Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2010, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIR 26. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
KOSNINGAKERFIÐ Á MANNAMÁLI:
Þetta þarftu
að vita
Hver frambjóðandi til stjórnlagaþings hef-
ur fengið úthlutað fjögurra stafa einkenn-
isnúmeri. Í kjörklefanum verður spjald
með nöfnum og einkennisnúmerum allra
framjóðenda. Á kjörseðlinum eru 25 núm-
eraðar línur. Í þær skrifar kjósandinn ein-
kennisnúmer þeirra frambjóðenda sem
hann vill kjósa. Í fyrsta sæti fer númer þess
frambjóðanda sem kjósandinn vill helst
að komist á stjórnlagaþing. Með öðrum
orðum skal forgangsraða á kjörseðilinn.
Kjósandi þarf ekki að fylla út í allar lín-
urnar heldur eins margar og hann vill. Því
fleiri sem kjósandi velur því líklegra er að
atkvæðið nýtist til fulls. Hann þarf þó að
gæta þess að fylla örugglega í efstu línuna,
annars verður seðillinn ógildur. Ef kjósandi
skilur eftir auða línu á kjörseðlinum í einni
línu eru allar línur þar fyrir neðan ógild-
ar. Mikilvægt er að hafa kynnt sér fram-
bjóðendur og búið sig undir kosningarnar
heima – jafnvel skrifað niður númerin áður
en haldið er á kjörstað. Það sparar tíma og
kemur í veg fyrir langar biðraðir.
Til að einfalda talningareglurnar má
segja að ef þinn fyrsti valkostur (númer 1 á
kjörseðlinum) fær ekki nógu mörg atkvæði
til að ná kjöri færist atkvæðið á frambjóð-
enda númer 2. Svipað gerist ef þinn fyrsti
valkostur fær allt of mörg atkvæði. Segjum
sem svo að hann fái helmingi fleiri atkvæði
en hann þarf. Þá þarf hann bara hálft at-
kvæði frá þér en hinn helmingurinn færist
yfir á þann sem er í 2. sæti á listanum og
svo koll af kolli.
Þetta er gert til að atkvæðið falli ekki
dautt. Það getur ekki gerst nema þú kjós-
ir mjög fáa og enginn þeirra fái nægilega
mörg atkvæði til að ná kjöri.
Þetta þýðir að þú ert í raun að kjósa
þann sem þú setur í fyrsta sætið. Hinir eru
til vara. Með þessu fyrirkomulagi eru líkur á
að flestir kjósendur eigi einhvern fulltrúa á
stjórnlagaþinginu.
Hver eftirfarandi möguleika lýsir þínum
áherslum um kjördæmaskipan á Íslandi best?
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
Landið verði eitt kjördæmi Óbreytt kjördæmaskipan Fækka
kjördæmum Fjölga kjördæmum Taka ekki afstöðu
12%
12%
17%
59%56%
Á forseti Íslands áfram
að hafa málskotsrétt?
Eiga þjóðaratkvæðagreiðslur að vera
ráðgefandi eða bindandi?
Á að kjósa ríkisstjórn beinni kosningu?
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að hafa ákvæði
um þjóðkirkju á Íslandi í stjórnarskránni?
Hver á að geta knúið á um
þjóðaratkvæðagreiðslur?
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
ALMENNINGUR FRAMBJÓÐENDUR
Já Nei Taka ekki afstöðu
74%65%
19%
16%
16%
10% 9%
6%
42% 37% 46%
15%6%
49%
1%
Bindandi Ýmist bindandi eða ráðgefandi
Ráðgefandi Taka ekki afstöðu
3%
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að tryggja
jafnrétti óháð kynhneigð í stjórnarskrá?
Hver er afstaða þín til atkvæðavægis í
Alþingiskosningum?
Á að draga úr eða auka valdheimildir forsetans
í stjórnarskránni?
Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að heimilaðar
verði opnar yfirheyrslur á Alþingi?
80%
14% 9%
6%
91%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
Já Nei Taka ekki afstöðu
Sama vægi óháð búsetu Ólíkt vægi eftir
landshlutum Taka ekki afstöðu
30%
46%
22%
41%
11%
73%
83%
7%
10%
16%
37%23%
36%
42%
22% 20% 27%
53%
46%
23%
31%
37% 29%
33%
Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
Auka valdheimildir Draga úr valdheimildum
Taka ekki afstöðu
29%
49%
22%
12% 63%
25%
Forsetinn Minnihluti Alþingis Meirihluti Alþingis
Hlutfall kjósenda Taka ekki afstöðu Hlynnt(ur) Andvíg(ur) Taka ekki afstöðu
„Takmarkað vald og aukið gagnsæi“
„Heilt yfir virðist vilji frambjóðenda endur-
speglast glettilega vel í vilja kjósenda, miðað
við þessi svör. Það er engin áberandi skekkja,
nema kannski á nokkrum sviðum,“ segir Birg-
ir Guðmundsson, stjórnmálafræðingur við
Háskólann á Akureyri, um svör frambjóð-
enda annars vegar og kjósenda hins vegar við
spurningum DV um helstu álitamál stjórnar-
skrárinnar. 85 prósent frambjóðenda svöruðu
spurningum DV og um 34 þúsund kjósend-
ur. Tölurnar hér á síðunni eru byggðar á þeim
svörum.
„Almennt er tónninn í viðhorfunum
þannig að hann snýst um að takmarka vald
með einhverjum hætti og að auka gegnsæi,“
segir Birgir og bætir við að það séu eðlileg
skilaboð í ljósi þess að trúnaðarbrestur hafi
orðið á milli stjórnmála og almennings eft-
ir hrunið. „Þetta er kannski framhald af þeim
Frambjóðendur til stjórn-
lagaþings vilja afnema
ákvæði um þjóðkirkju í
stjórnarskránni, vilja að
landið verði eitt kjördæmi,
forsetinn hafi málskots-
rétt og þeir vilja persónu-
kjör. Birgir Guðmundsson
stjórnmálafræðingur
segir augljóst að vilji sé til
að setja valdi stjórnmála-
manna skorður.
70%
39%
58%
93%
2%
55%
19%
49%
71%
7%
BALDUR GUÐMUNDSSON
blaðamaður skrifar: baldur@dv.is