Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2010, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐA 26. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
Ég þykist vera
orðinn nokk-
uð lífsreynd-
ur maður. Að
vísu verður að
viðurkennast
að ég hef svo-
sem aldrei ver-
ið beinlínis
eins og útspýtt
hundsskinn
að snapa mér
sjálfur nýja og
áður óþekkta
reynslu, en hef þar á móti lesið
þeim mun meira. Og þar sem flest-
allt mannanna hátterni er að finna
í bókum, bara ef maður leitar nógu
vel, þá kynnist maður flestöllum
rangölum tilverunnar fyrr eða síðar,
ef maður kemst upp á lag með að
blaða í bókum.
Og því get ég sagt eins og fegurð-
ardrottningin forðum: Það er fátt
sem kemur mér á óvart.
TVÆR FURÐULEGAR FRÉTTIR
Í gær gerðist það þó að tvisvar á fá-
einum klukkustundum varð fyr-
ir mér nýlunda, sem ég hafði ekki
heyrt um eða séð áður. Fréttir sem
komu mér í opna skjöldu.
Og því miður var hvorug fréttin
þess eðlis að maður öðlaðist meiri
og dýpri trú á mannkynið. Báðar
snerust auk þess um sambúð okk-
ar mannanna við frændur okkar og
frænkur í dýraríkinu, og sýndu að
þar eigum við til að fara með furðu-
legum yfirgangi og jafnvel hörku.
Fyrri fréttin barst okkur utan úr
heimi, og sagði frá einstaklega and-
styggilegu máli sem þar hafði dúkk-
að upp. Svo virðist sem úti í heimi
sé upp risinn flokkur manna sem
fái eitthvað út úr því að horfa á ung-
ar konur kremja kanínur og jafnvel
kettlinga til bana. Og á netinu eru
strax komnir fram hópar kvenna
sem fullnægja vilja þessari undar-
legu og ógeðfelldu eftirspurn með
því að aflífa blessuð smádýrin með
þessum hætti.
PENINGAR ERU MÆLIKVARÐI
ALLRA HLUTA
Náttúrlega gegn greiðslu, enda eru
peningar mælikvarði allra hluta
eins og sannir kapítalistar vita.
Ekki hef ég geð í mér til að velta
fyrir mér hvernig í ósköpunum
menn geta orðið svo krumpaðir
að hafa gaman af öðru eins, en svo
lágkúrulegt og þó svo grimmilegt
um leið er þetta nýja „æði“ (sem ég
vona nú að ekki mjög margir taki
þátt í) að þetta kom mér algjörlega
í opna skjöldu við tölvuna í gær.
Viðhorf manna og breytni í garð
dýra er að sönnu uppfullt af mót-
sögnum, hleypidómum, og jafn-
vel skinhelgi og hræsni. Sum dýr
eru „bestu vinir“ okkar og um-
göngumst við þau nánast eins og
manneskjur, en önnur dýr eru fyrst
og fremst höfð í matinn – og við
hirðum lítið um hvernig þau hafa
það um ævi sína áður en við kýlum
þeim í vömbina. Við viljum sýna
mannúð en um leið marsera millj-
ónir dýra í dauðann á hverjum
degi til að fullnægja hungri okkar
og fleiri þörfum – til dæmis bara
veiðigleði. En hvað það á að þýða
sem fær fólk til að horfa á kanín-
ur kramdar til bana veit ég ekki, og
satt að segja er þetta svo hryggi-
lega ömurlegt að mig langar hreint
ekki að vita það.
GAMALL KÚASMALI
FRÁ STÓRU-ÁVÍK
Hin fréttin, sem kom mér á óvart
í gær, snerti sem sagt líka dýr – og
illa meðferð á dýrum. Og sú frétt
var frá Íslandi. Hin illa meðferð
fólst ekki í jafn augljósri og skefja-
lausri grimmd og birtist í kanínu-
drápunum, en hún kom mér samt
í jafn opna skjöldu.
Það kemur sem sagt á daginn
að í vaxandi mæli munu bændur
vera farnir að hafa kýr sínar inni
við allt árið um kring. Á nokkrum
bæjum fara þær aldrei út undir
bert loft.
Nú er ég gamall kúasmali frá
Stóru-Ávík í Árneshreppi þar sem
ég var í sveit á sumrin á gagn-
fræðaskólaárunum. Mér fannst
alltaf prýðilega gaman að ná í
og reka kýrnar, og var farinn að
mjólka þær af mikilli list hin seinni
sumur sem ég var í Ávík. Mér var
alltaf mjög vel við kýr, og stend á
því fastar en fótunum – og í fúlustu
alvöru – að þær séu einhverjar þær
gáfuðstu skepnur sem komið hafa
fram á jörðinni fyrir utan okkur
mennina. Það þarf ekki annað en
horfa framan í forvitna kú til að
átta sig á allri þeirri hugsun sem
býr í hennar stóra höfði.
HIN FEGURSTA
SJÓN Í SVEITUM
Og æ síðan ég var á Ströndunum
hefur mér alltaf þótt sú sjón feg-
urst þegar maður ekur um þjóð-
vegi landsins að líta kúahóp á beit,
eða jórtrandi í friði, eða á mark-
vissri göngu – þetta eru þau dýr
sem mér finnst eiga best heima í
íslensku sveitalandslagi.
Og eins og allir vita, þá elska
kýrnar að vera úti undir beru lofti
í náttúrunni. Allir sem hafa séð
kýrnar sletta úr klaufunum á vor-
in, þegar þeim er hleypt út í fyrsta
sinn, vita það. Það er því í raun
einstaklega ógeðfellt að þessi
glöðu dýr skuli ekki fá að líta dags-
ins ljós alla sína ævi, heldur verði
að húka inni í fjósum. Ég veit að
þeir bændur sem hafa þennan
háttinn á telja fjósin sín mjög góð-
ar vistarverur fyrir kýrnar, og það
getur vel verið rétt. Mér finnst það
samt jafn ósmekklegt að kýrnar fái
ekki að ganga lausar – eins og þó
mun vera skýrt kveðið á um í lög-
um. Bændur halda því víst fram að
nytin í kúnum sé betri ef þær húka
inni og éta hey, í stað þess að spíg-
spora um í náttúrunni og úða í sig
grængresinu.
PENINGAR ERU EKKI MÆLI-
KVARÐI ALLRA HLUTA
Það má vera – en hvað sem kap-
ítalistarnir segja, þá eru peningar
ekki mælikvarði allra hluta. Það
má ekki gerast að hið gáfaða ís-
lenska kúakyn lokist inni í fjósum
og fái aldrei að upplifa frelsið á
vorin, þegar slett er úr klaufunum.
Ég vona að þessu verði breytt
hið bráðasta. Ef ekki, þá lýsi ég mig
reiðubúinn til að fara næsta vor í
broddi fylkingar skæruliðasveitar
til að opna fjósin fyrir kúnum, svo
þær fái hér eftir sem hingað til að
leika við hvern sinn fingur – eins
og eðli þeirra og lífsgleði krefst.
Lifi frjálsar kýr!
H ingað til hef ég þjáðst af þeim glataða kvilla að geta ekki sofið
í flugvél. Það skiptir engu
máli hversu þreytt ég er. Ég
tengi þennan kvilla undir-
liggjandi flughræðslu minni,
sem ég viðurkenni þó sjald-
an. Það er bara eitthvað
rangt við að 500 manns séu
saman í málmhylki 30.000
fetum yfir jörðu og það frík-
ar mig út. Ég veit að ef eitt-
hvað fer úrskeiðis þá dey ég
líklega ásamt hinum 499 farþegunum
plús áhöfn. Ég vil ekki þurfa að vakna
upp þegar það gerist, ég vil frekar vera
vakandi. Þess vegna tek ég ekki í mál
að gleypa svefntöflur fyrir flug eins og
sumir ráðleggja mér.
Á rið 2007 fékk þá brjálæðis-legu hugmynd, ásamt góð-um vinkonum, að ég þyrfti lífsnauðsynlega að læra
kínversku og að það yrði að gerast í
Kína. Við vorum gargandi af spenn-
ingi þegar við pöntuðum flugfarið og
borguðum glaðar fyrir það hundrað
þúsund krónur á 2007 genginu. Þá átti
ég Vísakort. Keflavík – London, Lond-
on – París, París – Shanghai, samtals
um 20 tímar af flugi og að sjálfsögðu
til baka aftur sömu leið. Við áttum
flug klukkan 7 um morguninn frá
Keflavík og ég tók meðvitaða ákvörð-
un um að sofa ekkert nóttina áður.
Fram undan var samtals 35 tíma ferð-
lag svo þetta var sennilega óskynsam-
legasta ákvörðun sem ég gat tekið, en
ég vildi vera þreytt í þeirri von að í 12
tíma fluginu á milli Parísar og Shang-
hai næði ég að koma dúr á auga.
É g sá fyrir mér í hillingum að við þrjár vinkonurnar gæt-um kúrt saman undir teppi í flugvélinni, slefað sofandi
á öxlina á hver annarri og vaknað út-
hvíldar og eldhressar á flugvellinum
í Shanghai, tilbúnar í kínverskuslag-
inn. Þar sem ég er ekki bara flughrædd
heldur líka óheppin með eindæmum
þá var það að sjálfsögðu ekki að fara
að gerast. Að sjálfsögðu var eitthvað
vesen í innrituninni og sæti hlið við
hlið voru því ekki í boði. Öðrum meg-
in við mig sat afar þéttvaxinn, illa lykt-
andi Frakki og hinum megin sat ein-
staklega úrillur Frakki sem frussaði
frönskum fúkyrðum yfir eina flug-
freyjuna. Á þeirri litlu menntaskóla-
fönsku sem ég kann, skildist mér að
hann hefði átt pantað sæti á Business
Class en það hefði verið yfir-
bókað og honum hefði ver-
ið plantað við hliðina á mér
í staðinn. Heppin ég. Úrilli
Frakkinn fnæsti út í eitt og
tuðaði stanslaust á meðan
sá þétti var farinn að hrjóta
og gefa frá sér enn verri lykt,
löngu fyrir flugtak. Ég var
gráti næst.
Undir sætaröðun-um voru fáránlega staðsettar járn-stangir sem gerðu
að verkum að fæturnir á mér komust
með engu móti vel fyrir undir sæt-
inu fyrir framan. Ég var föst í helvíti,
að mér fannst. Flugfreyjurnar voru
fruntalegar og þóttust ekki skilja ensk-
una mína. Þess vegna fékk ég svína-
kjöt í staðinn fyrir nautakjöt þegar
maturinn kom. Ég gerði athugasemd
við það og flugfreyjan reif þá af mér
svínið og fleygði í mig nauti svo har-
kalega að bakkinn endaði á gólfinu og
helmingurinn af innihaldinu varð þar
eftir.
F yrir framan mig var skjár þar sem ég gat fylgst með flugleið-inni og hvernig tímanum leið og ég starði stöðugt á hann.
Einu sinni hélt ég að ég hefði sofnað.
Ég leit á skjáinn og sá að tuttugu mín-
útur höfðu liðið frá því ég kíkti síðast.
Ég hafði hugsanlega misst meðvitund
skamma stund af angist og þreytu,
en ég sofnaði pottþétt ekki. Þetta var
kornið sem fyllti mælinn, ég tróðst á
klósettið og gjörsamlega bugaðist.
Á þessum tímapunkti voru 8 tímar eftir af fluginu og ég búin að vera vakandi í 30 tíma. Ég sá því þann eina
kost í stöðunni, að grenja. Ég sat 25
ára gömul á klósettinu í flugvélinni
og grenjaði, hugsanlega af þreytu, en
samt ekki. Hvernig datt mér þetta í
hug? Læra kínversku! Í Kína! Til hvers?
Svo sló ég mig utan undir í hugan-
um, tók mér tak og fór fram. Það sást
líklega á mér að ég hafði grenjað því
úrilli Frakkinn hætti alveg að fnæsa,
hann leit föðurlega á mig og kinkaði
kolli. Hann skildi mig og leið hugsan-
lega jafn illa og mér, við vorum vinir.
Ég hallaði mér upp að honum og við
horfðum saman á skjáinn þar sem
flugvélin færðist löturhægt yfir Evr-
ópu í áttina að Asíu. Mér kom ekki
dúr á auga þessa 12 tíma frá París til
Shanghai og þetta var versta flugferð
lífs míns, fyrr og vonandi síðar.
FLUGFERÐ
DAUÐANS
Aldrei framar slett
úr klaufunum?
TRÉSMIÐJA
ILLUGI
JÖKULSSON
rithöfundur skrifar
HELGARPISTILL
SÓLRÚN LILJA
RAGNARS-
DÓTTIR
blaðamaður skrifar
Illugi Jökulsson telur að fátt komi sér á óvart lengur í heim-
inum. Í gær varð hann þó steinhissa yfir tveimur fréttum af
ógeðfelldri meðferð á dýrum.