Tímarit Máls og menningar - 01.05.1955, Síða 18

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
gæti orðið eitthvað á þá leið að vopnum þessum yrði beitt af dauðadæmdum
mönnum, sem þegar hefðu orðið fyrir það mikilli geislun, að þeir ættu dauð-
ann vísan innan fárra mánaða. Mönnum, sem fyllzt hefðu heift og hatri við
að sjá ekkert umhverfis sig nema dauða og eyðileggingu, og hugsuðu um það
eitt að selja líf sitt og þjóðar sinnar eins dýrt og unnt væri. í slíkri styrjöld
er hætt við að mikill hluti mannkynsins færist, og vel má vera að þeir, sem
eftir lifðu, dæju smámsaman út vegna ófrjósemi og banvænna erfðaeiginleika.
Hverjum manni þarf að verða ljóst, hvílikur glæpur gagnvart mannkyninu
felst í beitingu kjarnorkuvopna, en haldgóða fræðslu um eðli og áhrif þessara
vopna tel ég bezta ráðið til þess að koma í veg fyrir kjarnorkustyrjöld. Ef
slíkt kemur ekki að haldi og mannkynið tortímir sjálfu sér vísvitandi, hlýtur
orsökin að vera sú, að það sé nú þegar helsjúkt og geti á engan hátt umflúið
dauða sinn, en slík svartsýni virðist óþörf.
Hættan á mistökum og slysni vegna gáleysis er hinsvegar mest nú á meðan
allt, sem kjarnorku viðvíkur er mjög framandi fyrir öllum þorra manna. Ýms-
ir munu segja, að beiting kjarnorkuvopna í smáum stíl stofni mannkyninu ekki
í voða. En mörkin eru þá vandfundin, og eina raunhæfa afstaðan er að for-
dæma alla beilingu kjarnorkuvopna. Vonandi eiga allar þjóðir eftir að koma
sér saman um að hver sá aðili, sem beitir kjarnorkuvopnum að fyrra bragði,
skuli fordæmdur, og að enginn megi liðsinna honum á nokkurn hátt fyrr en
tryggt þykir að glæpurinn verði ekki endurtekinn.
3. Hér er komið inn á flókið vandamál, en mig skortir bæði tæknilega og
sálfræðilega jjekkingu til þess að geta krufið það til mergjar. Þó mun ég leit-
ast við að lýsa, hvernig málið horfir við frá minum bæjardyrum séð.
Aðalerfiðleikarnir við framleiðslu kjarnorkuvopna eru fólgnir í framleiðslu
efna þeirra, sem notuð eru í kjarnorkusprengjurnar, svo sem úraníum-235 og
plútoníum-239, en þetta eru einmitt sömu efnin og öll friðsamleg hagnýting
kjarnorkunnar byggist á. Bann við framleiðslu þessara efna þýðir bann við
hagnýtingu kjarnorkunnar, og eyðilegging birgða af þessuni efnum þýðir só-
un mikilla verðmæta, sem annars mætti nota til þess að bæta hag fjölda fólks
með aukinni orku, auknum iðnaði og aukinni matvælaframleiðslu.
Við verðum að gera okkur ljóst, að ekki er um að ræða nema tvær orku-
lindir, sem fullnægt geti orkuþörf mannkynsins til frambúðar, önnur er orka
sólarljóssins, en hin er kjarnorkan. Orka sólarljóssins er mjög dreifð og ólík-
legt virðist að fundnar verði leiðir til þess að safna henni saman í nægilega
stórum stíl til að reka allar verksmiðjur og orkustöðvar heimsins. Hagnýting
kjarnorkunnar virðist hinsvegar mjög vel framkvæmanleg í nægilega stórum
128