Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Side 35

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Side 35
ógn árvekni okkar og meðvitund. Allt í einu skynjum við tilveruna umhverfis okkur á nýjan hátt; sjón okkar verður næmari, auga- brúnir lyftast, sjáöldur víkka. Allt í einu sjáum við það sem við höfðum horft á en ekki tekið eftir — hættan skerpir skiln- ingarvitin. Hryllingskvikmyndir styðja þetta ferli. I þeim deyr enginn með lokuð augu, eins og fyrr segir; í þeim sjá menn og öskra. Myndir eins og Psycho (1960) og Halloween (1979) sýna okkur að morðinginn deyr aldrei. Þó að við stingum úr honum augun rís hann upp á nýjan leik ef við höldum ekki vöku okkar, ef við gleymum eða afneitum nærveru hans. Okkur er nauðugur einn kostur að vera viðbúin öllu. Myndimar sýna þennan varanleika með formlegum hætti. Þannig tekur sálfræðingur til máls undir lok Psycho og útskýrir sálsýki morð- ingjans, færir hana í búning orða og kenni- setninga. Heimur sem gengið hafði af vitinu verður skiljanlegur að nýju; tungu- málið nær valdi yfir honum. Okkur er sýnt fram á að ógnin hafi verið tímabundin und- antekning—að við þurfum ekkert að óttast. Lokamyndskeiðið af morðingjanum, Nor- man Bates, gefur þó annað til kynna. Við sjáum hvemig hann breytist í móður sína— við horfum í svört augu hans og greinum annarlega vídd sem gerir alla túlkun mark- lausa; sjúkdómur eða ekki — það skiptir engu máli. Hamskiptin eyða nýfenginni öryggiskennd okkar. Við sitjum uppi með sannleika Normans — skot þess auga sem drepur, annarlegs auga sem leysist upp í mynd af bíl sem dreginn er upp úr mýri. Og við vitum að í bílnum er gegnumstungið lík af konu, að hryllingnum er ekki lokið, að okkar bíður nýtt auga, andvana og brostið. Og við sameinumst þessu auga á ómót- stæðilegan hátt, og horfum með því sem ekki sér á eitthvað sem ekki er til... Norman Bates (Anthony Perkins) í kvikmyndinni Psycho frá 1960. Leikstjóri: Alfred Hitchcock. TMM 1991:1 25
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.