Tímarit Máls og menningar - 01.06.1995, Page 103

Þessi leiðrétting fer inn á bls. 380.
Gunnar nefnir líka vísu í minningu Guðmundar eftir Ólaf Jóhann Sig-
urðsson sem mér hafi „skotist yfir“. Sjálfsagt eru þau miklu fleiri erfiljóðin
um Guðmund sem ég hef ekki tekið með, því ég leitaði ekki kerfisbundið í
ljóðabókum.
Eins og allir sem vinna við bókmenntarannsóknir hafa rekið sig illilega á
er ekki til nein tæmandi skrá yfir efni um bókmenntir í blöðum og tímaritum
fram að þeim tíma þegar Hið íslenska bókmenntafélag fór góðu heilli að
birta bókmenntaskrá í árlegu fylgiriti Skírnis árið 1969. Landsbókasafn
kemur að nokkru leyti til móts við þessa þörf með ágætri skrá yfir efni í
völdum blöðum og tímaritum, en hvort tveggja er að mörg blöð og tímarit
eru alls ekki með á þeirri skrá og svo nær hún mislangt í tíma. Á vegum
Bókmenntafræðistofnunar Háskólans var byrjað að vinna skrá yfir bók-
menntaefni í blöðum og tímaritum fyrir fáeinum árum, en hætt var við þá
vinnu vegna fjárskorts áður en hún var komin almennilega á veg. Ekki eiga
blöðin sjálf skrár yfir efni sitt frá því fyrir tölvuöld; „fyrir daga gagnabank-
anna eru dagblöð eins og þýfður kirkjugarður þarsem allt er gengið í
jörðina,“ segir Matthías Johannessen í Helgispjalli 2. apríl s.l.
Af þessum ástæðum er engin leið að fullyrða að maður hafi fundið allt
sem skrifað var um hverja bók þegar hún kom út. Gunnar Stefánsson bendir
til dæmis á í sínum ritdómi að Bjarni frá Hofteigi hafi skrifað ritdóm um
fyrra bindi Saltkorna í mold í Frjálsaþjóð árið eftir að bókin kom út („Spaug
í kirkjugarði", 4. tbl. 1963). Þann ritdóm sá ég því miður ekki, enda Frjáls
þjóð ekki efnistekin á áðurnefndum skrám um bókmenntaefni.
Dómur Bjarna um Saltkorn í mold bætir litlu við umfjöllunina í ævisög-
unni en ítrekar þá niðurstöðu mína að Guðmundi hafi fundist fólk taka
bókinni illa. Bjarna finnst „mörg kvæðin snöfurlega ort; gamansemi þeirra
er tíðum liðug í hreyfingum. En því er ekki að leyna, að þetta grafna fólk
verður manni lítið hugstætt“. Hann talar um „léttúð eða öllu heldur gálga-
húmor“ og að kvæðin séu „að verulegum hluta aðeins rösklegt, en dálítið
tómlegt grín“. Lokaorðin eru hörð og hafa komið illa við Guðmund:
En það er annað [en vonbrigðin með efhi bókarinnar], sem mér
fellur sýnu þyngra; formið, umgerðin. Guðmundur Böðvarsson er
nefnilega ekki fyrsta skáldið, sem rýfur grafir framliðinna og segir
sögu þeirra í ljóði. Þar fór á undan bandaríska skáldið Edgar Lee
Masters, í Kirkjugarðinum í Skeiðarárþorpi, sem Magnús Ásgeirs-
son þýddi úr á sínum tíma. Engum, sem þekkir til Kirkjugarðsins,
fær dulist að umgerð kvæðanna í Saltkornum — og hugmynd
bókarinnar — er þangað sótt. Við skulum segja, að þetta geti verið
leyfileg aðferð; en í minni vitund jafnar hún bók Guðmundar
Böðvarssonar hérumbil við jörðu. í stuttu máli: Saltkorn Guð-
mundar míns góða hafa valdið mér póetískri hryggð.
TMM 1995:2
97