Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1995, Qupperneq 109

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1995, Qupperneq 109
„eðli“ fylgir hinu líffræðilega kyni og fyrirbæri eins og „karlmennska" og „kvenleiki“ eru menningarlegur tilbúningur. Karlarnir hafa séð um skil- greiningarnar, konurnar hafa verið skilgreindar. Konur bjuggu ekki tvíhyggj- una til, hún er sannarlega ekki í þágu kvenna og engir hafa gengið skörulegar fram í að afbyggja hana en femínistar. Því eins og Jacques Derrida hefúr bent á meðal annarra er engin tvennd- arhugsun „saklaus", hinir andstæðu pólar eru aldrei jafngildir. Það hefur komið í hlut kvennanna að axla neikvæðu eiginleikana, sem jákvæðu eigin- leikarnir hvíla á. Fyrstu pólitísku mótmæli nýju kvennahreyfingarinnar fólust í að mótmæla því að gegna þessu neikvæða hlutverki, þöglar og undirgefnar. Þær vildu ekki lengur vera „hinn“ eða skuggi karlmannsins í málinu og menningunni. En hvað svo? Það hefur verið eitt af pólitískum og fræðilegum vopnum femínista að benda á tvíhyggjuna og gagnrýna hana, gera hana sýnilega. Það verður hins vegar ekki undan tvíhyggjunni vikist, hún liggur til grundvallar öllum okkar kenningakerfum, allri okkar vestrænu hugsun! Það er skammgóður vermir að segja bara: „Æ, hættum nú að tala um þetta, krakkar.“ I mínum augum er það aðeins löngun til að hverfa aftur að hinu sokkna Atlantis algjörs karlveldis í menningunni. Þrjár kynslóðir kvenna hafa leitað að sjálfsmynd og sjálfsskilningi í fræð- um og bókmenntum síðustu þrjá áratugi. Umræðan hefur tekið alls konar kollsteypur, dýpkað og kvíslast og orðið mjög spennandi fræðigrein, en það hefur ekki gerst án andstöðu. Þeir eru ófáir sem óska þessari umræðu út í hafsauga. Hinir landsfrægu sjónvarpsþættir um bókmenntir lýðveldisins, sem voru hvatinn að grein Friðriks, eru talandi dæmi um það. Sænski bókmenntafræðingurinn Ebba Witt-Brattström segir þreytt og mædd í greininni „Tilgátan um hinn kvenlega lesanda“ í bók sem heitir Feministisk bruksanvisning (1995): Með hinu femíníska sjónarhorni er lögð áhersla á tvennt, sem oft fellur saman en bókmenntarannsóknirnar hafa hingað til reynt að ýta frá sér; kyn og vald. Þó það sé fáránlegt þá er ábyrgðin alltaf lögð á okkur af því að sanna, aftur og aftur, að það hafi — ef myndmál er notað — verið haldin bókabrenna á textum kvenn- anna. Þó að búið sé að skjalfesta þetta í smáatriðum svo að ekki verður um villst, álpast femínistar oft í þá gildru að fara að ræða það fram og aftur á forsendum andstæðinganna hvort það var einskis vert rusl sem brann, eða ekki. (86) Þetta er nákvæmlega það sem gerðist í umræðuþættinum í sjónvarpinu. Við sem skrifuðum undir gagnrýni á fyrsta þáttinn bentum sjálf á að tölfræðilegt hlutfall kvenna væri hæpin aðferð til að gagnrýna bókmenntasöguna sem sögð var. Okkur fannst hins vegar að ekki aðeins tölur heldur líka nöfn á íjarverandi konum, bentu á manneskjur í stað einhvers óskilgreinds hags- TMM 1995:2 103
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.