Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Page 7

undrazt og fyllzt þakklæti, og ég
hefði viljað hrópa oftar en ég hef
gert til þeirra sem á mig hefðu viljað
hlusta: nei, sjá hve þetta er fagurt.
Eitt af þeim ljóðskáldum sem ég hef
fagnað og oft verið þakklátur er Jón
Óskar. Hann kom með eitthvað sem
snart mann, eitthvað þýtt og ómfag-
urt sem smaug í gegnum háreystina,
svo að hún hljóðnaði fyrir þessum
einfalda tóni. Og í hópi hinna ungu
varð hann einn af þeim sem stóð hug
mínum næst, og ég hef unnað sögum
hans og ljóðum, og þau hafa fylgt
mér og gera það, eins og fegurðin og
vonin hljóta alltaf að gera. Fyrstu
ljóð Jóns eru frá því um 1940 er
hann var tvítugur, eða sama árið og
ísland var hernumið. Yfir skálda-
ferli hans frá fyrstu tíð grúfir nótt
hernámsins, það er sú nótt sem hann
ber á herðum sér. En skáldið er eins
og jörðin. Þegar veturinn leggst að
þá hlúir hún að fræinu í moldinni,
og þegar nóttin er fallin á breiðir
hún döggina yfir sig svo að hún
breytist í glitrandi perlur í sólarljós-
inu að morgni, og eins munu Ijóð
Jóns Óskars bera fegurð sína þegar
nótt hernámsins léttir af íslandi og
sólin fer aftur að skína yfir þjóðina.
Þessi Ijóðabók hans, Söngur í næsta
húsi, ber marga beztu kosti hinna
fyrri: milda seiðfagra tóna, trú á
ljóðið, land og þjóð, blandna sárs-
auka en lýsandi. Þó væri höfundi gert
rangt til að meta hann eftir þessari
Islenzlc Ijóðagerð 1966
bók einni. Það kennir þar hjá honum
alltof mikillar tilslökunar við sjálfan
sig, sem er hvorki tímabær né eðli-
leg, og í sumum kvæðunum einhvers-
konar gremju sem veikir þau og lýtir,
í stað þess að gera allar kröfur til
sjálfs sín og láta vængi sína blika á
háu flugi. Alltof víða eru lausleg tök
á efni og formi. En í beztu kvæðum
sínum í þessari bók vinnur hann nýja
sigra: I útlendri borg er hann í góðri
samfylgd með þeim íslenzku skáld-
um erlendis er fegurst hafa kveðið
um draum-mey sína heima. Um leið
og Jón dregur þar upp skarpar lík-
ingar slær hann tón sem honum er
einum laginn þegar hann á sinar
beztu stundir. Sum kvæðin eru eins
og lítil hnotskurn: Líf bregður í fá-
um táknum upp leiftrandi mynd.
Gömul sögn sýnir hvernig orð og
hljómar og fornir hættir geta leikið
skáldinu á tungu, hann brýtur þá upp
að geðþótta, lætur stuðla og hend-
ingar klingja með nýjum brag í lit-
ríkum hljómvefnaði. Landslag spegl-
ar í einfaldri mynd andstæður sem
víkja ekki úr huga skáldsins: myndir
bernskunnar — stríðsvélar nútímans.
Tónlistarmaðurinn og skáldið í einni
persónu segja til sín með yndisleg-
um hætti í kvæðinu Á meSan þetta
land:
á meðan ennþá finnast mildir armar
og angan vors og hljómar glaðra söngva
á meffan þetta land er sveipað draumum
þá brosi ég við lands míns gráu þögn.
101