Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Síða 19

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Síða 19
ugum, verið þeytt inn í hringiðuna og við getum ekki setið hjá. Rök jafnréttisins Um þessa hlið málsins fjallar Kristján Amason ágætlega í Morgunblaðsgreininni sem áður var getið. Hann segir að greinar- lokum að meginröksemd sín fyrir þýðing- arskyldunni sé réttur Islendinga til að fá þjónustu sjón- varpsstöðvanna framreidda á móðurmáli sínu, þannig að vald á íslensku dugi til að njóta efnisins. Ef svo er komið að „íslensk- ir“ fjölmiðlar selja löndum sínum þjónustu á tungumáli sem ekki er móðurmál þeirra, þá er fólki mismunað. Boðið er upp á þjónustu sem ekki allir geta notið. (Morg- unblaðið 24. janúar). Um leið og þetta er geysisterk röksemd sem auðvelt er að fallast á em kröftug mótrök líka auðfundin. Misréttið er nefnilega löngu komið á. Það er bein afleiðing af hinni gerbreyttu heimsmynd, þar sem við emm í hringiðunni miðri, að sá sem vald hefur á erlendu máli (hvað þá erlendum málum) er betur settur en hinn sem aðeins hefur að- gang að upplýsingum á íslensku. Því fer vitanlega líka víðsfjarri að okkur sé kleift að íslenska allt það sem alþýða manna þyrfti að fá af upplýsingum. Til þess hefur þjóð af okkar stærðarflokki ekkert bolmagn. Við verðum þess vegna áreiðan- lega að beina miklum kröftum að kennslu í erlendum tungumálum. Af því stafar ís- lenskri tungu engin hætta — ef kennsla og þjálfun í henni er ekki látin drabbast niður. Þrátt fyrir þessi augljósu gagnrök er samt nauðsynlegt að hugleiða jafnréttisrök Kristjáns mjög vel. Það er vitanlega í beinni mótsögn við opinbera stefnu flestra ef ekki allra íslenskra stjómmálaflokka að ríkis- fjölmiðlar fóðri okkur á útlensku. Þetta er að vísu löngu orðin hefð þegar söngtextar eiga í hlut, einkum dægurtextar, en allt tal hefur hingað til verið íslenskað með einu eða öðm móti. Verði frá því horfið er nauð- synlegt að skilgreina íslenska menningar- stefnu upp á nýtt. Rök fjölmiðlanna Það voru íslensku sjónvarpsstöðvamar sem bmtu á bak aftur reglugerðarákvæðið um þýðingarskyldu. Stöð 2 reið á vaðið og braut lög — með þeirri séríslensku afleið- ingu að lögunum var breytt til þess að þurfa ekki að neyða neinn til að fara eftir þeim. Þetta er hundgömul lenska en ekki endilega geðslegri fyrir það („Heyra má ég erkibisk- ups boðskap en . . „Veit ég að bann þitt er rétt og sökin nóg en . ..“). Það er alveg sama þótt einhverjum þyki túlkun reglu- gerðar á lögum óeðlileg (sbr. viðtal við Þorvarð Elíasson í Morgunblaðinu 16. janúar 1991), aðferð hins siðmenntaða þjóðfélags er sú að fá reglugerðum eða lögum breytt, ekki byrja á að brjóta þau. Utvarpsréttamefnd komst að þeirri sjálf- sögðu niðurstöðu 17. janúar að útsend- ingar Stöðvar 2 á fréttum CNN ótextuðum væru reglugerðarbrot. Stjórn íslenskrar málnefndar varaði við lítt hugsuðum breyt- ingum á reglugerð um þýðingarskyldu en engu að síður lét menntamálaráðherra und- an og breytti reglugerðinni 17. janúar. Eng- um mun blandast hugur um að þá var m.a. TMM 1991:1 9
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.