð voru, var hraðinn og sú
einfalda boðmiðlun sem er á milli manna í skipuritinu.
Nefnd voru fjölmörg dæmi um slíkt og hér er eitt þeirra: „Það
þarf til dæmis ekki að bíða með eitthvað fram á næsta fund sem er
skipulagður á ákveðnum degi, þetta er ekki njörvað niður í einhverjar
„nefndir“ sem hittast reglulega. Ég sendi einfaldlega tölvupóst á
einhverja tvo eða þrjá og segi að þetta þurfi að gera, spyr hvað þeim
finnist, og að ég þurfi svar innan tveggja daga – að öðrum kosti gangi
ég í málið. Það þarf að láta hlutina rúlla.“
HELGA HARðARDóTTIR:
Hröð ákVarðanaTaka
Helga Harðardóttir, höfundur þessarar greinar, rannsakaði hraða
ákvarðanatöku íslenskra útrásarfyrirtækja í meistaraverkefni sínu við
Háskóla Íslands.
aukin reynsla og þjálfun í
ákvörðunum, sem tengjast fjár-
festingum, leiðir til aukins hraða í
ákvörðunartöku. Íslensku fyrirtækin
beita upplýsingatækni í miklum mæli
í aðdraganda ákvarðana en slík
vinnubrögð auka hraða ferlisins.
Íslenskri stjórnunarmenningu hefur verið lýst sem vinnubrögðum
sem einkennast af því að þjóðin býr oftar en ekki við sveiflukenndar
aðstæður í umhverfi sínu og að þær hafi mótandi áhrif á einstaklingana.
Vertíðarmenning einkennir íslensk útrásarfyrirtæki, en jákvæðni,
sjómannshugsun (fer til veiða, treystir á heppni og býst við skjótum
afla) og viðbragðsflýtir eru helstu einkenni slíkrar menningar.
ákvarðanatökuferli
Ferlið við töku stærri ákvarðana í rannsókninni skiptast gjarnan í
fjögur skref; tvö vinnsluskref og tvö ákvörðunarskref.
Margir vilja halda því fram að íslenskir stjórnendur séu
áhættusæknari en aðrir með þeim rökum að þeir óttist ekki óvissu
og afleiðingar hennar. Niðurstöður rannsóknarinnar bentu til þess
að íslensku stjórnendurnir séu síður en svo fljótfærir í ákvörðunum
sínum. Þeir leggja mikið kapp á greiningarvinnu og eru mjög
rökvísir þegar þeir taka ákvarðanir, sérstaklega þegar áhættan er
mikil.
Íslenskir stjórnendur leggja mikið upp úr að greina óvissuþætti
svo þeir geti frekar stýrt þeim eða í það minnsta brugðist við þeim.
Rannsóknin benti til þess að íslenskir stjórnendur sýndu töluverða
frumkvöðlahneigð og að áhættusækni væri hluti af henni. Hvort slík
einkenni eru áberandi vegna sögu okkar og uppruna eða einfaldlega
vegna þeirrar staðreyndar að enn hefur útrásin ekki mistekist stórlega
og því eru menn áræðnari fyrir vikið, skal ósagt látið. En viðhorfið
fleytir mönnum langt, viðhorfið að láta hlutina ganga upp og leggja
bara meira á sig þegar gefur á. Slíkt jákvætt viðhorf var áberandi
í rannsókninni og er það eflaust ein af ástæðunum fyrir velgengni
þessara fyrirtækja.
Rannsóknarverkefnið skiptist í tvo hluta eftir rannsóknaraðferð. Í
eigindlega hlutanum voru tekin viðtöl við fimm stjórnendur úr efri
stjórnunarlögum tveggja íslenskra framleiðslufyrirtækja í útrás en í
megindlega hlutanum var spurningalisti lagður fyrir stjórnendur sömu
fyrirtækja. Niðurstöður rannsóknarinnar er ekki hægt að heimfæra
upp á öll íslensk útrásarfyrirtæki, en lýsa vel stöðunni í þessum
tveimur fyrirtækjum.
Niðurstaða greiningarinnar er að hröð ákvarðanataka er ekki
endilega séríslenskt fyrirbæri. Þetta er stjórnunaraðferð sem þekkist
víða en liggur vel við íslenskum stjórnendum vegna þess umhverfis
sem þeir eru sprottnir úr.