Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Síða 91

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Síða 91
Torfi H. Tulinius Æviskeiðið og augnablikið Um sjálfsævisögur franskra nýsöguhöfunda Hér er sagt frá sjálfsævisögum eftir þrjá franska höfunda, þau Nathalie Sarraute, Marguerite Duras og Alain Robbe-Grillet. Þau hafa öll haft mikil áhrif á skáldsagnaritun samtímans og þeim hefur einnig tekist aö gæöa hiö heföbundna form sjálfsævisögunnar nýju lífi, meöal annars meö því aö færa þaö nær skáldsögunni. Snemma á sjötta áratug þessarar aldar beindist athygli þeirra sem létu bókmenntir sig einhverju varða í Frakklandi að litlu bókaforlagi, Miðnæturforlaginu. Það hafði verið stofnað á árum seinni heimsstyrjaldar til að gefa út andófsrit gegn þýskri hersetu. Tæpum áratug eftir að hersetunni var lokið var andófinu ekki lengur beint gegn ofur- valdi þýsku stríðsvélarinnar heldur gegn annars konar vél: skáldsögunni. Höfund- amir sem gáfu út á vegum þessa forlags áttu það allir sammerkt að þeir höfnuðu því sem fram að þessu hafði talist uppistaðan í skáldsöguforminu: söguþræði, sögutíma, hneigð, jafnvel sjálfri sögupersónunni. Þeir töldu að þessi hugtök ættu ekki lengur við eftir að uppgötvanir í sálvísindum og heim- speki höfðu leitt í ljós að manneskjan er ekki eins heilsteypt og löngum hefur verið talið, að hún er síbreytileg, óræð og á valdi afla sem hún hefur aðeins takmarkaða stjóm á; eftir að nasisminn og stalínisminn höfðu gert bókmenntir sem ritaðar eru í þágu málstaðar tortryggilegar; eftir að raunvísindin höfðu bylt hugmyndum okkar um stöðugleika tíma og rúms; eftir að Guðstrú hætti að vera almenn og lífíð breyttist í ráðgátu ef ekki markleysu. Þessir höfundar áttu líka sameiginlegt að meta tiltekna höfunda af fyrri kynslóðum, Dost- ojevskí og Flaubert, Proust, Joyce og Kafka, Faulkner, Borges og Beckett.1 Höfundarnir sem hér um ræðir hafa verið kenndir við nýsöguna og heita Claude Sim- on, Robert Pinget, Marguerite Duras, Alain Robbe-Grillet, Michel Butor, og Nathalie Sarraute, svo þau helstu séú nefnd. Þau höfnuðu vissum hugmyndum — úreltum að eigin sögn — um skáldsöguna, en þó skipti öllu meira máli að þau litu á hana sem alvarlega listgrein sem hefði möguleika á að þróast áfram en þyrfti á ámóta formbylt- ingu að halda og þegar hafði átt sér stað í málaralist og tónlist og raunar líka í ljóðlist. TMM 1991:1 81
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.