Tímarit Máls og menningar - 01.12.1997, Blaðsíða 87

ATHUGASEMDIR
Snegla tamin (The Taming of the Shrew)
3.2.126-47. „Við hennar ást... þérfrá kirkjuT‘ Mönnum hefur að vonum
þótt sá tími, sem það tekur að fara með tuttugu línur á sviði, í stytzta lagi
fyrir Petrútsíó til að heimsækja Katríni, leiða hana til kirkju og hespa þar
af heila hjónavígslu-athöfn. Þarna hafa menn því gert ráð fyrir einhvers-
konar styttingu á frumgerð leikritsins. Endaþótt Shakespeare fari oft
allfrjálslega með tímann, væri þetta dæmi vissulega af grófasta tagi. - En
hér er vert að athuga hvað frumútgáfan, F, hefur til málanna að leggja. Á
eftir orðum Petrútsíós (,,/tí, einmitt... heitum kossi‘) stendur þar einungis
„Exif (Hann fer.) Og á eftir orðum Baptistu („Ég fer . . . hvað setur.“)
stendur einnig aðeins „Exif. Fyrir utan þetta tvítekna Exit eru í F engar
leikvísanir á þessum stað. - Svo mætti virðast, sem hér hafi fallið brott
útgöngu- og innkomu-vísanir, og fyrir bragðið hafi horfið skil milli
leikatriða. Sé gert ráð fyrir sviðskiptum á þessum stað, fellur allt í ljúfa
löð. Raunar bendir ekki eitt heldur allt til þess, að svo eigi að vera. Þegar
Traníó hefur sagt sín orð („Hann sér ... betur búinn.“) hlýtur hann að
fara á eftir Petrútsíó, í stað þess að vera kyrr og venda sínu kvæði í kross.
Enda nær ræða hans á eftir engri átt. Hinsvegar er hún dæmigert upphaf
leikatriðis, þar sem þeir Lúsentsíó koma og eru í miðjum klíðum að ræða
um annað. En orð Baptistu, sem til var vitnað, eru íjarska venjulegur endir
á atriði, þar sem einn maður hverfur síðastur af sviði. - Hér virðist því
ekki vera um neina styttingu að ræða; og ekkert þarf að hafa fallið brott
nema leikvísunin. En brottfall leikvísunar væri hér ekkert einsdæmi í F.
Gera má ráð fyrir, að á eftir orðum Petrútsíós hafi átt að standa: „Petrútsíó
og Grúmíó fara.“ og á eftir orðum Traníós: „Allirfara nema Baptista.“ Á
eftir orðum Baptistu stæði þá: „Hannfer.“ Síðan kæmi í nýrri línu: „Traníó
og Lúsentsíó koma.“ og væri það upphaf nýs leikatriðis að lokinni hjóna-
vígslunni. Þess er að minnast, að í frumútgáfunni eru leikatriðum yfirleitt
ekki mörkuð skil á annan hátt en þennan. (1987)
4.2.1. „Lisíó góður“ o.s.frv. Hér hefur verið gert ráð fyrir breytingum, vegna
þess að fyrsta lína þessa atriðis í frumtextanum sé lausamál og síðan einnig
4. og 14. lína. Ekki þarf þó annað en sleppa „friend Licio“ úr fyrstu línu,
„Sir“ framanaf 4. línu og „0“ framanaf 14.1ínu til að allt verði venjulegur
stakhendu-kafli. Svo má virðast, sem orðunum „friend Licio“ hafi verið
skotið inní fýrstu talgrein Traníós, til þess að minna áhorfendur á það
undir eins, að þeir Hortensíó og Traníó þykjast nú heita Lisíó og Lúsentsíó.
Hin „innskotin“ tvö, sem engu efni breyta, væru þá e.k. viðurkenning og
staðfesting á því, að bragurinn hefði verið rofinn á þessum kafla, svo að
fyrsta línan styngi ekki með öllu í stúf við allt framhaldið. (1987)
TMM 1997:4
85