Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1958, Side 144

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1958, Side 144
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR Agnar Mykle: Frú Lúna í snörunni Islenzk þýðing eftir Jóhannes úr Kötlura. Bláfellsútgáfan 1958. að er meiri vantli en svo, að skrifa rit- dóm um bók sem ýmist hefur verið haf- in til skýjanna eða sölluð niður, að ég treysti mér til þess. Þetta verður því aðeins stutt umsögn um ofannefnda bók í tilefni af þýðingu hennar á íslenzku. Það hefur stauið mikill styr um tvær síð- ustu bækur þessa höfundar og málaferli út- af annarri þeirra, Sangen om den röde rubin. Það sem deilt hefur verið um á jafnt við um báðar bækurnar. Síðari bókin er sízt berorðari um kynmök persónanna en þessi er. Nú getur það verið æði misjafnt hve vel lesendur una sér við lestur kynóra, sumum eru þeir hreinn viðbjóður, öðrum heimul- legur losti. En það er broslegt að vera að hindra með lagaaðför útgáfu skáldsagna sem ræða þessi mál af meiri bersögli en aðrar, á þeim grundvelli að sáluhjálp æsku- lýðsins sé í veði. Ég held að æskulýður allra tíma viti meira um þessi feimnismál en sum- ir virðast ætla, og að hann fari ekki að hlaupa amokk í saurlifnaði af þeim ástæð- um einum að hann kemst yfir bækur sem þessar skáldsögur, og mannlegu eðli verður ekki breytt með nokkrum rituðum orðum, til þess er það alltof íhaldssamt og samt við sig. En þeir menn sem hafa þá skoðun heiðarlega að slíkar bækur séu skaðlegar ættu að rifja upp fyrir sér þann þátt í sínu eigin mannlega eðli sem girnist mest for- boðna ávexti og vera ekki að auglýsa þær með banni eða fyrirbænum. Annað mál er svo hitt, að mér finnst sög- unni stórspillt, frá listrænu sjónarmiði séð, með þeirri krufningu sem höfundur við- hefur þegar hann þarf að láta unga mann- inn fara á öriagaríkt kvennafar, ekki sýnist heldur þörf á að blanda inn í það óeðli. Og manni virðist ekki sagan hafa að baksviði kynæði eða niðurbælda kynþörf sem rétt- læti þessar nákvæmu og smásmyglislegu lýsingar sem engu leyna og ekkert skilja eftir handa ímyndunarafli lesandans. Þær eru ekki fallnar til að auka listræna nautn hans. Gagnstætt því verka þær á hann eins og framhaldsklámsaga sem sjómaður segir yfir brennivínsglasi og er alltaf að bæta við og inn í, þangaðtil allt púður er farið úr henni og hlustandanum leiðist. Því verður ekki í móti mælt að þetta er mikil skáldsaga og kunnáttusamlega samin. Söguhetjan er kornungur maður, fátækur stúdent, sem í býr skapandi tónlistargáfa. Honum er hrundið út á braut verzlunar- skólastjóra af rektor sínum þegar hann er nýsloppinn frá prófborðinu. Hinn ungi mað- ur í sögunni er ekki sérstaklega aðlaðandi persónuleiki, maður með foreldris-lokmein og æstar tilfinningar, huglítill og framtaks- laus. Hann er ekki, þegar hér er komið, far- inn að gera sér grein fyrir köllun sinni, tón- listinni, hún er honum enn óljós grunur, enda hefur ekki verið svo búið að honum á heintili foreldra hans að hún hafi mátt þró- ast. Faðirinn hafði sjálfur einusinni sams- konar tilhneigingu, en er af þeirri manngerð sem vill að aðrir fái ekki það sem hann ekki fékk. En Askur, söguhetjan, veit það eitt að með því að taka að sér skólastjóra- stöðuna losnar hann að heiman, þar sem honum líður líkt og emi í búri, og að hann getur sennilega unnið sér inn fé til fram- haldsnáms. Hann þiggur því stöðuna og fer norður á hjara Noregs. Og þar lendir hann í kvennastússi með þeim afleiðingum að hann verður faðir tveggja bama nærri sam- tímis, og á sitt með hvorri konunni. Þegar hann, ári síðar, kemur heim aftur sem hálfgerður strokumaður frá skyldum sínum tekst honum að útvega sér lán til há- 318
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.