Tímarit Máls og menningar - 01.12.1997, Blaðsíða 89

ATHUGASEMDIR
- my griefs are double“. Ekki hafa þau orð þótt allskostar eðlileg. Sumir
hafa jafnvel viljað skilja „double“ sem „villandi“. En skyldi ekki mega ætla,
að prinsessan segist ekki átta sig á því, hvernig hún eigi í senn að „syrgja"
(wailfriends lost) og „fagna“ (rejoice atfriends but newly found), þarsem
hún þurfi nú að skilja við hina nýfundnu vini; en þessvegna eigi hún við
tvennan harm að stríða. (1991)
5.2.820. „Kona mín? - Skegg, góð heilsa, og heiðvirð sál.“ í ffumútgáfu
stendur: „My wife?A beard,fair health, and honesty“. Þessi lína hefur vafizt
fyrir mönnum. Hversvegna segir Katrín „Kona mín?“ og hversvegna talar
hún síðan um „þetta þrennt“? Þennan vanda hafa útgefendur á síðari
tímum leyst með því að gera upphaf línunnar, „My wife?“, að orðum
Dúmens, svo sem hann spyrji, hvort hann megi vænta þess, að hún verði
kona sín. Auðvitað gæti það staðizt. Nær er þó að fylgja frumútgáfú, enda
sé Katrín að svara spurningu Dúmens með því að spyrja hann háðslega á
móti: „Viltu kannski verða konan mín?“ Þar á hún við að hann sé svo
óþroskaður, að hann líkist fremur kvenmanni en karlmanni; enda heldur
hún áfram: „Láttu þér fyrst vaxa skegg o.s.frv.... ég tek ekki mark á svona
vangamjúkum biðlum (smooth-faced wooers); við getum athugað horf-
urnar eftir eitt ár.“ Þetta væri ekki í eina skiptið, að Shakespeare líkti
ungum mönnum og skegglausum við kvenfólk. Sjá Ys, 2.1.30-2. (1991)
Kaupmaður í Feneyjum (The Merchant of Venice)
2.7.39. „þeir streyma úr öllum áttum heims, að kyssa /þessa örk, þennan dýrling
dauðlegs holds.“ Hér stendur örk (þ.e. skrín) fyrir shrineí frumtexta.Ýmsir
útgefendur kalla svo, að á þessum stað muni það orð merkja mynd
dýrlings eða guðdóms, og sama máli gegni á þrem öðrum stöðum í
verkum Shakespeares, þar sem það stendur líkt af sér. Ekki eru þó allir
fræðimenn allskostar sammála, enda var þessi merking orðsins annars
óþekkt og væri býsna langsótt. Eðlilegast virðist að gera ráð fyrir að orðið
shrine „merki“ ekki beinlínis mynd, heldur standi það í merkingunni skrín
sem „tákn“ fyrir líkama, þar sem guðdómlegt eðli sé „lukt“ í jarðneskt
efni, eins og hinn helgi dómur er luktur í örk. Hinsvegar mun mynd
dýrlingsins oft hafa verið mótuð í arkarlokið. Og siður pílagríma var að
kyssa á helgiskrínið (hvort sem á því var mynd eða ekki). Hér er sjálfsagt
um það að ræða, að komumenn kyssa Portsíu; enda var það venja á tíð
höfundar, að konum var heilsað og þær kvaddar með kossi. (1975)
3.2.140. „þá mun ég vitja þess sem boðið er“. Þarna vilja ýmsir útgefendur
láta Bassaníó kyssa Portsíu; en það nær engri átt vegna ffamhaldsins. Það
TMM 1997:4
87