Tímarit Máls og menningar - 01.12.1957, Blaðsíða 96

TIMARIT MALS OG MENNINCAH
yrlur jyrir að vera kommúnisti og „and-
amerískur“.
Þetta stajar aj því að ég vil ekki hugsa
eins og allir aðrir og eins aj hinu að herra-
mennirnir í liollywood halda að þeir geti
losað sig við hvern þann sem veldur þeim
ama. En þeir verða senn að láta draumór-
ana víkja og horjast í augu við ákveðnar
staðreyndir.
Þetta er það sem mér liggur á hjarta: Ég,
Charles Chaplin, lýsi yjir því, að Hollywood
liggur jyrir dauðanum. Hún hefur ekki
lengur nein tengsl við kvikmyndir — ej lit-
ið er á J>œr sem listgrein — heldur lœtur
sér nœgja að spóla svo og svo marga kíló-
metra aj tréni. Eg skal bœta því við, að eng-
inn maður getur náð nokkrum árangri í
kvikmyndaiðnaðinum ej hann neitar að
hegða sér eins og hinir, ej hann kemur jram
sem brautryðjandi og brýtur í bága við lóg
þau og tilskipanir sem „Big Business“ set-
ur.
Hollywood hcyr nú sitt dauðastríð og
vinnur það ekki, nema liœtt sé við þá ein-
hœfingu í kvikmyndagerð sem nú rœður
öllu. Það er ekki hœgt að jramlciða snilld-
arverk á jœribandi eins og dráttarvélar. Ég
held að nú séu síðustu forvöð að leggja inn
á nýjar brautir, ef unnt á að vera að bjarga
kvikmyndalistinni út úr þessari borg, sem
hefur fjármagnið eitt að guði og er að rotna
í sundur.
Innan skamms y/irgef ég ef til vill Banda-
ríkin, þrátt jyrir það þótt ég haji öðlazt hér
siðjerðilega og ejnaliagslega sigra og gleði-
stundir. Og j>ar í landi sem ég lýk œvi minni
mun ég reyna að já nágranna mína til að
skilja að ég er maður eins og hver annar og
að ég á rétt á sömu virðingu og aðrir menn.
Chaplín víkur hér ekki að atburðum þeim
sem mesta athygli vöktu í Hollywood ein-
mitt þessar sömu vikur veturinn 1947. En
nú eftir á er það einkar ljóst að árásir þær
sem Monsieur Verdoux varð fyrir í New
York voru fyrstu skærurnar í miklu víðtæk-
ari herferð, sókninni til að aðhæfa al-
menningsálitið í Bandaríkjunum nýrri
heiinsstyrjöld. Nefnd sú sem átti að rann-
saka óameríska starfsemi hafði ekki lengur
Dies að formanni, heldur Parnell Thomas.
Þessi þingnefnd beitti í október 1947 vms-
um frægustu leikurum í Hollywood til að
hefja ofsalegar árásir á „rauðliða". Utvarp,
hlöð og sjónvarp skipulögðu hinn víðtæk-
asta áróður um leikara þá sem báru vitni í
Washington í málinu gegn „rauðliðunum" í
bandarískum kvikmyndaiðnaði. Galdraof-
sóknirnar voru hafnar.
Þar gat að líta Walt Disney, Cecil B. de
Mille, Sam Wood, Gary Cooper og móður
Ginger Rogers ákæra „rauðliðana" í Ilolly-
wood af stökustu heift. Leikarinn Roberl
Taylor hitti á rétta tóninn er hann sagði:
EJ ég mœtti ráða yrðu allir kommúnistar
jluttir til Sovétríkjanna eða á einhvern ann-
an stað þar sem jajn ómögulegt er að draga
jram líjið ... Charles Chaplin er hœlluieg-
ur maður, sem lítur á sjáljan sig scm slór-
snilling í jjármálum og hcrmálum, þótt
hann haji aldrei verið anna'o en raggeit sem
kunni að ota sínum tota.
Og Adolphe Menjou, Revel gamli úr
Konu frá París, sagði þegar röðin kom að
honum:
Allir, sem hugsa á óamerískan liátt, eru
kommúnistar. Það œtti að jlytja alla komm-
únistana í Hollywood út í einhverja eyði-
mörk í Texas eða skjóta þá umsvijalaust ...
Ef j>að er nauðsynlegt jyrir varnir lands
míns að synda ]>vert yjir Mississippi skal ég
lœra að synda á morgun. Bandaríkin verða
að hervœðast allt hvað aj tekur.
„Sönnunin er komin, skipanirnar cru frá
Moskvu“ — þannig voru fyrirsagnirnar í
Hearst-blöðunum, þegar Walt Disney hafði
ljóstrað upp uin það, að reynt hefði verið
286