Tímarit Máls og menningar - 01.12.1997, Blaðsíða 32

ATLI HEIMIR SVEINSSON
hann fór að þjóna Flokknum í ríki verkamanna og bænda í Austur-Þýska-
landi. Eisler var prýðilegt tónskáld, miklu betri en aðrir sem kenndu sig við
þjóðfélagsraunsæi í tónlist. Eisler sagði að listamaðurinn ætti rétt á því að
lifa í fílabeinsturni, í glæsilegri einangrun til þess að hann gæti skapað list
framtíðarinnar, hin miklu verk sem seint yrðu skilin til fulls. En á stundum
milli stríða, stigi hann niður úr fílabeinsturninum og dveldi meðal „venju-
legs“ fólks. Og þá væri hann ekkert of góður til að taka þátt í lífi þess og starfi,
semja lítil lög fýrir áhugamenn og nemendur til þess að létta þeim lífsbar-
áttuna. Hjá Beethoven er Fúr Elise og Strengjakvartettinn ópus 131 tvær
hliðar á sama peningnum.
Ég vann töluvert í leikhúsum fyrr á árum. Ég hafði nær alltaf gott af því.
Þar lærði ég að semja óperur. Óperutónskáld verða að læra á sviðið. Það er
ekki alltaf besta tónlistin sem gerir sig best á sviðinu. I óperunni þarf rétta
tónlist á réttum stöðum. Og það lærist ekki nema með því að vinna í leikhúsi
og gera allt sem þarf.
Ég samdi nokkur lög í vísnastíl, og sum hver urðu vinsæl. Það er ekki nema
ánægjulegt en ég vil ekki telja þau í hópi bestu eða merkustu verka minna.
Þetta er eins og þegar skáld yrkir lausavísur, svona inn á milli. Það er gott að
vera vinsæll en ekki nauðsyn.
Sjaldan hef ég skorast undan því að semja tækifæristónlist þegar ég hef
álitið mig hafa eitthvað fram að færa; tónlist fyrir börn, áhugamenn, til
kennslu og margt fleira. Það er enginn hlutur auvirðilegur sem unninn er af
vandvirkni og alúð. Og menn eiga að vera fjölhæfir, það er hluti af fag-
mennskunni. Og margir fúskarar þykjast gera svonefnda alþýðutónlist og
halda að hún sé þeim mun alþýðlegri eftir því sem hún er lélegri og frum-
stæðari. Það þykir fínt að snobba niður á við.
En ég hef gætt þess að láta þessi störf ekki trufla mig um of frá þeim
verkum sem eru mér meira virði. En nokkrar af þessum vinsælu leikhúsvís-
um mínum markaðssettu sig sjálfar og mér finnst gaman að heyra fólk á
öllum aldri syngja þær og leika.
11
Ég starfaði að félagsmálum listamanna, einkum tónskálda í rúman áratug,
sem formaður Tónskáldafélags íslands.
Mér fannst þá að íslendingar hefðu einangrað sig um of, og væru hræddir
við að kynnast listastraumum samtímans. Ég ákvað að reyna að koma íslandi
á kortið. Við Þorkell Sigurbjörnsson stóðum fýrir því að hér var haldin
alþjóðleg tónlistarhátíð ICNM - International Society of Contemporary
Music árið 1973. Þar mættu framámenn tónlistar í heiminum og kynntust
30
TMM 1997:4