Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Blaðsíða 64

Tímarit Máls og menningar
Hefir þú fundið Jesú. Og þar eru Lolla og nágrannakonan með andatrú
á boðstólum, Sveinn með iðrun og syndafyrirgefningu. Oll þessi leit á
vit hins yfirnáttúrulega á það sammerkt að breyta ekki veruleikanum.
Að vísu getur hún veitt huggun og hana varanlegri en áfengið en samt
verður að telja hana flótta undan vandanum.
Svefn- og taugatöflur eru hluti daglegs lífs í nútímaþjóðfélagi. Lilja
á sjálf taugatöflur sem hún býður dætrum sínum af þegar henni finnst
þær þurfa þess og Pétur hefur notað svefntöflur upp á síðkastið. Það
er því nærtækt að góð nágrannakona komi með bestu svefntöflurnar
sínar þegar erfiðleikar steðja að.
Mínar eru ekta svefntöfiur, þú steinsofnar á tíu mínútum, hvernig sem
þér er innanbrjósts, bara af einni töflu.
031)
Þannig bjóða töflurnar enn eina leið til flótta frá vandamálunum.
Meðal þeirra vina og kunningja, sem bjóða fram aðstoð sína, hefur
Andri, frændi Péturs, þá sérstöðu að vera efnaður. Hann tekur sjálfur
virkan þátt í viðskiptalífinu og frá hans bæjardyrum séð væri ekki ó-
líklegt að Pétur hefði „lagt í einhvern bissniss og verið hlunnfarinn“
(bls. 120), þ. e. a. s. að hann hefði lent í peningavandræðum og ef svo
væri þá væri Andri fús til að hjálpa.
Ótalin er skýringartilgátan sem nágrannakonunni finnst sú eina hugs-
anlega varðandi hvarfið, sú að Pétur hafi haldið fram hjá konu sinni.
Ef þetta er svo þá telur hún málið ekki alvarlegt þar sem hennar eigin
hjónabandsreynsla segir henni að hann muni snúa aftur.
Viðbrögð umhverfisins við hvarfinu, hvort sem það eru skýringartilgátur
eða tillögur til úrræða, eru því marki brenndar að eiga upptök innan
ríkjandi þjóðskipulags, þær ganga ekki í berhögg við reglur þess og
þess vegna eru þær vindhögg. Tiltæki Péturs er nefnilega ekki í samræmi
við kerfið heldur í andstöðu við það.
Andóf gegn ríkjandi hugmyndafrceði
Umhverfið, sem Pétur yfirgefur, samþykkir rikjandi hugmyndir þjóð-
félagsins, meðvitað eins og Andri eða ómeðvitað eins og Lilja. Að vísu
reka menn sig stundum harkalega á í þessu þjóðfélagi en þeir leita ekki
orsakanna í skipulaginu og reyna ekki að breyta því heldur flýja til ým-
174