Tímarit Máls og menningar - 01.12.1969, Blaðsíða 50

Tímarit Máls og menningar
og kalla tvær bækur. Við eigum frábært skáld, sem nú er um sjötugt og hefur
samið eina litla kvæðabók. Arum saman hefur hann fengið styrk í þriðja
flokki, 150 sterlingspund á ári. Hann hefur engar aðrar tekjur af kvæðum
sínum og væri fyrir löngu hungurmorða, ef ekki vildi svo til, að hann hefur
verið prófessor við erlendan háskóla undanfarin 40 ár. Og þá kemur röðin
að afkastamikla skáldinu, sem ár og síð malar bæði malt og salt, en tókst
aldrei að koma saman bögu sem mönnum hugfestist, nema í þetta eina skifti
í æsku þegar valt uppúr honum litla stefið sem verður „æ til yndis“.
Hve góðan og hve mikinn skáldskap þarf að yrkja svo maður fái lífeyri úr
ríkisfjárhirslunni ævilangt? Ætti að gjalda skáldum af almannafé í réttu
hlulfalli við það hrós, sem þau fá í dagblöðunum ? I fyrri daga geymdu þjóð-
irnar kvæði skáldanna í hjarta sínu þó þau væru aldrei lofuð í blöðum.
„Drink to me only, Maxwellton’s braes are honnie“, hvers virði er þetta í pen-
ingum? Maður syngur ljóðið, þurkar tár af hvarmi sér og lofar guð. Það
er alt og sumt. Skáldið er einkennilegt hlóm: af stórum trega sínum gerir
hann lítið kvæði. Fáðu honum konu sem hefur erft milljón, og hann mun
veslast upp. Jafnvel volæði ætti betur við hann. Fornt orð segir að við fáu
hrylli listgyðjurnar eins og peningalykt.
Aður fyrri var hægt að bjóða skáldinu heim og láta hann syngja kvæði sín.
Rétt sungið varð kvæðið mönnum hjartfólgið. Núna dettur fáum í hug að lag
skuli fylgja ljóði. „Alvarleg“ skáld syngja ekki lengur. Sönghæfum textum
er nú kastað út í hin ystu myrkur andmúsíkalskra fjölmiðla sem gera hávaða
í gróðaskyni. Þegar öllu er á hotninn hvolft, eru bítlarnir kannski eins sönn
skáld og nokkur annar sem nú yrkir. Ljóðskáld okkar tíma yrkja ekki heldur
Ijóð, ljóð þeirra hafa ekki hrynjandi ljóðs, og hvorki rím né bragarhátt;
línur þeirra þykjast vera ljóðlínur en eru það ekki, heldur einföld prentbrella.
„Nútímaljóð“ er óbundið mál af því ömurlega tagi sem við höfundar óbund-
ins máls erum einlægt að biðja góðan guð að forða okkur frá að skrifa.
Slíkir textar hljóta að kalla fram ónotalegan höfuðverk innan ríkisskipaðrar
úthlutunarnefndar. Við skulum þó vona, að þeir hleypi höfundunum í gegn,
ef ekki sem söngvurum, þá að minsta kosti sem heimspekingum.
Þarflaust að taka það fram, að bókaútgáfa í litlu málsamfélagi er engin
stóriðja þótt sumir útgefendur okkar séu að orðtökum hafðir. Flestir þeirra
gefa út bækur í hjáverkum; sumir senda út eina og eina bók þegar vel liggur
á þeim, eða fyrir einhverja dutlunga; eða þeir gefa út það sem þeir skrifa
sjálfir. Útgefandinn verður að vera við því búinn að tapa fé sínu, sem er
272