Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Side 41

PANKAR UM MÁLVERKAFALSANIR
Þetta súlurit sýnir fjölda verka eftir Nínu Tryggvadóttur sem boðin voru upp hjá Klaustur-
hólum og Gallerí Borg á árunum 1977-1998. Eins og sést á súluritinu eykst framboð á
verkum eftir Nínu mjög hjá Gallerí Borg frá 1990 og er enn mjög mikið fram til 1997 þegar
fyrsta kæra vegna meintra falsana berst lögreglunni. Á þessu tímabili var Úlfar Þormóðsson
framkvæmdastjóri til 1992, við honum tók Pétur Þór Gunnarsson í upphafi árs 1993 og var
hann framkvæmdastjóri þess þegar það brann árið 1999. Meintar falsanir eru frá tíð beggja
framkvæmdastjóranna. Á þeim fimm uppboðum sem haldin voru eftir fyrstu kæru í mars
1997 voru aðeins boðnar upp tvær smámyndir eftir Ninu.
Þetla dæmi er hluti af rannsóknum Ólafs Inga Jónssonar forvarðar, en þær hafa leitt í
ljós að á þessu sama tímabili átti sér stað svipuð framboðsaukning á verkum a.m.k. sautján
annarra íslenskra listamanna. (Heimildir: Uppboðsskrár uppboðshúsanna Klausturhóla og
Gallerís Borgar).
minnsta kosti spyrja menn sig hvernig slíkt geti gerst í sæmilega siðuðu
menningarsamfélagi eins og því íslenska.
Eflaust eru margar og ólíkar ástæður fyrir þessari þróun mála en ein sú
helsta er trúlega fólgin í óvenju krefjandi eftirspurn eftir verkum áður-
nefndra listamanna sem og félagslegum þáttum sem lúta að táknrænum
boðskiptum innan ákveðinna stétta og starfsstétta. Það hefur hvað eftir ann-
að sýnt sig hér á landi að slegist er um verk ákveðinna listamanna eins og nið-
ursettan varning í raftækjaverslun. Þessi merkilegi eltingarleikur hefur
tíðkast af og til ffá því Jóhannes Kjarval hélt einkasýningu í Listamannaskál-
anum árið 1946. Þá rifust menn um verkin á sýningunni. Til að kanna hvern-
ig orðrómur berst meðal manna um hinn eða þennan „meistarann“ þyrffi
eflaust rannsóknarblaðamann með prófgráðu í samskipta- og félagssál-
fræði. En það er hægt að ímynda sér hvernig félagslegur þrýstingur hleðst um
nafn einhvers listamanns, sem menn verða að eignast ef þeir eiga að teljast
TMM 2000:1
www.malogmenning.is
31