Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 108

Tímarit Máls og menningar
átökum við fjandmenn sína í Afríkn og
Asíu eða rómönsku Ameríku sem líta á
Sovétríkin sem vin sinn og verndara. Undir
venjulegum kringumstæðum kemur þessi
mótsögn ekki fram í dagsljósið. Sovétríkin
vinna að því að draga úr spennunni og ná
samkomuiagi við Bandaríkin; og þau láta
vinum sínum í Afríku og Asíu og á Kúbu
í té hjálp og vopn. En fyrr eða síðar skap-
ast hættuástand og þá standa Sovétleiðtog-
arnir frammi fyrir mótsögn stefnu sinnar.
Þeir verða þá að velja milli bandamanna
sinna og skjólstæðinga sem vinna gegn
status quo, og sinni eigin hollustu við
status quo. Þegar valið verður ekki lengur
umflúið, taka þeir status quo fram yfir
bandamenn sína.
Sovétríkin eru þannig í sannkallaðri
klípu sem er veridega hættuleg á vetnisöld.
En Bandaríkin fara lieldur ekki varhluta
af henni, því að þeim er jafnmikið hags-
munamál og Sovétríkjunum að forðasl
heimsstyrjöld og vetnisstríð. Þetta setur
samt athafnafrelsi þeirra og ídeólógískri
sókn ekki nærri því jafn þröngar skorður
og frelsi Sovétríkjanna. Bandaríkjamenn
óttast miklu síður þann möguleika að að-
gerðir einhvers skjólstæðings þeirra eða
þeirra eigin hernaðaríhlutun kynni að leiða
til beinna átaka milli stórveldarisanna.
Fyrir utan Kúbudeiluna og stríðið í Víet-
nam hefur ófriðurinn milli Araba og ísraels
varpað enn einu sinni skæru Ijósi á þennan
mismun.
Má ekki augljóslega um þaS deila hvort
ísraelsmenn hafa nokkurn tíma átt kost á
aS stojna til eSlilegra eSa þó ekki væri
nema til bœrilegra samskipta viS Araba-
ríkin? Haja þeir nokkurn tíma átt ein-
hverra kosta völ? AS hve miklu leyti var
nýafstaSiS stríS ajsprengi langrar og óaft-
urkallanlegrar atburSarásar?
Að vissu leyti hefur núverandi ástand
skapazt af allri þróun samskipta milli Ar-
aba og Israelsmanna frá seinni heimsstyrj-
öld og jafnvel allt frá hinni fyrri. Samt
hygg ég að ísraelsmönnum hafi ekki verið
allar leiðir lokaðar til eðlilegra samskipta.
Vor vestræna, borgaralega „siðmenning“
er ól af sér nasismann sem skilgetið, og þó
úrkynjað, afkvæmi, ber í einu og öllu á-
byrgð á harmleik evrópskra Gyðinga, á
Auschwitz, Majdanek og blóðbaðinu í
ghettóunum. Eigi að síður voru Arabar
látnir gjalda fyrir glæpina sem Vesturlönd
drýgðu á Gyðingum. Þeir eru enn látnir
gjalda þeirra, því að „hin sakbitna sam-
vizka“ manna á Vesturlöndum er vitanlega
hliðholl ísraelsmönnum og fjandsamleg
Aröbum. Og hversu fúslega hefur ísrael
ekki tekið við hinum falska „aflátseyri“
í mútum og gýligjöfum.
Það mætti hugsa sér að skynsamleg sam-
skipti hefðu tekizt með fsraelsmönnum og
Aröbum, ef hinir fyrmefndu hefðu sýnt
áhuga á að stofna til þeirra. En það gerðu
þeir aldrei. ísrael tók jafnvel aldrei til
greina umkvörtunarefni Araba. Síonista-
hreyfingin vann að því frá upphafi að
stofna hreinræktað gyðingaríki og vílaði
ekki fyrir sér að bola arabískum íbúum
landsins burt. Þess eru engin dæmi að
ísraelsk ríkisstjóm hafi nokkru sinni leitað
alvarlega færis á að kippa stoðum undan
umkvörtunarefnunum eða draga úr þeim.
Hún neitaði meira að segja að taka til yfir-
vegunar örlög alls flóttamannafjöldans
nema því aðeins að Arabaríkin viður-
kenndu fyrst ísrael, þ. e. nema því aðeins
að Arabar gæfust upp pólitískt áður en
samningar hæfust. Ef til vill mætti enn
finna afsökun fyrir þessu og kalla þetta
refskák. Það sem spillti endanlega fyrir
samskiptum Araba og ísraelsmanna var
Súezstríðið, þegar ísrael kom blygðunar-
laust fram sem framvörður hinna gömlu,
gjaldþrota heimsvaldasinna í Evrópu sem
gerðu úrslitatilraun til að halda síðasta
• 202