Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Síða 66

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Síða 66
Guðmundur Páil Ólafsson Byggð og landslag — og fuglasöngur Landslag er ásjóna landsins. Það hefur myndast og mótast af meginöflum sem á því vinna, en þau eru, líkt og stjóm- málaflokkar, í eilífri baráttu og vonlausri leit eftir jafnvægi og stöðugleika. Islenskt landslag er að mörgu leyti óvenjulegt. Myndrænt útlit þess er fjölbreytt og kröft- ugt. Mjúkar og harðar línur eiga samspil eða mynda voldugar andstæður, og litbrigði landsins gera það líka. Ásjónan er síbreyti- leg, nema á jökulbreiðu og í víðáttu eyði- merkur og það er kraftur þess og tilbrey ting sem gerir landið skemmtilegt og fróðlegt, dularfullt og um leið töfrandi. Já, töfrar. Hvað er nú það? Em þeir raun- vemlegir? Töfrar landslags em ósýnilegir samt leynast þeir í því og við fínnum fyrir þeim. Svo er líka með persónutöfra, andblæ húss og myrkfælni. Þetta seiðmagn býr í óspilltri náttúru og í okkur sjálfum. Efalítið er hér á ferð arfur mannsins frá ómunatíð. Skynjun á seiðmagni náttúrunnar mun ætíð heilla manninn, en skyldi þetta aðdráttarafl vera það sama og maðurinn hefur stundum nefnt hulin öfl, huliðsheima eða jafnvel guði sína? Þegar maðurinn mótar veröld sína tekst honum, þegar best lætur, að gæða verk sín náttúmtöfrum eða gefa af sér nýja krafta. Þetta er sérsvið mannsins. Næmi hans kem- ur eins fram í dansi og við hönnun húss. Við vitum ekki hvað veldur en sumir kalla þetta list. Hversu óljós sem þessi skynjun er þá er það svo að landslagsmálarar verða mátt- litlir nema þeim takist að rnála hið ósýni- lega inn í myndir sínar, gefa þeim líf og kraft og spennu. Sköpunargáfan og töfrar landslags virð- ast af sama meiði — einn og sami fjársjóð- urinn. Þegar landslagi er spillt missir það töfra sína og maður sem vinnur vélrænt eða gegn betri vitund sinni missir töfrana; rúinn þeim er hann rekald. Land rænt töfmm sín- um er lítils virði. Landslag og saga eiga samleið. Jarðsaga íslands er að vísu ekki löng en hún er læsi- legri fyrir bragðið. Uppruni landsins af hafsbotni sést beint eða óbeint í flestum jarðmyndunum en sérhver landskiki hefur mótast af fjölmörgum og ólíkum öflum og hefur því sína jarðsögu að segja. Hún segir frá myndun og mótun lands gegnum árþús- undir, jafnvel ármilljónir og stundum má lesa þar glefsur úr gróðurfarssögu eða stöðu sjávar og dýralífs á ýmsum tímum. Til við- bótar kemur saga mannsins á íslandi. Fom- ar og nýjar menjar, mannvirki eða leifar þeirra. Umgjörðin er landslagið með sínu 56 TMM 1992:1
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.