Tímarit Máls og menningar - 01.06.1995, Qupperneq 34

Vængjaslættinum með sínu ljóðræna flugi. Sömu skilin verða á milli Eftir-
mála regndropanna og Leitarinnar að dýragarðinum. Regndroparnir byggja
á löngum setningum og miklum flaumi, en í hinni eru setningar stuttar og
hnitmiðaðar, enda fór ég út í að þýða heila bók á milli. Ég reyni að telja mér
trú um að þetta sé tilraun til að endurtaka mig ekki, og líka er hver saga eins
og slagsmál við nýjan draug. Ég fyllist alltaf trú á verkið sem ég er að skrifa
hverju sinni þannig að ég lifi mig algerlega inn í það.“
Margir spyrja hvernigþú hajir getað skrifað um mann svona nákominn þér?
„í spurningunni er fólginn ákveðinn misskilningur. Ég er ekki að skrifa
um Pálma bróður minn. Ég er að skrifa um heim sem hann veitti mér innsýn
í og ég kynntist í gegnum hans erfiðleika. Persónan í bókinni á ýmsar
hliðstæður við Pálma, en hann er ekki Pálmi.
Ég verð að segja það að ég taldi það skyldu mína. Ég kynntist þessum
málum vel gegnum Pálma, þeirri aðstöðu sem var ekki bara hans heldur
ótalmargra annarra. Til að mynda því hvernig rætt er um málefni sjúkra
opinberlega miðað við hvernig veröld þeirra er í raun og veru, hvernig
samfélagið hefur tilhneigingu til að horfa á þetta út frá sigrum sínum, sem
eru mikilvægir, út frá því hvernig aðstaða batnar og hvernig byggingum
fjölgar, en er ekki eins fært um að horfast í augu við hinn mannlega þátt.
Þetta sá maður með sínum eigin augum eða dró þessa ályktun.
Eins hugsaði ég mikið
um atriði eins og það þeg-
ar þeir sem eiga við þessi
veikindi að stríða jafna sig
og er sagt að fara út í þjóð-
félagið og kynnast fólki.
Það er ekkert hlaupið að
því. Þeir eru dæmdir til að
vera einir eða umgangast eingöngu sína líka. Þrátt fyrir hið mannúðlega
þjóðfélag eru ákveðin járnlögmál sem ríkja. Menn eru hýstir á gistiheimilum
þar sem öllu er hrúgað saman, föngum, dópsölum og sjúklingum, og þjóð-
félagið vill lítið vita af þeim stöðurn. Við öll þessi atriði hafði ég glímt löngu
áður en ritunartími Engl-
anna hófst. Það má sjá
frumdrögin að lýsingunni
á stað eins og gistiheimil-
inu í Rauðum dögum og
fleira og fleira.
Þannig að ég vildi eig-
inlega snúa spurningunni
Hafi frumraunin, Riddarar hringstigans, verið
snilldarleg bernskubrek í stíl hins gróteska
raunsæis, þá eru Englar alheimsins meistara-
verk þroskaðs listamanns í stíl hins rúmgóða
Ijóðræna raunsæis.
John Chr. Jorgensen (um Engla alheimsins, 1995)
í raun er bókin ákæra á hendur þeim sjálfum-
glaða meirihluta sem telur sig normal og út-
skúfar þeim sem eru á einhvern hátt „öðruvísi":
lokar þá inni og drepur í þeim allt tilfinningalíf
og vitsmuni með læknadópi.
Hrafn Jökulsson (um Engla alheimsins, 1993)
J
28
TMM 1995:2