Tímarit Máls og menningar - 01.11.1945, Qupperneq 24

BJÖRN SIGFÚSSON:
Á að meta sjálístæði íslands
til peninga?
í heimi hreinræktaðs auðvalds er enginn hlutur neins virði, ef
ekki er hægt aö telja verð hans í peningum. Við erum knúðir til
þess, meöan núverandi hagskipulag helzt á Vesturlöndum, að svara
spurningunni játandi. Mér finnst kvöl að þurfa þess, en undanfæri
er ekki til. En hve mikilla peninga virði er sjálfstæðið þá?
Fyrirmynda þarf þjóðin á fullveldismorgni sínum til að haga
skiptum sínum við aðrar þjóðir sem gæfulegast. Enginn vafi er á,
að farsæla fyrirmynd sækjum við til hins nýfædda þjóöveldis
Bandaríkjanna fyrir röskum 150 árum, þegar Tómas Jefferson mót-
aði lífsreglur þess í einhverjum ódauðlegustu setningum Vestur-
landamenningar. Hann sagði meðal annars orð, sem eru löndum
hans boðorð til þessa dags: „Peace, commerce, and honest friend-
ship, with all nations, — entangling alliances with none.“ (Friður,
verzlun og heiðarleg vinátta við allar þjóðir, — flækja sig ekki í
samningum við neinar þeirra). Ef Bandaríkjaþjóðin væri spurð að
því á morgni þessarar kjarnorkualdar, allsnægtaaldar, hvort verð-
mætara væri í peningum, samanlagðar einstaklingseignir allra
Bandaríkjamanna eða sjálfstæðiö, sem þetta boðorð Jeffersons hef-
ur gefið þeim, hlyti hún að svara nærri því einum rómi: Sjálfstæðið
er okkur miklu fleiri dollara virði en eignir okkar geta orðið.
Og margir Bandaríkjamenn mundu bæta við í anda Jeffersons:
Fyrir sjálfstæði borgar sig að leggja allt að veÖi, ekki aðeins eig-
ur, heldur líf sitt og landa sinna og þann drengskap, sem er mönn-
um helgur, — „We mutually pledge to each other our lives, our
fortunes and our sacred honour,“ voru orð hans.
Ef öflug þjóð og auðug er reiðubúin að greiöa sjálfstæði sitt
slíku verði, ef þyrfti, — hve dýrt má þá smáþjóð meta sitt sjálf-