Tímarit Máls og menningar - 01.12.1997, Page 58

SILVANA PATERNOSTRO
kona á mjóu járnrimlarúmi. Hvítt hárið varþvælt, augnaráðið sljótt og húðin
strekkt á beinunum. Hún sýndi engin merki þess að hafa orðið vör við komu
þeirra; hún horfði ekki á þœr, andaði ekki. Ekkert. Jafnvel lík hefði ekki verið
jafn dautt ásýndum. Maruju tókst að hafa stjórn á geðshræringu sinni.
Gabo er að lesa upp úr Frásögn af mannráni. Ég vildi gjarna gefa mig orðum
hans á vald, en það er ómögulegt að horfa framhjá hvítum skóm hans. Ég
loka augunum til að láta „eitur“ hans smjúga inn í mig.
Á nóttunni varþögnin algjör. Hún var aðeins rofin af rugluðum hana sem hafði
enga tilfinningu fyrir því hvað tímanum leið oggalaði þegar hann langaði til.
Það mátti heyra hundgá í fiarska og eins mjög nærri, sem þær giskuðu á að
kœmi frá tömdum varðhundi. Maruja átti erfitt í fyrstu. Hún hringaði sig
saman á dýnunni, lokaði augunum, og í marga daga opnaði húnþau ekki nema
nauðsyn krefði, og reyndi að hugsa skýrt. Hún gat ekki sofið átta tíma ístriklotu,
heldur í mesta lagi tæpan hálftíma og þegar hún vaknaði helltust yfir hana á
ný áhyggjurnar sem ofsóttu hana í vöku. Það var stöðugur ótti; hún fann fyrir
hörðum hnút í maganum sem var íþann veginn að springa og óttaðist að hún
fengi hræðslukast. Maruja skoðaði í huganum myndir úr lífi sínu íþvískyni að
rifia upp góðu minningarnar en þærslæmu urðu alltaf yfirsterkari.
Gabo les heilan kafla. Ég get fundið fyrir örvæntingu Marínu Montoya þegar
hún fór í bleika sloppinn og brúnu karlmannasokkana og kvaddi herberg-
isfélaga sína. Mér líður eins og ég sé stödd í herbergiskytrunni þar sem
verðirnir segja við Marínu að nú eigi að láta hana lausa. En öllum er ljóst að
í þeim skóm sem hún ber á fótum og bleikum sloppnum mun hún mæta
dauða sínum.
- Einhver athugasemd? Hefði eitthvað átt að vera öðruvísi?
Enginn segir neitt.
- Þetta er afrakstur þriggja ára vinnu - segir Gabo og stoltið leynir sér ekki.
Blaðamaður í hálfa öld
í dag er næstum liðin hálf öld frá því að Gabo glataði sinni fyrstu ritvél, þeirri
sem hann notaði til að skrifa „Þriðja afsögnin", sem var fyrsta sagan eftir
hann sem birtist á prenti. Gabo hafði gefist upp á að lesa lög og bjó á
gistiheimili í miðborg Bógóta. Hann saknaði hitans ff á strönd Karíbahafsins.
Hann mætti sjaldan í tíma: fjölskylda hans vildi að hann lyki prófi í lögfræði
en hún vakti aldrei áhuga hans. Þann 9. apríl 1948 heyrði Gabo að nýbúið
væri að myrða Jorge Eliecer Gaitán, ungan forsetaframbjóðanda sem þótti
56
TMM 1997:4