Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Page 93

Norskar bœkur
nefndar þrjár aðeins sem allar eru affdáan-
legar — þó engin annarri lík — um skáld-
in Henrik Wergeland og Björnstjerne
Björnson og listasögu- og fornminjafræff-
inginn ffarry Fett, sem er iátinn fyrir fátim
árunt.
Jolian Borgen hefur skrifaff kynstur
blaða- og tímaritsgreina um fjögurra ára-
tuga skeiff. Lengi var hann fastur starfs-
maður viff Oslóarblöð, iengst viff Dag-
bladet, og hafði veriff hamhleypa til allra
verka og jafnvígur á allar greinir, en fræg-
ur varð hann fyrir smáþætti sína undir
nafninu Mulme G&segg. A yfirborffinu voru
þær oftast hversdagslegar hugleiðingar um
það sem fyrir bar, glettnar og gamansam-
ar, en undir niffri hugvekjur. Mestri íþrótt
lýsa þó þær sem hann ritaði á hernámsár-
unum, enda var þá meira í húfi. í safni
því sem hér um ræðir og heitir Ord gjenn-
om ár er úrval ritgerffa frá undanförnum
sextán árum, sumar óprentaðar áffur, alls
38 og skiptast í þrjá flokka.
I fyrsta flokki eru einskonar náttúrulýs-
ingar, ýmist af fjöllum effa úr garðinum
heima viff húsvegginn, en þó aff margt sé
skemmtilega athugaff frá nýstárlegu sjón-
arhorni, eru þaff þó einkum hugrenninga-
tengslin og orffsnilldin sem gefa þeim gildi.
Næst koma greinir um efni úr ýmsum átt-
um; á meffal þeirra er „Den heroiske alko-
holiker", nærfærin og skarpleg lýsing
drykkjumanns, — þess eymdarástands sem
dulizt getur undir þokkalegu yfirborði. —
Loks eru greinir um bókmenntir og rithöf-
unda, og eru þær iangbeztar aff mínum
dómi. „Nagel" er ísmogin og innlifuff Ham-
sun-stúdía, þar sem höfundurinn sannar
þatt orff Baudelaires sem hann rifjar upp í
annarri grein (í norskri þýðingtt); Jeg er
overbevist om at den beste form for krit-
ikk er en livfull og poetisk kritikk, ikke en
kjplig og matematisk, som foregir & for-
klare alt, hare for á skjule at den hverken
ltar noe den brenner for eller pnsker á
bekjempe, og som frivillig gir avkall pá en-
liver form for temperament. — í útvarps-
vifftali einu hefur Johan Borgen sagt frá
því að hann hafi á yngri árum veriff undir
svo þungu fargi Hamsun-áhrifa aff hann
hafi orffið að hætta aff setja saman skáld-
verk um tíu ára skeið eftir sína fyrstu bók.
I greininni kemur fram túlkun af því miff-
ttr fágætu tagi, enda ávöxtur af erfiði þess
lesara sem les til aff skilja og njóta, en ekki
til aff jagast við skáldið. (Gyldendal N. F.,
kr. 12,50).
Frontlinjer nefnist úrval ritgerða eftir
ýmsa norska höfunda og hefur aff auki fyr-
irsögnina „Fra mellomkrigstidens kultur-
kamp“. Þeir sem muna þá tíff og eitthvað
fylgdust með í þessum efnum geta hér end-
urnýjað gamlan kunningsskap og fyllt eyð-
ur, öfflazt nýja yfirsýn af nýjum sjónarhóli.
Yngri menn mættu margt læra af þessu
ritsmíðasafni — aff viðhættri Iðunni, Rattff-
ttm pennum, Tímariti Máls og menningar,
Eimreiðinni, Stefni og e. t. v. fleiri .•— um
höfuðáhuga- og ágreiningsmál þeirrar kyn-
slóffar sem lifði stutta stund á milli stríða
og glímdi við gátur mannlífs og hverir við
affra, trúffu effa trúðu ekki á komu betra
heims, — á meffan óveffursblikan færðist
nær. (Gyldendal N. F., kr. 14,50).
Fra norsk historie heitir úrval esseia eft-
ir Sverre Steen, einn helzta sagnfræðing
Norffmanna um þessar mundir. Efni rit-
smíffanna eru ýmsir þættir og hliðar þjóð-
arsögttnnar frá því um 1814; auk þess yfir-
litsgrein sem nefnist „Kulturarv". I grein-
inni „Slekten fra 1814“ segir frá nokkurum
jteirra 112 þjóðþingsmanna sem voriff 1814
settu saman merkari stjórnarskrá en nokk-
ur önnttr evrópsk þjóð hafði eignazt fram
aff þeim tíma. Höfundur bendir á aff á
næstliðnum öldum hafi Norffmenn átt fáa
leiðtoga effa verulega skörunga, enda hafi
allar affstæður aftraff því að þeir hæfileika-
187