Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Qupperneq 92

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Qupperneq 92
Aðeins skáldsagan var eftir og nú var kom- ið að henni. Annað áttu þessir höfundar ekki sameiginlegt enda hafa þeir farið ákaflega ólíkar leiðir í verkum sínum. Um og eftir 1980 fóru þessir höfundar að gefa út bækur um eigin fortíð. Þá glotti margur gagnrýnandinn og sagði að það væri einkennilegt að þau, sem forðum hróp- uðu hæst að persónan væri ekki til, væru nú, þegar aldurinn var farinn að segja til sín, að gera sig sjálf að aðalpersónum bóka sinna. Þetta væri sönnun þess að nýsagan hafi verið geld frá upphafi, því á ævikvöldinu fari nýsöguhöfundamir að skrifa í hefð- bundnum stíl, knúnir af þörf fyrir að segja sögu sína. Auðvitað var þetta tóm meinfýsi, því hver þessara höfunda hefur búið til mjög frum- lega aðferð til að rita ævisögu sína. Auk þess er augljóst samhengi milli tilrauna þeirra með skáldsöguna og sjálfsævisögu- ritunar þeirra, og er því ekki fráleitt að tala um nýsjálfsævisögu. Hér verður sagt frá þremur úr þessum hópi, þeim Nathalie Sarraute, Marguerite Duras og Alain Robbe-Grillet. Rætt verður um hvem höfund fyrir sig, lýst einkennum fyrri verka hans og því hvemig hann fer að því að segja frá sjálfum sér. Skoðað verður það sem líkt er með höfundunum, og að lokum reynt að festa hendur á því sem gæti verið æðra markmið þeirra, og ef til vill eitt meginviðfangsefni listarinnar: að fanga líf- ið sjálft í hverju andartaki. * Nathalie Sarraute fæddist árið 1900 í Rúss- landi. Móðir hennar var rithöfundur en fað- irinn efnaverkfræðingur. Hann varð að flýja land vegna stjómmálaskoðana sinna þegar Natacha litla var aðeins nokkurra ára göm- ul. Skömmu seinna slitu foreldrar hennar samvistum og það varð úr að litla stúlkan settist að hjá föður sínum í París. Hún gekk í skóla, varð franskur ríkisborgari, lærði lög, giftist, átti böm, og ekkert benti til þess að hún færi að skrifa bækur. Hún var komin vel á fertugsaldurinn þegar hún fór að fikta við penna og blað og gaf ekki út sína fyrstu bók Tropismes fyrr en 1939, þá tæplega fertug. Skáldsögur eiga ávallt að færa okkur nýtt form og nýjan efnivið. Einungis þeir sem hafa skynjað eitthvað sem enginn annar höfundur hefur áður skynjað eða tjáð ættu að fást við skáldsöguritun. Þannig mætti lýsa í stuttu máli viðhorfum Sarrautes til ritstarfa." Hér er ef til vill að finna skýringu á því hvers vegna hún hóf þau svona seint, en þó umfram allt hvers vegna verk hennar — þó fjölbreytt séu — hafa þetta sérstaka svipmót sem veldur því að þau þekkjast úr undir eins. Hún hefur helgað sér ákveðið viðfangsefni, sem er það sem á sér stað á ógreinilegum mörkum vitundar og undir- meðvitundar: hræringar í sálarkvikunni, strauma undir yfirborðinu sem við skynjum ekki en bera okkur samt af leið, myndir sem varpast leifturskjótt upp á kvikmyndatjald hugskotsins og hverfa áður en við höfum fyllilega numið þær; í stuttu máli allt það sem er stundlegt og óhöndlanlegt í sálar- lífinu, tengist þrám og löngunum, ótta, hatri og ást, en er aldrei tjáð, því engin orð eru til um þessi kvikuhlaup sálarinnar. Hér hafði Nathalie Sarraute rekist á eitthvað nýtt, eitt- hvað sem enginn annar skáldsöguhöfundur hafði áður fjallað um í verkum sínum. Til að kanna þessi ókunnu fyrirbæri hefur hún þróað sérstakt tungumál, myndríkt og ljóðrænt, sem hún hefur smíðað úr brotum 82 TMM 1991:1
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.