Tímarit Máls og menningar - 01.03.2000, Side 112

HELGl INGÓLESSON
hafði sigrað þá, unnið bug á þeim öllum með úthaldi sínu og þrá-
kelkni, bælt hverja vonarglætu um að bjarga eigin skinni með per-
sónulegri hugsýn af hjálpræði sannleikans.
Þegar vagninn ók inn á torgið klofnaði mannþröngin í tvennt,
menn hörfuðu og mjó braut myndaðist í átt að bálkestinum. Eitt kyn-
legt andartak ríkti eitruð þögn, svo jafnvel mátti greina glamrið þegar
viðarhjól vagnsins skullu á ójöfnum hellusteinunum. Sver staurinn
gnæfði teinréttur upp úr bálkestinum, eins og smækkuð eftirlíking af
kirkjuturni handan torgsins, og vakti hugrenningar um kirkjuna, ekki
hinn huggandi faðm móðurkirkjunnar, heldur refsivönd kirkju feðra-
veldisins. Þegar nær dró þessari hrúgu af þurru spreki rumdi einn
dráttarasninn ámátlega, líkt og hann vissi þau endalok sem vofðu yfir.
Fyrrum reglubræður fangans, svartmunkar rannsóknarréttarins,
Domini canes, rakkar Drottins, stóðu hátíðlegir í röð framan við köst-
inn, sem sæmdi verjendum og vörgum trúarinnar. Sumir kardínál-
anna sem fellt höfðu dóminn voru viðstaddir, aðrir ekki. Hræsnisfullu
hrokagikkir. Eitt sinn hafði hann andmælt kenningum þeirra um að
alheimurinn ætti sér fasta ákvarðaða miðju, alveg eins og hann hafði
afneitað einstrengingslegri kennisetningu þeirra um nihil novi. Runn-
in var upp stundin, þegar hann átti að gjalda fyrir ósvífni sína, og samt
iðraðist hann einskis.
Um leið og böðullinn ýtti honum fram af vagninum nálguðust tveir
munkanna. Þeir báru á milli sín verklegan viðarkross, sem á var fest
máluð róða af lausnaranum, öðrum sem hafði mátt þola píslir fyrir að
mæla sannleikann. Nú voru síðustu forvöð að sýna iðrun, viðurkenna
villu sína, afneita kenningunum, beygja sig í duftið. En hann gat ekki
og vildi ekki gera yfirbót. Ekki gagnvart Drottni kirkjulegra stofhana.
Þrákelknislega sneri hann höfði frá krossinum, opnaði munninn og
gerði sig líklegan til að hrópa sannindi sín. En þar sem fjendur hans
væntu guðlasts, brást böðullinn á svipstundu við, rak viðarfleyg upp í
hann og rígskorðaði með því að bregða snærisspotta affur um hnakk-
ann og hnýtta í kant fleygsins. Ópið koðnaði í kæfðu kokhljóði. Munk-
arnir með krossinn másuðu mæðulega, en lýðurinn kættist og sneri
sér að fyrri iðju, að hrópa og blóta og hlæja og steyta hnefa.
Digur böðullinn ýtti fanganum nokkuð fruntalega á undan sér og
rak hann áfram að lágum tréstiga upp á binginn. Þegar komið var upp
þrepin leysti böðullinn rýting úr belti sínu og tók að rista larfana utan
102
www.malogmenning.is
TMM 2000:1