Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Qupperneq 35

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Qupperneq 35
ógn árvekni okkar og meðvitund. Allt í einu skynjum við tilveruna umhverfis okkur á nýjan hátt; sjón okkar verður næmari, auga- brúnir lyftast, sjáöldur víkka. Allt í einu sjáum við það sem við höfðum horft á en ekki tekið eftir — hættan skerpir skiln- ingarvitin. Hryllingskvikmyndir styðja þetta ferli. I þeim deyr enginn með lokuð augu, eins og fyrr segir; í þeim sjá menn og öskra. Myndir eins og Psycho (1960) og Halloween (1979) sýna okkur að morðinginn deyr aldrei. Þó að við stingum úr honum augun rís hann upp á nýjan leik ef við höldum ekki vöku okkar, ef við gleymum eða afneitum nærveru hans. Okkur er nauðugur einn kostur að vera viðbúin öllu. Myndimar sýna þennan varanleika með formlegum hætti. Þannig tekur sálfræðingur til máls undir lok Psycho og útskýrir sálsýki morð- ingjans, færir hana í búning orða og kenni- setninga. Heimur sem gengið hafði af vitinu verður skiljanlegur að nýju; tungu- málið nær valdi yfir honum. Okkur er sýnt fram á að ógnin hafi verið tímabundin und- antekning—að við þurfum ekkert að óttast. Lokamyndskeiðið af morðingjanum, Nor- man Bates, gefur þó annað til kynna. Við sjáum hvemig hann breytist í móður sína— við horfum í svört augu hans og greinum annarlega vídd sem gerir alla túlkun mark- lausa; sjúkdómur eða ekki — það skiptir engu máli. Hamskiptin eyða nýfenginni öryggiskennd okkar. Við sitjum uppi með sannleika Normans — skot þess auga sem drepur, annarlegs auga sem leysist upp í mynd af bíl sem dreginn er upp úr mýri. Og við vitum að í bílnum er gegnumstungið lík af konu, að hryllingnum er ekki lokið, að okkar bíður nýtt auga, andvana og brostið. Og við sameinumst þessu auga á ómót- stæðilegan hátt, og horfum með því sem ekki sér á eitthvað sem ekki er til... Norman Bates (Anthony Perkins) í kvikmyndinni Psycho frá 1960. Leikstjóri: Alfred Hitchcock. TMM 1991:1 25
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.