Tímarit Máls og menningar - 01.06.1960, Blaðsíða 96

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
anna orðin „af skaparanum“ til að draga
úr fullyrðingu sinni um það hvemig lífinu
hefði „í upphafi verið blásið__í ný fonn
eða nýtt form“. En seinna lét Darwin í ljós
það álit, að það mundi koma í ljós, að lífið
væri „afleiðing einhvers almenns lögmáls"
— þ. e. tilkomið við náttúrlegt ferli, en ekki
fyrir atbeina guðs. Hann endurtók þessa
skoðun að minnsta kosti þrisvar sinnum í
bréfum, sem ekki voru birt fyrr en eftir
dauða hans, svo að ekki verður efast um, að
hún hafi verið hin endanlega skoðun hans.
Á þeirri öld, sem liðin er síðan Uppruni
tegundanna kom út, hefur sú skoðun smám
saman þróazt meðal líffræðinga, að upp-
runa lífsins megi rekja til hins lífvana
heims. „Það er í rauninni ekki lengur hægt
að komast hjá þeirri ályktun, því að fyrsta
skref þess ferlis hefur þegar verið leikið
eftir í nokkrum rannsóknarstofum." Á fundi
sem nýlega var haldinn í Chicago var hópur
kunnra sérfræðinga frá ýmsum löndum
spurður um álit sitt á þessu atriði, og töldu
þeir allir, að ekki yrði langt að bíða þess,
að líf yrði búið til í rannsóknarstofum.
I hinum enda lífssögunnar, þar sem mað-
urinn kemur til skjalanna „var þróunarfræð-
ingum frá upphafi ljóst, að maðurinn getur
ekki verið undantekning". Hann „hefur
enga sérstöðu aðra en þá að vera sérstök
tegund í dýraríkinu. Hann er í fyllsta skiln-
ingi hluti af náttúrunni en ekki utan við
hana. Hann er ekki í óeiginlegri, heldur í
bókstaflegri merkingu skyldur öllu sem lif-
ir.“
Þegar þess er gætt, að maðurinn er að-
eins ein af milljónum tegunda, „er það í
hæsta máta ósennilegt", að nokkuð á jörð-
inni sé til orðið vegna mannsins. „Það er
ekkert líklegra, að ávextir t. d. hafi orðið
til manninum til yndisauka, heldur en að
maðurinn hafi orðið til tígrisdýrinu lil ynd-
isauka."
Tegundirnar eru á margvíslegan hátt háð-
ar Iiver annarri, það er lögmál lífsins. Sum-
um tegundum vegnar betur en öðrum, „en
það er ekki af því að þær njóti hylli guð-
legra máttarvalda öðrum fremur." Heimur-
inn á að sjálfsögðu sinn tilgang, „en þeim
tilgangi er ekki þröngvað upp á hann utan
frá, og hann miðast heldur ekki við fram-
tíðina. Hann býr í hverri tegund fyrir sig,
og er aðeins tengdur lífsferli hennar og
venjulega einungis eins og það er á hverj-
um tíma.“
Saga lífsins á jörðinni eins og lesa má
hana í steingervingum „er í fullu samræmi
við þróunarkenningu nútímans og ... sýnir
ekki að þörf sé neinnar annarrar skýringar"
á tilurð mannsins.
I þeirri sögu sem lesa má í steingerving-
unum er eitt atriði, sem „mundi sennilega
aldrei hafa komið fram við rannsóknir á
lifandi verum“. Það er þetta: „I allri sögu
lífsins hafa langflestar tegundir þess dáið
út.“ Árangur þróunarinnar er sem sé oftast
útrýming, en ekki stöðug framþróun í átt til
æðri lífsforma. Framþróun hefur átt sér
stað, en aðeins sem undantekning.
„Aðlögunareiginleiki sá sem felst í nátt-
úruúrvali hefur tryggt, að sumar tegundir
héldu lífi, að í heiminum byggju áfram að-
lögunarhæfar lífverur, en jafnóumflýjanlega
hefur hann séð til þess, að flestar þeirra
dæju út. Hann hefur þar að auki valdið því,
að þær tegundir sem haldið hafa lífi fram
á þennan dag hafa ekki allar þróast áfram
eða tekið framförum, að minnsta kosti ekki
frá sjónarmiði mannsins. Amaban, þessi
frumstæði einfrumungur, hefur haldið að-
lögunarhæfileika sínum og lifir enn, en hin-
ar tignarlegu risaeðlur glötuðu honum, og
um leið lífinu. Bandormurinn, svo úrættað-
ur sem hann er, virðist eins aðlögunarhæfur
og maðurinn, sem við teljum að sé á fram-
þróunarbraut."
í þessari sögu steingervinganna er þann-
ig að finna svarið við þeim tveim skýring-
238