Tímarit Máls og menningar - 01.03.1992, Page 119

virðist ekki tengjast þeim á beinan hátt. Stund-
um fléttast þannig ólík tímaskeið saman eins og
í ljóðinu „Að Dyrfjallabaki í Njarðvík“ (18) þar
sem þjóðsaga og bemskuminning fléttast sam-
an eða að ljóðmælandinn í „Týnt búmerang"
(28) fer skyndilega í miðri sóleyjabreiðu að
„hugsa um fjallagrös og / heiðar þama á glóandi
/ enginu . . .“ Jafnvel gamall hundur í ljóðinu
„Um gamlan hund eystra“ (38) man skyndilega
í hugarþoku sinni eftir bami „í þvottabala á
miðju / túni við símastaurinn“. En þessi færsla
á milli sviða birtist einnig sem einskonar um-
breytingarkraftur eins og kraftar hugans eða
jafnvel náttúrunnar (sem afturtengist þeirri dul-
hyggjulegu hugleiðingu um náttúruna er áður
var getið) megni að endurskapa umhverfi sitt
eins og sést í „Vorljóði“ (11): „Akrafjallið
álengdar / og nú kemur þú með / töfrasprota og
ætlar / að breyta mér / í blóðberg". Það er sem
sá sem ætlar að breyta ljóðmælandanum í jurt
sæki kraft sinn úr fjallinu og það er reyndar
athyglisvert hve oft fjöll koma fyrir í ljóðunum
og þá er jafnan sem frá þeim stafi einhveijir
huldir straumar. Molduxi í Skagafirði rís því til
að mynda yfir gamalli sveitakirkju í ljóðinu „A
Rauðgranaslóðum í Skagafirði" (14) og hjá
kirkjunni „í Möðmdal á Fjöllum“ (25) gegnir
Herðubreið sama hlutverki en mögnuðust virð-
ast þó vera fjöllin fyrir austan eins og sést í
titilljóðinu „Vetraráform um sumarferðalag“
(50). Þarfinnurljóðmælandinn „eilífðarbylgjur
smjúga merg / og bein við rætur gabbrófjalls“
og þessi fyrirhugaða ferð verður honum sem
upphaf nýs lífs, líkt og hann vakni af drunga og
dvala. Þegar hann hefur sofið „í tjaldi hjá vita
við / opið haf ‘ og heyrt „undir / morgun öldur
ýra / dropum og löðri á segldúkinn“ þá er það
„einsog að vera laumufarþegi / sem vaknar á
traustu skipi af / löngum fomaldardraumi“.
Ljóðabréf
Næst á eftir heiðríkum myndunum og tvísæinu
eru vinarkveðjur skáldsins til starfsbræðra
sinna fyrirferðarmesti þátturinn í Vetraráform-
um um sumarferðalag. Þessum vinahótum
bregður reyndar einnig fyrir í sagnasafninu,
eins og í sögunni „Sandganga" (bls. 56-58) þar
sem vísanir til sögu G.T. Rotmans um Alfinn
álfakóng mynda uppistöðuna og reyndar svífur
andi Rotmans víðar yfir vötnum, til að mynda í
framangreindu ljóði, „A Rauðgranaslóðum í
Skagafirði“, og í ljóðinu „Við svaladyr" (bls.
54) þar sem Dísa ljósálfur skýtur upp kollinum.
En Gyrðir sendir þessum hollenska bamaskelfi
þó ekkert sendibréf líkt og De La Mare í „Des-
emberbréfi" (7) þar sem söguheimur hans er
ávarpaður og hann ofinn inn í ljóðið. Á líkan
hátt em atriði úr lífi welska sérvitringsins John
Cowper Powys römmuð inní ljóðið „Steinhús í
Wales“ (16) á þann hátt að ég er ekki svo viss
um hvað er ættað frá Gyrði og hvað frá honum,
enda ófróður um verk Powys. Gyrðir er hér
einkum að skemmta sér með ýmsum uppá-
haldshöfundum sínum, senda þeim línu eða
minnast þeirra. Þannig má finna hér minningar-
ljóð um William Heinesen (26), Sveinbjörn Eg-
ilsson gengur aftur í ljóðinu „Fyrir utan glugga“
(32) og mynd er bmgðið upp af Benedikt Grön-
dal þar sem hann verður sem góðlegur fjörulalli
út í eyju þar sem eyrarrósir vaxa og skáldið „...
vildi / að greru sem víðasf ‘ (40). Þau skáld sem
enn ganga um á grænni fold fá einnig sinn skerf,
Einari Braga er tileinkað ljóðið „Skömmu fyrir
Jónsmessu“ (30). Óskar Árni fær „furðugóðar
kveðjur" í ísmeygilegu ljóði, „Breyttir tímar“
(45), Kristínu Steinsdóttur er send „Ljóðsaga"
og Geirlaugur Magnússon skrímslafræðingur
gerir sér ferð utan af Krók til að kynda varðeld-
inn á árshátíð sæskrímslanna sem haldin er „Á
Reykjaströnd“ (41) að haustnóttum. Þó þessi
tilvitnanaleikur sé skemmtilegur og greinilega
hugsaður hjá höfundi sem virðingarvottur við
höfundana er þó ekki hægt að horfa framhjá því
að aðvífandi lesendur eiga ef til vill ekki greiðan
aðgang að þessum Ijóðum. En oftar skýrist for-
grunnur ljóðanna af sjálfu sér og tilvitnunin
vefst þá saman við það sem nýtt merkingarsvið.
Einna best tekst þessi tvíbenti leikur í „Sól-
myrkva á hátíðisdegi" (36) þar sem undurfurðu-
TMM 1992:1
109