Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Page 100

SIGRÍÐUR ALBERTSDÓTTIR
daginn að Bjarti finnst för sín vera hin háðulegasta og verst allra frétta þegar
hann er spurður um ferðir sínar.16
í meðförum Halldórs verður hin gamla saga um hetjudáðir ný, goðsagan
um fornkappann sem berst óragur við náttúru og forynjur og snýr aftur sem
hetja til byggða öðlast nýja merkingu í frásögn Halldórs og lesandinn áttar
sig á að baráttan við íslensk náttúruöfl hefur aldrei verið og mun aldrei verða
neinn barnaleikur.
Ég tel að frásagnarháttur Sjálfstœðs fólks fylgi meginreglu Verzasconis,
Foremans og Faris um töfraraunsæi, þ.e.a.s. höfundur heldur ákveðnum
trúverðugleika en blandar inn í söguna fáránleika og töfrum. En samt sem
áður erum við komin að hiki Todorovs því hér hefur verið sagt beinum orð-
um að raunsær lesandi hljóti af og til að hika og efast um tilvist drauganna.
En hikið er samt ekki jafn snar þáttur í Sjálfstæðu fólki og þeirri sögu sem
næstverður rætt um: Eftirmála regndropannae ftir Einar Má Guðmundsson.
Merkingin í merkingarleysinu
Eftirmáli regndropanna (1986) er þriðja bókin í þrílógíu Einars Más sem
gerist í ótilgreindu Reykjavíkurhverfi. Fyrri bækurnar tvær Riddarar hring-
stigans og Vængjasláttur íþakrennum fjalla um smástráka sem hafa ímynd-
unaraflið að leiðarljósi en þessi strákahópur birtist einungis sem ópersónu-
legur og ónafngreindur hópur í þriðju bókinni.17
Mikilvægustu persónurnar í Eftirmálanum eru nú hinir fullorðnu, m.a.
Daníel prestur og Sigríður kona hans, Anton rakari og sagnaglaður söðla-
smiður sem heldur brjáluð ölteiti á verkstæði sínu og þylur sögur yfir fjórtán
trillukörlum og bóndanum Gunnari.
„Sagnaheimur Einars er sem fyrr segir tiltekið hverfi í borg sem heitir
Reykjavík, en að öðru leyti er ekki beinlínis um raunsæja borgarlýsingu að
ræða. Hverfið á að standast sem heimur út af fyrir sig, heimur sem skírskotar
til borgarlífs raunverunnar, en gerir það á eigin forsendum, eft ir sjálfsköpuð-
um lögmálum ef svo má að orði komast. Með þessu móti er hægt að skapa úr
sögusviðinu eins konar heimskerfi sem túlkar raunveruleikann á þann veg
sem minnir á fornar goðsögur . . ,“18 Inn í þennan heim leiðir Einar ýmis
furðuleg fyrirbæri eins og til að mynda draugagang og fyrirboða og að auki
eru mörk draums og vöku mjög óljós.
1 upphafi bókarinnar ferst skip upp við ströndina og með því ferst áhöfnin
öll. Frásögnin færist síðan frá áhöfn þessari sem gengur steindauð og renn-
blaut á land og ásækir bæði menn og konur, til Sigríðar sem dreymir skelfi-
lega drauma og þaðan til söðlasmiðsins sem heldur trillukörlunum uppi á
brennivíni og lygisögum. Á meðan öllu þessu fer fram rignir í sífellu, það er
90
www.malogmennmg.is
TMM 2000:1