Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Side 19

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Side 19
ugum, verið þeytt inn í hringiðuna og við getum ekki setið hjá. Rök jafnréttisins Um þessa hlið málsins fjallar Kristján Amason ágætlega í Morgunblaðsgreininni sem áður var getið. Hann segir að greinar- lokum að meginröksemd sín fyrir þýðing- arskyldunni sé réttur Islendinga til að fá þjónustu sjón- varpsstöðvanna framreidda á móðurmáli sínu, þannig að vald á íslensku dugi til að njóta efnisins. Ef svo er komið að „íslensk- ir“ fjölmiðlar selja löndum sínum þjónustu á tungumáli sem ekki er móðurmál þeirra, þá er fólki mismunað. Boðið er upp á þjónustu sem ekki allir geta notið. (Morg- unblaðið 24. janúar). Um leið og þetta er geysisterk röksemd sem auðvelt er að fallast á em kröftug mótrök líka auðfundin. Misréttið er nefnilega löngu komið á. Það er bein afleiðing af hinni gerbreyttu heimsmynd, þar sem við emm í hringiðunni miðri, að sá sem vald hefur á erlendu máli (hvað þá erlendum málum) er betur settur en hinn sem aðeins hefur að- gang að upplýsingum á íslensku. Því fer vitanlega líka víðsfjarri að okkur sé kleift að íslenska allt það sem alþýða manna þyrfti að fá af upplýsingum. Til þess hefur þjóð af okkar stærðarflokki ekkert bolmagn. Við verðum þess vegna áreiðan- lega að beina miklum kröftum að kennslu í erlendum tungumálum. Af því stafar ís- lenskri tungu engin hætta — ef kennsla og þjálfun í henni er ekki látin drabbast niður. Þrátt fyrir þessi augljósu gagnrök er samt nauðsynlegt að hugleiða jafnréttisrök Kristjáns mjög vel. Það er vitanlega í beinni mótsögn við opinbera stefnu flestra ef ekki allra íslenskra stjómmálaflokka að ríkis- fjölmiðlar fóðri okkur á útlensku. Þetta er að vísu löngu orðin hefð þegar söngtextar eiga í hlut, einkum dægurtextar, en allt tal hefur hingað til verið íslenskað með einu eða öðm móti. Verði frá því horfið er nauð- synlegt að skilgreina íslenska menningar- stefnu upp á nýtt. Rök fjölmiðlanna Það voru íslensku sjónvarpsstöðvamar sem bmtu á bak aftur reglugerðarákvæðið um þýðingarskyldu. Stöð 2 reið á vaðið og braut lög — með þeirri séríslensku afleið- ingu að lögunum var breytt til þess að þurfa ekki að neyða neinn til að fara eftir þeim. Þetta er hundgömul lenska en ekki endilega geðslegri fyrir það („Heyra má ég erkibisk- ups boðskap en . . „Veit ég að bann þitt er rétt og sökin nóg en . ..“). Það er alveg sama þótt einhverjum þyki túlkun reglu- gerðar á lögum óeðlileg (sbr. viðtal við Þorvarð Elíasson í Morgunblaðinu 16. janúar 1991), aðferð hins siðmenntaða þjóðfélags er sú að fá reglugerðum eða lögum breytt, ekki byrja á að brjóta þau. Utvarpsréttamefnd komst að þeirri sjálf- sögðu niðurstöðu 17. janúar að útsend- ingar Stöðvar 2 á fréttum CNN ótextuðum væru reglugerðarbrot. Stjórn íslenskrar málnefndar varaði við lítt hugsuðum breyt- ingum á reglugerð um þýðingarskyldu en engu að síður lét menntamálaráðherra und- an og breytti reglugerðinni 17. janúar. Eng- um mun blandast hugur um að þá var m.a. TMM 1991:1 9
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.