Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2010, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIR 26. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
ÞRAUTAGANGA Í RÉTTARKERFINU
Garðar Björgvinsson, bátasmiður og
útgerðarmaður, hefur ekki átt sjö dag-
ana sæla eftir að íslenska réttarkerfið
brást honum, fyrst fyrir um 16 árum.
Allt hófst þetta með því að Bátastöð
Garðars í Hveragerði tók að sér smíði
á bát fyrir tvo Dalvíkinga í ágúst 1994.
Vegna breytinga á fiskveiðilöggjöfinni
á þessum tíma varð skyndilega ekki
fýsilegt fyrir Dalvíkingana tvo að festa
kaup á bátnum og hefja smábátaút-
gerð. Þeir tjáðu Garðari að þeir fengju
ekki fjármagn til smíðinnar.
„Við þessu var ekkert að gera;
mennirnir voru heiðarlegir og sögðu
eins og var. Ég hugsaði málið og ákvað
að halda áfram smíðinni enda var
búið að steypa skrokk og hús bátsins
úr plasti. Ég ákvað að kaupa notaða
vél og auglýsti loks bátinn til sölu fyr-
ir tæpar 7 milljónir króna með loforði
um krókaleyfi,“ segir Garðar.
Báturinn hverfur úr höfn
Maður að nafni Sigfús Guðmundsson
gaf sig fram við Garðar í októ ber sama
ár og vildi kaupa bátinn, sem bar
nafnið Bjarmi. „Við tókumst í hend-
ur og innsigluðum kaupin munnlega
með handsali og drengskaparloforði.
Sigfús stóð ekki við innborganir sem
varð meðal annars til þess að króka-
leyfið, sem átti að fást fyrir 550 þús-
und krónur, fór forgörðum. Eftir að ég
hafði fengið 1,8 milljónir greiddar eft-
ir talsverða rekistefnu hélt ég smíðinni
áfram. Þar kom að Sigfús vildi fá að sjá
bátinn á floti áður en lokagreiðsla yrði
innt af hendi.
Skömmu síðar var báturinn horf-
inn nær fullbúinn frá bryggju í Hafn-
arfirði þrátt fyrir að lokagreiðsla hefði
ekki borist frá Sigfúsi. Ég var furðu
lostinn og mjög ósáttur og leit á þetta
sem þjófnað. Stuttu síðar fékk ég
stefnu í hendur frá Helga Jóhannes-
syni hæstaréttarlögmanni þar sem far-
ið var fram á bætur fyrir hönd Sigfúsar.
Ég átti sem sagt að bæta honum tjón
vegna vanefnda varðandi afhending-
artíma og þar með vinnutap. Þetta var
gert þó svo báturinn hafi verið tekinn
ófrjálsri hendi. Ég var þessu ekki van-
ur og fannst það hámark ósvífninnar
að taka bátinn fyrst ófrjálsri hendi og
krefjast síðan skaðabóta með lögsókn.
Kunna menn dæmi um annað eins?“
Vottun mánuðum eftir
undirskrift
Lögsóknin, sem Garðar getur hér um,
byggðist á málamyndakaupsamn-
ingi sem hann og Sigfús undir rituðu
í Hveragerði í upphafi viðskiptanna.
Sigfús hafði borið því við að hann yrði
að framvísa einhverri viðurkenningu
eða samningi við Búnaðarbankann
í Borgarnesi, viðskiptabanka sinn,
til þess að fá fyrirgreiðslu bankans til
kaupanna. „Þessi málamyndasamn-
ingur var undirritaður í flýti að kvöld-
lagi og fór óvottaður frá mér. Það var
fastmælum bundið að eftir að Sigfús
hefði sýnt samninginn í bankanum
yrði hann rifinn. Það gerði hann ekki
en fékk eiginkonu sína og mágkonu til
þess að undirrita samninginn mörg-
um mánuðum eftir að við gerðum
hann í Hveragerði. Þennan samning
notaði svo Helgi, lögfræðingur Sigfús-
ar, sem grundvöll málssóknar á hend-
ur mér. Þetta er augljós skjalafölsun að
mati margra löglærðra manna sem ég
hef borið málið undir. Systurnar voru
sannarlega ekki austur í Hveragerði
þegar málamyndasamningurinn var
gerður, eins og fram kom síðar í stefnu
minni á hendur Sigfúsi mörgum árum
síðar. Ég vil geta þess að ég hef aldrei
séð konurnar tvær, Svanhildi og Ingi-
björgu Karlsdætur, á minni lífsleið.
Samt eru þær vottar að undirskrift og
fjárræði mínu á málamyndasamningi
sem átti eftir að verða einn mesti bölv-
aldurinn í lífi mínu.“
Refjar í viðskiptum
Þann 22. mars árið 1996 lá Sigfúsi,
kaupanda Bjarma, mikið á að afsal
yrði undirritað eftir samningaþóf um
viðbótargreiðslu sem upphaflega átti
að vera 800 þúsund krónur en endaði
í 625 þúsund krónum í samningum
Garðars og Sigfúsar. Páll Sigurðsson
bátasali og Sigfús birtust í Hveragerði
skömmu fyrir lokun banka og hittu
Garðar. Garðar kvaðst þurfa að ná í
gleraugu, en Páll taldi hann á að und-
irrita, hann gæti treyst öllu. Afsalið var
síðan vottað af nefndum Páli og öðr-
um manni með lögmætum hætti.
Fljótlega eftir undirritunina tók
Sigfús að rukka Garðar um 625 þús-
und krónur en ekki öfugt eins og ætla
mætti og um hafði samist. Garðari
þótti þetta skjóta skökku við og hafn-
aði kröfum Sigfúsar.
Gjaldþrota á eftirlaunum
Garðari var þó um síðir bent á að í af-
salinu væri að finna fyrirvara um við-
bótarkostnað sem hann hafði ekki
tekið eftir þegar það var undirritað í
flýti þennan umrædda dag í Hvera-
gerði. „Í rauninni var þetta upphæð
sem ég ætlaði að sætta mig við sem
lokagreiðslu. Hún átti að mæta út-
gjöldum mínum vegna kaupa á króka-
leyfi sem kostaði mig 960 þúsund
krónur og Sigfús hafði hirt með bátn-
um. Ég var búinn að fá mig fullsaddan
af þessum refjum og vildi aðeins ljúka
málinu og snúa mér að öðru. En þeir
stefndu mér og vildu fá til baka þessa
lækkuðu launabót sem ég ætlaði að
sætta mig við. Ég neitaði að borga svo
ósanngjarna kröfu. Ég tapaði málinu
og var kominn í skelfilega stöðu með
3 milljóna króna vanskilaskuld hjá
Búnaðarbankanum. Ég var peninga-
laus og báturinn farinn. Ég neyddist
til þess að selja krókaleyfið og þar með
atvinnuleyfið á mínum eigin báti til
þess að mæta útgjöldum vegna smíði
Bjarma. Krafist var gjaldþrotaskipta
og ég varð að loka bátastöðinni minni
í Hveragerði. Nú er ég gjaldþrota mað-
ur kominn á eftirlaun. Barátta mín
fyrir að fá hlut minn réttan og gjald-
þrotinu aflýst hefur engan árangur
borið. Stundum finnst mér eins og ég
búi í réttarkerfi ósnertanlegra og vel-
tengdra forréttindahópa.“
Hótanir
Eins og þegar hefur verið greint frá afl-
aði Sigfús, kaupandi bátsins, votta á
málamyndakaupsamninginn mörg-
um mánuðum eftir að samkomulagið
var gert. Þetta gerði hann með aðstoð
eiginkonu sinnar og systur hennar.
„Ég leit þar af leiðandi svo á að samn-
ingurinn væri falsaður. Þessi fölsun
var vitanlega einn mikilvægasti þátt-
ur málsvarnar minnar sem Lúðvík Ka-
aber lögfræingur annaðist fyrir mig.
Ólafur Börkur Þorvaldsson, þáver-
andi héraðsdómari á Selfossi, dæmdi
okkur í óhag þrátt fyrir að hafa hlust-
að á það í réttinum að undirskriftirnar
væru falsaðar. Ég get ekkert fullyrt um
það hvort vinskapur hans við Helga
Jóhannesson hafi haft enhver áhrif
á niðurstöðuna. En það hvarflaði að
mér.
Mér sárnaði mjög framvinda máls-
ins og gat ekki á heilum mér tekið. Eitt
sinn hringdi ég í Helga Jóhannesson,
lögfræðing Sigfúsar, og hafði á endan-
um í hótunum við hann. Ég sagði eitt-
hvað á þá leið að ef lög næðu ekki yfir
þetta athæfi þeirra skyldi ég drepa þá
báða. Þetta var örþrifaráð og í þessu
átti að felast hótun um að koma upp
um refjarnar og gera þá ærulausa.“
Dæmdur fyrir hótanir
„Fjórum dögum síðar hringdi Helgi
í mig og spurði hvort ég væri til í að
bera fram hótunina skriflega. Ég stend
við orð mín og gerði það, sem áreið-
anlega var óvarlegt. Á grundvelli þessa
lögsótti Helgi mig vegna meintra hót-
ana og fékk mig dæmdan í þriggja
mánaða skilorðsbundið fangelsi. Ing-
unn Einarsdóttir dómari spurði hvað
ég hefði átti við með orðum mínum.
Ég hef þegar útskýrt meiningu mína
en þetta var niðurstaðan.
Það var líklega meira en ári eftir að
ég hafði haft í hótunum við Helga að
hann hringdi í mig. Hann kvaðst vera
orðinn þreyttur á máli mínu gegn Sig-
fúsi. Og nú gerðist það að Helgi hafði
í hótunum við mig í símann. Hann
kvaðst ætla að senda nokkra fyrrver-
andi fanga af Litla-Hrauni, sem hann
hafði unnið fyrir í lögmannsstörfum
sínum, til þess að ganga frá mér. Ég
spurði hvar þeir ætluðu að fá mann-
skap til að ganga frá Garðari Björg-
vinssyni. Hann svaraði að þeir kynnu
sitt fag.“
Guðrún María Óskarsdóttir varð
vitni að framangreindu samtali. Hún
vitnaði um atburðinn í janúar 2005
með bréfi til Ingveldar Einarsdóttur
héraðsdómara. Meira en ári síðar, eða
12. apríl 2006, vottaði Guðrún María
í símtali við Steingrím Þormóðsson
hæstaréttarlögmann að hún hefði
orðið vitni að hótunum Helga. „Stað-
festi Guðrún María í þessu símtali, að
Helgi hefði hótað Garðari limlesting-
um ákveðinna aðila sem Helgi hefði
verið að verja í opinberum málum,
ef Garðar léti ekki af áreiti sínu vegna
Sigfúsarmálsins,“ segir í bréfi sem lagt
hefur verið fram í málinu.
Eyðimerkurgangan
„Þetta hótunarmál milli mín og Helga
lögfræðings bætti ekki mína stöðu. Í
málsvörn minni gagnvart Sigfúsi og
Helga seint á tíunda áratugnum hafði
ég lagt allt undir. Ég áfrýjaði til Hæsta-
réttar, tapaði og var gerður gjaldþrota.
Ég reyndi að fá málið tekið upp. Mörg
vitni voru leidd fram og ég fékk vitn-
isburð og meðmæli úr mörgum átt-
um um heiðarleika og orðheldni í
viðskiptum. Í nóvember 2003 lagði
Steingrímur Þormóðsson, lögfræð-
ingur minn, fram stefnu í Héraðsdómi
Vesturlands. Krafan var að viðurkennt
yrði fyrir dómi að Sigfús bæri skaða-
bótaskyldu gagnvart mér vegna tjóns
sem ég varð fyrir vegna málamynda-
samningsins og afsalsins. Ekkert gerð-
ist í málinu og það nánast gufaði upp.
Enn á ný, árið 2006, reyndi ég að leita
réttar míns og höfðaði sjálfur mál við
Héraðsdóm Vesturlands gegn konun-
um sem vottað höfðu undirskrift mína
án þess að hafa nokkru sinni séð mig.
Mér var gert að mæta við dómstólinn
í Borgarnesi og hafði farið þangað ein-
ar sex ferðir án þess að nokkuð gerðist.
Ég átt enn á ný að mæta tiltekinn dag.
Ég var hryggbrotinn og með inflúensu
og komst ekki í Borgarnes. Þar með til-
kynnti Benedikt Bogason héraðsdóm-
ari mér að málið yrði látið niður falla.
Ég veit eiginlega ekki hvernig á að
verja sig gegn svona réttarkerfi.”
Orðheldinn og skilvís
Verðugt er að vitna í málsgögn sem
Í hálfan annan áratug hefur Garðar
Björgvinsson bátasmiður árangurslaust
leitað réttlætis innan réttar- og dómskerf-
isins eftir að hafa verið gerður gjaldþrota
í kjölfar einkennilegs ágreinings við
kaupanda að báti. Þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir hefur Garðar ekki fengið úr
því skorið hvort skjalafals hafi mögulega
ráðið örlögum hans í málinu. Hann er nú
efnalítill eftirlaunamaður og leitar eftir
gjafsókn til þess að reyna að aflýsa gjald-
þrotinu og endurheimta æruna.
JÓHANN HAUKSSON
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Ég er ráðinn í því að vinni ég málið
og fái bætur skuli helm-
ingur þeirra renna til
heilbrigðismála í
landinu.
Báturinn umdeildi Bjarmivartek-
innófrjálsrihendiíHafnarfjarðarhöfn
ogsiglttilSnæfellsness,ÞegarGarðar
leitaðiréttarsínsvarhonumstefnt.