Tímarit Máls og menningar - 01.12.1993, Blaðsíða 89

urt undrunarefni fannst mér að sjá hana
kynnta og þýdda í íslensku bókmennta-
tímariti.
í kynningu sinni á Camille Paglia segir
Ámi Sigurjónsson að hún hafi fyrst vakið
vemlega athygli með bók sinni Sexual
Personae. Sú bók er fræðirit eftir Paglia þar
sem hún stiklar á stóm í nokkrum verkum
lista- og bókmenntasögu Vesturlanda og
reynir að lesa út úr þeim hugmyndir um
kynferði og kynlíf og tengsl þeirra við nátt-
úmna, trúna og siðmenninguna. í þessu
verki sínu leiðir Paglia saman bókmenntir,
listasögu, trúarbragðafræði og sálfræði á
ákaflega hefðbundinn og ófrumlegan hátt
og til gmndvallar allri túlkun hennar liggja
goðsögur og sálgreining, enda yfirlýstur
tilgangur hennar að leiða saman þá Frazer
og Freud. Þótt Paglia leggi mikið á sig til
að vera ögrandi og ganga gegn viðteknum
skoðunum almennings er reyndin engu að
síður sú að túlkun hennar er afskaplega
gamaldags og thaldssöm. Heimssýn hennar
er ennfremur sótt til Nietzsches, nánar til-
tekið til hugmynda hans um tvískiptingu
mannlegs eðlis í appólóníska og dýonýs-
íska þætti sem sífellt takast á og birtast
okkur meðal annars í listum. Þessi aðferða-
fræði, þ.e. greining á list út frá fornum
mýtum og steríótýpum samblandað ein-
földunum upp úr Freud og Nietzsche er
gamalgróin og blómstraði til að mynda á
hippatímabilinu í Bandaríkjunum, enda er
Paglia af 68-kynslóðinni (fædd 1947) og
bera allar kenningar hennar og skoðanir
þess glöggt merki (þó með þeim formerkj-
um að hún er mjög hægrisinnuð). Það var
því kannski ekkert einkennilegt að Camille
Paglia ætti í erfiðleikum með að fá þetta
fræðirit sitt útgefið. Það var tilbúið frá
hennar hendi árið 1981 en fékkst ekki út-
gefið fyrr en 1990; eða ekki fyrr en andófið
gegn kvenfrelsismálum var komið á fullt
skrið í Bandaríkjunum. Camille Paglia hef-
ur viðurkennt (í viðtali við tímaritið New
York) að hún álíti vinsældir ,,akademísks
femínisma“ og vaxandi gengi franskrar síð-
formgerðarstefnu (post-strúktúralisma)
helstu ástæður þess að bók hennar fékkst
ekki útgefin. Og þegar henni hafði verið
hafnað af sjö útgáfufyrirtækjum byrjaði
hún að hugsa til hefndar gegn háskóla-
menntuðum „femínistum11.1
Það kom lika á daginn að það var ekki
efni Sexual Personae og kenningar þær
sem hún setur þar fram sem komu Camille
Paglia í kastljós fjölmiðlanna, eins og áður
sagði, heldur var það vilji hennar til að
úthúða bandarískum háskólum, franskri
samtímaheimspeki og ,,femínistum“,
ásamt þörf hennar til að slá um sig með
ögrandi yfirlýsingum um viðkvæm málefni
eins og nauðganir, fóstureyðingar, klám og
eiturlyfjaneyslu. Á árunum 1990 til 1992
birtust í bandarískum fjölmiðlum fleiri
hundruð viðtöl við og greinar um og eftir
Camille Paglia: í dagblöðum, glans-tíma-
ritum, kvennablöðum, karlablöðum, lista-
og menningartímaritum og hún var gestur í
ótal sjónvarpsþáttum. Frægð hennar fór
vaxandi eftir því sem hún gekk lengra í
yfirlýsingum í ögrandi æsifréttastíl.
Eins og óhjákvæmilegt er í sjónarspili af
þessum toga, þar sem spilað er á sjokk áhrif
og áhersla lögð á ögrun og töffaraskap, er
málflutningur Camille Paglia fullur mót-
sagna og mjög auðvelt er að sjá misfellurn-
ar, rangfærslurnar og klisjumar sem hún
hamrar stöðugt á. Enda kom á daginn að
þótt fjölmiðlamir hömpuðu Camille Paglia
um stund og hentu slagorð hennar á lofti þá
urðu margir til að svara henni og ummæli
TMM 1993:4
87