Tímarit Máls og menningar - 01.09.1944, Blaðsíða 37

KRISTINN E. ANDRÉSSON:
Frjáls þjóð krefst framtaks
Hver þjóð hugsar nú fyrir því að skipuleggja þjóðarbúskap sinn
eftir styrjöldina. Um annað efni er varla meira rætt og ritað. Kjör-
orði hinna sameinuðu þjóða um að vinna slríðið fylgir alls staðar
eftir kjörorðið að vinna friðinn. Haldist óreiða atvinnulífsins, fram-
leiðsluhættir samkeppninnar, ásamt viðskiptakreppum, kapphlaupi
um markaði, tollmúrum og verzlunarstríði, er deginum ljósara, að
þriðja heimsstyrjöldin fylgir í kjölfar þessarar.Vísindalegur atvinnu-
rekstur, skipulagður þjóðarbúskapur er grundvöllur heilbrigðra al-
þjóðaviðskipta og frumskilyrði þess, að takast megi að vinna frið-
inn. Þetta eru staðreyndir, sem hver skyni borinn stjórnmálamaður,
sem ekki vill hleypa heiminum í nýtt bál, gerir sér grein fyrir. Lausn
atvinnumála og viðskipta eftir styrjöldina er því alls staðar á dag-
skrá. Nokkrar þjóðir vinna þegar að því að semja skipulagsáætlanir
mörg ár fram í tímann. Vísindalegar stofnanir starfa að þessum
verkefnum, stöðugt er setið á ráðstefnum um alþjóðaviðskipti o.
s. frv.
Vér Islendingar stöndum styrjaldarþjóðunum langtum betur að
vígi um stórfelldar framkvæmdir á næstu árum. Vér höfum safnað
svo miklu fjármagni samanborið við þjóðarstærð, að ef það væri
notað til nýskipunar atvinnuhátta og til kaupa á nauðsynlegum at-
vinnutækjum, getum vér lagt grundvöll að blómlegu atvinnulífi,
menningu og velmegun hér á landi. Vér setjum því af oss einstæð
tækifæri, ef vér hagnýtum ekki aðstæður vorar nú til að tryggja
framtíðina.
Slíkt þarf ekki langrar rökfærslu: Vér eigum ekki að verða síð-
astir þjóða, heldur meðal hinna fyrstu til að koma skipulagi á þjóð-
arbúskap vorn og treysta viðskipti við aðrar þjóðir. í stað hinna
margháttuðu nefnda, sem vinna hver í sínu lagi, eigum vér nú þegar