Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 59

Marcel Martin
Kvfkmyndagerð á veguin
trúverðugleikans
Á undanförnum árum hefur kvik-
myndagerð tekið hreytingum hvar-
vetna í veröldinni; hún er ekki söm
og áður. Þótt „nýja bylgjan“ franska
væri aS vísu augljósasti og frekasti
vottur þessa, enda efunarlaust veiga-
mesti þáttur þessarar þróunar, og
þótt áhrifa hennar hafi gætt aS ein-
hverju hvarvetna í veröldinni annaS
hvort til þrætu ellegar uppörvunar,
má samt ekki láta sér sjást yfir mik-
ilsverSan hlut Antonionis þegar hug-
aS er aS breyttri ásýnd nútíma kvik-
myndagerSar. Né heldur skyldi van-
metiS þýSingarmikiS tillag þess sem
kallaS hefur veriS „cinéma vérité“
eSa „free cinema“ á Bretlandi og
einnig á sér hliSstæSur í Kanada,
Bandaríkjunum og Frakklandi.
Raunar er hér um aS ræSa sam-
fellu af tilhneigingum og áhrifum,
sem fijótt á litiS virSast sundurleit
og yfirgripsmikil. ESa hvernig ætt-
um viS aS finna samnefnarann fyrir
Hiroshima mon amour og Shadows
eSa A hout de souffle og L’avventura.
Ellegar þá Saturday night and sun-
day morning og Cerný Petr? Nema
þaS væri þá viSleitnin til trúverðug-
leika. Þá er þessu orSi gefin tvöföld
merking: fagurfræSiIeg og siSfræSi-
leg, þannig aS merking þess spanni
bæSi veruleika og sannleika í einu.
HvaS veruleikamerkingunni viS kem-
ur mætti rétt eins tala um raunsæi ef
þaS hugtak væri ekki orSiS of litaS
bókmenntaprédikun, sem auSveld-
lega leiSir til hvers konar ruglings:
af þeim sökum kysi ég heldur aS
rekja einstaka þætti veruleikans.
Hvort heldur litiS er á persónumótun
eSa listræna túlkun yfir höfuS reyn-
ist viSleitni kvikmyndahöfundanna
nýju jafnan vera sú aS færa mynd
þá sem þeir sýna okkur af veröld-
inni nær veruleikanum og tileinka
henni trúverSugleika. HvaS leikmáta
og boSskap varSar er til þess ætlazt
aS útkoman úr þessari trúverSug-
leikaviSleitni sem vakir í byggingu
verkanna jafnt og persónugreiningu
verSi sjáifur sannleikurinn. Vitaskuld
er þaS mikiS í fang færzt og nánast
lireint gerræSi aS ætla sér aS gefa al-
menna forskrift um listræn málefni
þar sem hver og ein viSleitni er jafn-
aSarlega samsafn ótal hluta: samt fæ
ég ekki betur séS en þessi viSleitni til
153