Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2010, Blaðsíða 23

FÖSTUDAGUR 26. nóvember 2010 FRÉTTIR 23
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að íslenska
verði bundin í stjórnarskrá sem þjóðtunga?
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að ráðherrar
geti setið á Alþingi?
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að vald til
að veita opinberar stöður sé hjá einum
pólitískum ráðherra?
Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) persónukjöri?
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að takmarka
hversu lengi forseti getur setið?
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að
stjórnarskrá kveði á um að Ísland verði
ávallt kjarnorkuvopnalaust land?
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) að eignarhald
þjóðarinnar á náttúruauðlindum verði bundið
í stjórnarskrá?
Hvort vilt þú heldur að ríki á Íslandi þingræði
eða forsetaræði?
Á að fjölga eða fækka þingmönnum?
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að réttur
almennings til upplýsinga sem varða
almannahag verði tryggður í stjórnarskrá?
„Takmarkað vald og aukið gagnsæi“
skilaboðum um breytingar sem skýrt komu
fram í sveitarstjórnarkosningunum í vor,“ seg-
ir hann.
Meirihluti vill þjóðkirkjuákvæðið út
Á meðal helstu niðurstaða má nefna að meiri-
hluti frambjóðenda til stjórnlagaþings er and-
vígur því að ákvæði um þjóðkirkju verði áfram
í stjórnarskránni; 53 prósent frambjóðenda
eru andvígir slíku ákvæði en aðeins 27 prósent
eru því fylgjandi. Fimmtungur frambjóðenda
tekur ekki afstöðu. Niðurstaða þessarar spurn-
ingar kemur ekki eins út á meðal kjósenda,
eða þeirra 34 þúsund sem svöruðu spurning-
um DV. Þar er hlutfall andvígra nokkru lægra,
eða 42 prósent. 36 prósent eru fylgjandi slíku
ákvæði.
Á meðal annarra niðurstaða má nefna að
þrír fjórðu frambjóðenda vilja að forsetinn
hafi málskotsrétt áfram og 82 prósent þeirra
vilja að atkvæði til Alþingiskosninga hafi sama
vægi óháð búsetu. Þetta hlutfall er nokkru
hærra en hjá kjósendum sem svöruðu spurn-
ingum DV, 73 prósent þeirra eru sama sinnis.
Um helmingur kjósenda vill að heimilað-
ar verði opnar yfirheyrslur á Alþingi en nærri
tveir af hverjum þremur frambjóðendum.
Meirihluti beggja hópa vill fækka þingmönn-
um og um níu af hverjum tíu vilja að í stjórnar-
skránni verði réttur almennings til upplýsinga
er varða almannahag tryggður. Ríflega þrír
fjórðu frambjóðenda og kjósenda eru hlynntir
persónukjöri og þingræði.
Loks má nefna að 8 prósent frambjóðenda,
eða um 40 frambjóðendur, telja litla eða mjög
litla ástæðu til að breyta stjórnarskránni. Sama
hlutfall kjósenda er 18 prósent, miðað við svör
34 þúsund kjósenda á stjórnlagaþingsvef DV.
Vilja þingræði en samt kjósa ríkisstjórn
Birgir bendir á að niðurstöður beggja hópa
séu ef til vill svolítið mótsagnakenndar. Það
sjáist til dæmis á því að þrír fjórðu kjósenda og
frambjóðenda vilji þingræði frekar en forset-
aræði en á sama tíma séu yfir 40 prósent þess-
ara hópa tilbúnir að kjósa ríkisstjórn í beinni
kosningu. „Það þýðir að þeir vilja ekki þing-
ræði,“ segir Birgir en í þingræði felst að þingið
ákveði ríkisstjórn. Birgir segist lesa út úr niður-
stöðunum að í þeim felist ákall um aðskilnað
framkvæmdavalds og löggjafarvalds auk þess
sem krafan sé uppi um takmörkun á valdi. Það
sjáist til dæmis með því að stærsti hluti kjós-
enda og frambjóðenda vilji takmarka þann
tíma sem forseti og forsætisráðherra geti setið.
Eins og sést þegar rýnt er í niðurstöðurn-
ar eru frambjóðendur ef til vill heldur róttæk-
ari en kjósendur; í það minnsta sá hluti kjós-
enda sem svarað hefur spurningum DV. „Það
er frekar áberandi að frambjóðendur virðast
að sumu leyti ákveðnari og grimmari gagnvart
forsetaembættinu en almenningur – þó af-
staðan sé blendin að hluta. Ég hefði til dæmis
ekki búst við jafn miklum stuðningi við mál-
skotsrétt forseta og raun ber vitni, sérstaklega
miðað við umræðuna í samfélaginu,“ segir
hann en 74 prósent frambjóðenda og 64 pró-
sent almennings vilja að forsetinn hafi mál-
skotsrétt, samkvæmt svörum við spurningum
DV.
Styrkja tjáningarfrelsið
Birgi finnst einnig athyglisvert að 53 prósent
frambjóðenda vilja ekki að í stjórnarskrá verði
ákvæði um þjóðkirkju en hlutfall kjósenda sé
lægra, miðað við þessar niðurstöður. Hann
segir að ef þessi hlutföll haldist svipuð á með-
al þeirra sem hljóta sæti á stjórnlagaþingi og
að ákvæðið um þjóðkirkjuna verði numið út
úr drögum að nýrri stjórnarskrá – kunni mál-
ið að verða tekið upp á Alþingi, sem þarf að
samþykkja nýja stjórnarskrá. Þingmenn geti
þá þurft að taka afstöðu til þess hvort þeir taki
mark á þeim sem sitja sem fulltrúar almenn-
ings á stjórnlagaþinginu, eða hvort þeir meti
það svo að almenningsálitið ráði. Þó skal bent
á að fimmtungur frambjóðenda tekur ekki af-
stöðu.
Sem gamalreyndur fjölmiðlamaður fagn-
ar Birgir því að sjá einarða afstöðu með því
að réttur fólks til upplýsinga er varða al-
mannahag skuli tryggður í stjórnarskrá. Ís-
land muni þá fylgja í fótspor Svía og Norð-
manna. „Slíkt ákvæði yrði til þess að styrkja
verulega tjáningarfrelsið á Íslandi og er hluti
af því gagnsæi sem mér sýnist fólk vera að
kalla á, miðað við þessar niðurstöður,“ seg-
ir hann.
8%
78%
15%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
72%
13%
5%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
91%85%
11%
4%
6%
3%
57%
12%
28%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu Fækka Fjölga Óbreyttur fjöldi Taka ekki afstöðu
83%
69%
21%
12%
5%
11% 29%
12%3% 2%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu Þingræði Forsetaræði Taka ekki afstöðu
57%
75%77%
12% 12%
13%11%
79%74%
13% 11%
11%
13%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
94%86%
81%89%
86%80%
82%65%
7%
7%
13%
5%20%
15%
12% 8%
3%
3%
15%
4%
6% 5%
10% 6%