Frjáls verslun - 01.10.2008, Side 23

24 F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 0 8
Forsíðu grein Skattborgarinn
Engin nýleg reynsla af bankakreppu – bankar óvarkárir í útþenslu sinni.1.
Lítill gjaldeyrisvarasjóður.2.
Efnahagur banka tólfföld þjóðarframleiðsla.3.
Formaður bankastjórnar Seðlabanka stjórnmálamaður.4.
Fjármálaeftirlit hefði mátt vera harðara og virkara.5.
Bankar skiptast á lánum – mörg „ástarbréf“. Kerfislæg áhætta.6.
Krosseignatengsl hafa verið á milli banka og fyrirtækja.7.
Fáir erlendir fjárfestar með hlutabréf í bönkunum.8.
Eigendur banka virðast hafa fengið lán hjá eigin bönkum.9.
Ríkið einkavæddi bankana og gaf þeim mikið frelsi til útrásar. Enginn erlendur banki með 10.
starfsemi á Íslandi.
Engum bankamanni hefði dottið í hug að bankaeftirlitið myndi leysa bankana upp vegna 11.
þess að þeir væru komnir á visst hættusvæði í stærð og útlánum.
Helstu leikarar atvinnulífsins eignuðust bankana og létu þá oft á tíðum fjárfesta samhliða 12.
eigin fjárfestingum. Erlendir lífeyrissjóðir hafa ekki viljað fjárfesta í íslenskum bönkum;
hafa talið það of áhættusamt.
Íslenska krónan hefur verið veikur gjaldmiðill í áratugi og notið lítillar viðurkenningar á 13.
erlendum mörkuðum; nema kannski allra síðustu árin eftir að stýrivextir voru hafðir
himinháir til að gera út á vaxtamun og sumir hafa sagt sem svo að vaxtamunurinn hafi
verið markaðssettur af Seðlabanka Íslands.
Erlend lán banka og fyrirtækja fengu að vaxa upp úr öllu valdi.14.
Af Hverju ÍslAnd en ekki noregur?
ÍslAnd
Okkar maður, skattborgarinn, spyr að því hvers hvers vegna Íslendingar
hafi farið miklu verr út úr alþjóðlegu bankakreppunni en Norðmenn.
Bæði löndin eru innan Evrópska efnahagssvæðisins, EES, og búa við
nákvæmlega sama regluverk varðandi Seðlabanka og bankaeftirlit? Þetta
er auðvitað spurningin sem allir spyrja. Af hverju gerðist þetta á Íslandi en
ekki í Noregi? Af hverju eru engir þekktir útrásarvíkingar í Noregi en þeir
voru áberandi á Íslandi? Helsta svarið er þetta: Brennt barn forðast eldinn.
Norðmenn hafa fengið sinn skerf af bankakreppum og fóru í gegnum eina
harða um og upp úr 1990.