Morgunblaðið - 03.01.2015, Qupperneq 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2015
Laugavegi 29 • sími 552 4320 • www.brynja.is • brynja@brynja.is
GÆÐAVÖRUR FYRIR
SMÍÐASTOFUNA
Skóli-4
Einmenningur
Hæðarstillanlegur
Opið
virka
daga
frá 9
-18
lau f
rá 10
-16
T-3
Nordic Plus
1450
Hnífar, útskurðarjárn,
kjullur og brýni
í úrvali Á vefnum www.veitingageirinn.is
birtist á nýju ári samantekt um þau
veitingahús, veisluþjónustu og hót-
el sem hófu starfsemi árið 2014.
Einnig er greint frá eigendaskiptum
staða og öðrum breytingum þessu
tengdar. Áhugavert er að sjá hví-
líkur fjöldinn er og hversu fjöl-
breytt úrvalið er þegar kemur að
veitingahúsum. Íslenskir mat-
reiðslumenn og athafnafólk var
einnig í nokkurri útrás á árinu og
má þar nefna Búðina sem opnuð
var í New York í febrúar síðast-
liðnum. Að búðinni standa þau Rut
Hermannsdóttir, Crystal Pei og El-
liot Rayman. Hamborgarabúlla Tóm-
asar var opnuð í London í mars og
á þeim tímamótum var einnig
greint frá að til stæði að opna stað
í Berlín og opnaði hann í apríl.
Nokkur fjöldi íslenskra veit-
ingastaða skipti um húsnæði, aðrir
voru endurvaktir og þónokkrir
spánnýir hófu starfsemi. Þessa ít-
arlegu úttekt veitingageirans er að
finna á forsíðu vefsíðunnar
www.veitingageirinn.is.
Vöxtur í veitingageiranum
Fjöldi nýrra veitingahúsa og
hótela opnaður á síðasta ári
Morgunblaðið/Gísli Sigurðsson
Búllan Tómas Tómasson opnaði staði í London og Berlín á árinu 2014.
Morgunblaðið/Kristinn
Heimafæðing Feður eru virkir þátttakendur í fæðingunni og eru ljósmóðurinni innan handar á heimavelli.
Malín Brand
malin@mbl.is
Ásrún er ein þeirra semflytja munu erindi á 17.ráðstefnu Háskóla Íslandsum rannsóknir í líf- og
heilbrigðisvísindum sem haldin verð-
ur á Háskólatorgi dagana 5. og 6.
janúar. Rannsókn Ásrúnar byggist
að hluta til á samnorrænni rannsókn
þar sem foreldrar sem reynt hafa
heimafæðingu svöruðu spurn-
ingalista rafrænt. Síðasta spurningin
á listanum snýr að upplifun feðra og
voru þeir beðnir að segja frá reynslu
sinni. „Ég í raun nota í mína rann-
sókn svör íslensku feðranna, tek þau
saman og bætti svo við tveimur djúp-
viðtölum til að dýpka niðurstöður,“
segir Ásrún. Svarendur þessarar
spurningar voru 65 en alls svöruðu
94 spurningalistunum. Tíðni heima-
fæðinga í dag er að sögn Ásrúnar
nokkuð svipuð og í kringum árið
1970, eða rétt um tvö prósent allra
fæðinga.
Áhugaverð svör
Ásrún segir athyglisvert hversu
jákvæð svör feðranna voru þar sem
þeir voru inntir eftir upplifun sinni af
heimafæðingu. „Ég bjóst kannski við
að inn á milli kæmu einhverjir sem
hefðu lent í einhverju og væru því
alls ekkert ánægðir með heimafæð-
inguna en það sá ég ekki í svör-
unum,“ segir hún. Í rannsókninni var
eingöngu horft til fyrirfram ákveð-
inna heimafæðinga sem byrjuðu
heima.
„Hins vegar tekur rannsóknin
líka til fæðinga þar sem flutningur
verður á sjúkrahús í fæðingunni. Við
tölum um þau tilvik sem heimafæð-
ingar. Það sem við horfum á í þessari
samnorrænu rannsókn þaðan sem
gögnin eru fengin er að það sé mik-
ilvægt að ná þeim tilvikum vegna
þess að þegar umræða er um heima-
fæðingar er stundum talað um að við
séum bara að horfa á fæðingar sem
kláruðust heima en hér lítum við til
allra þeirra sem vildu að fæðingin
færi fram heima, hvar svo sem hún
svo átti sér stað. Ef hún byrjar
heima og eitthvað kemur upp á
þannig að það þurfi að leita á sjúkra-
hús er það tekið saman og útkoman
úr því skoðuð líka.“
Hvorki aukahlutur né gestur
Á meðal svarenda voru feður
sem tóku fram að farið hefði verið á
sjúkrahús í sjálfri fæðingunni af ein-
hverjum ástæðum en eftir sem áður
sögðust þeir velja heimafæðingu aft-
ur. „Það sem stendur upp úr er per-
sónulegt samband við ljósmóðurina,
það að hafa þekkt hana fyrir og hafa
farið með henni í gegnum ferlið,“
segir Ásrún. Einn faðir sagði frá því
að honum hefði þótt gott að finna ör-
yggið sem felst í því að farið sé á
sjúkrahúsið sé talin þörf á því.
„Honum fannst allt ferlið heima
mjög þægilegt og þrátt fyrir að í
þessu tilviki hafi þurft flutning
reiknaði hann með að þau myndu
velja heimafæðingu aftur ef þau
eignuðust annað barn.“ Ásrún bend-
ir á að stór hluti þeirra feðra sem
þátt tóku í rannsókninni hafi átt börn
fyrir sem fædd voru á sjúkrahúsi og
hafi því samanburðinn við sjúkra-
húsfæðingu. „Í heimafæðingunni eru
þeir á heimavelli og hafa aukið hlut-
verk í fæðingunni. Í heildina er nið-
urstaða greiningarinnar sú að upplif-
unin af heimafæðingum sé frábær í
heild sinni. Ég nota orðið frábær því
það voru sterk lýsingarorð sem voru
notuð og þau voru mjög jákvæð,“
segir Ásrún. Þegar þátttakendur töl-
uðu um heimafæðingu áttu þeir við
ferlið í heild. Ásrún segir að það sé
allt frá því að ákvörðunin sjálf var
tekin og þar til fæðingin er afstaðin.
Jafnvel teljast með fyrstu dagarnir
heima. „Þessi frábæra upplifun sam-
anstendur svolítið af því að vera ein-
mitt virkir þátttakendur þar sem
feðurnir eru á sínum heimavelli. Þeir
eru ekki, eins og sumir orðuðu það,
aukahlutur eða gestur. Það er ljós-
móðirin sem kemur sem gestur.“
Hún segir ennfremur að það
breyti ef til vill ákveðinni valdastöðu
að vera á eigin heimili. „Þá eru þeir
að sækja hluti og hafa hlutverk. Þar
vita þeir hvar hlutirnir eru en ekki
ljósmóðirin. Margir nefndu líka mik-
ilvægi þess að þekkja ljósmóðurina. Í
heimafæðingu eru ekki vaktaskipti
og þú veist fyrirfram hver kemur og
undirbúið hefur verið fyrirfram
hvernig þú vilt hafa hlutina,“ segir
Ásrún. Til dæmis hefur verið farið í
gegnum hvað eigi að gera ef eitthvað
kemur upp á og áætlunin breytist.
Einnig nefndu nokkrir feður
mikilvægi þess að geta ráðið hverjir
úr fjölskyldunni væru viðstaddir.
„Til dæmis geta eldri börn verið
heima, hvort sem þau eru endilega
við fæðinguna eða ekki. Þau vilja
kannski koma strax og vera með
þegar barnið er nýfætt. Þetta er dá-
lítið öðruvísi en á sjúkrahúsi því þar
ræður þú ekki alveg hverjir eru við-
staddir,“ segir Ásrún Ösp Jóns-
dóttir. Nánari upplýsingar um erindi
ráðstefnunnar er að finna á ráð-
stefnuvef Heilbrigðisvísindasviðs
Háskóla Íslands, www.radstefn-
urhvs.hi.is.
Ánægðir feður
á heimavelli
Verðandi foreldrar eiga flestir val um hvar barnsfæð-
ingin fer fram. Heimafæðing er einn valkostur sem
sumir nýta sér. Ásrún Ösp Jónsdóttir lauk meist-
aranámi í ljósmóðurfræði í fyrra og vann rannsókn
um reynslu íslenskra feðra af heimafæðingum.
Fæðingar Ásrún Ösp Jónsdóttir skoðaði reynslu feðra af heimafæðingum.