Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 5

Kristinn E. Andrésson
Islenzk ljóðagerð 1966
I
Af bókmenntum ársins sem leið vil
ég að þessu sinni aðeins leiða hug-
ann að Ijóðabókunum. Eins og skáld-
sögurnar báru uppi árið 1965 fellur
það, þó með öðrum hætti sé, í hlut
ljóðagerðarinnar síðasta ár. Nýstár-
leg verk hafa birzt í öðrum greinum,
eins og Tómas Jónsson eftir Guðberg
Bergsson, Skipin sigla eftir Bugða
Beygluson. I annan stað hefur Guð-
mundur Daníelsson ritað nýja skáld-
sögu, Turninn og teningurinn, sem
skylt er að geta, og er framlag þessa
rithöfundar til íslenzkra bókmennta
orðið mikið og gott. Halldór Laxness
ryður sér nýjan farveg hvert ár með
leikritum sínum, að þessu sinni
Dúfnaveizlunni, en ég leiði hjá mér i
svip að finna þessum verkum stað í
bókmenntum okkar. Það er eins og
áður segir ljóðabækurnar sem hafa
dregið að sér hug minn.
Hvaða strengi sem það vekur berst
fram á árið sem leið bergmál frá tím-
um sem eru eins og löngu liðnir: Síð-
uslu Ijóð Davíðs Stefánssonar. Davíð
losaði á sínum tíma, fyrir aðeins
finuntíu árum, um höft í íslenzkri
ljóðagerð og veitti fram nýjum
straumum, eins og fagnandi vorleys-
ing, og átti það jafnt við um innihald
og form. Þessi síðustu ljóð skáldsins
hafa engar nýjungar að flytja og erf-
itt að átta sig á, frá hvaða tíma þau
eru, sum frá ungum árum líkt og
drög að kvæðum sem áður hafa birzt,
önnur eflaust meðal síðustu ljóða
hans, og þarf það allt rannsóknar
við. Þessa bók er ekki hægt að taka
sem ávöxt ársins er leið, en ég nefni
hana sem útgefna það ár og eins til
að afmarka tímabil sem með henni
hefur kvatt til fulls. Einkenni þessar-
ar bókar er ef til vill skýrast það, að
hún stendur heilum rótum í íslenzku
bændaþjóðfélagi eins og það var
fram á okkar daga, það bændaþjóð-
félag sem orðið er rómantík bæjar-
skáldunum, þó úr sveit séu komnir,
eins og Jóhannesi úr Kötlum og
Snorra Hjartarsyni. Þeir taka mið af
öðrum kennileitum.
Jóhannes úr Kötlum er sennilega
það skáld sem lengst á í sér einkenni
þeirra tíma sem Davíð og Stefán frá
Hvítadal ruddu braut, þó að hann
yrði snemma fáni nýrrar stefnu.
99