Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2010, Blaðsíða 16

GÁFU JAFNRÆÐINU
LANGT NEF
Samkvæmt upplýsingum úr fjár-
málaráðuneytinu er lokasamningur
sá sem gerður var við rekstraraðila
meðferðarheimilisins að Árbót í Að-
aldal studdur lögfræðilegu áliti frá
félagsmálaráðuneytinu. Í gögnum
málsins, sem DV hefur undir hönd-
um, frá félagsmálaráðuneytinu og
Barnaverndarstofu er ekki að finna
slíkt lögfræðilegt álit. Hins vegar sýna
gögnin að umtalsverð vinna hefur
verið lögð í að ná samningi þeim sem
á endanum var gerður. Hann felur í
sér 30 milljóna króna lokagreiðslu
eins og fram hefur komið. Þá ligg-
ur fyrir að Barnaverndarstofa hafði
ekki frumkvæði að samningnum og
var Bragi Guðbrandsson, forstjóri
Barnaverndarstofu, samningnum
mótfallinn. Hann taldi að samning-
ar kvæðu skýrt á um rétt til uppsagn-
ar og að 6 mánaða uppsagnarfrestur
gilti samkvæmt samningi.
Hvar eru lögfræðiálitin?
Björn Valur Gíslason, þingmaður VG
í Norðausturkjördæmi, varði inngrip
fjármála- og félagsmálaráðherra í
Kastljósþætti síðastliðið miðviku-
dagskvöld. Hann sagði að lögmenn
ráðuneytanna og í stjórnarráðinu
hefðu talið að ekki hefði orðið nokk-
ur forsendubrestur í samningum
Barnaverndarstofu við Árbótarheim-
ilið. Þess vegna hefði þurft að semja
um málalok. „Það kemur skýrt fram í
gögnum með málinu að það var talið
margfalt betra að semja um niður-
stöðu þessa máls heldur en að halda
því til streitu í þeim farvegi sem það
var. Það er ekkert óeðlilegt við það.“
Aðspurður um það í Kastljós-
þættinum hvort borga hefði þurft Ár-
bótarhjónunum meira ef umræddur
samningur hefði ekki verið gerður
svaraði Björn Valur orðrétt: „Það er
niðurstaða starfsmanna félagsmála-
ráðuneytisins að það sé margfalt
betra að semja um lokun þessa
heimilis en að halda því til streitu að
það var eftir samningur í tvö og hálft
ár, sem samningsaðilar fyrir norðan
hefðu getað haldið til streitu. Það var
því miklu betra að loka þessu máli og
semja um niðurstöðu þess.“
Þess má geta að verðmæti samn-
ingsins frá uppsögn hans og út
samningstíma árið 2012 var um 140
til 150 milljónir króna og til þess vís-
aði lögfræðingur Árbótarhjónanna
Hákonar Gunnarssonar og Snæfríð-
ar Njálsdóttur. Þau sættust hins veg-
ar á aðeins fimmtung þeirrar upp-
hæðar, eða 30 milljónir króna. Sú
niðurstaða getur hæglega bent til
þess að sækjendur málsins hafi talið
ólíklegt að 150 milljóna króna krafa
fengist aldrei viðurkennd fyrir dómi.
Álit Árna Páls í maí
Þótt ekki finnist lögfræðilegt álit sem
styður bókstaflega það sem Björn
Valur hélt fram í Kastljósþættinum
eru til minnisblöð sem sýna fram-
vindu í samningaviðræðum og eft-
irrekstur Björgvins Þorsteinssonar
lögfræðings. Einar Njálsson í félags-
málaráðuneytinu ritaði minnisblað
til Steingríms J. Sigfússonar fjármála-
ráðherra, Árna Páls Árnasonar, þá-
verandi félagsmálaráðherra, og Bolla
Þórs Bollasonar, ráðuneytisstjóra
í félagsmálaráðuneytinu, þann 20.
maí á þessu ári. Þar er einnig rætt um
að Guðmundur Árnason, ráðuneyt-
isstjóri í fjármálaráðuneytinu, hafi
verið upplýstur um málið.
Í umræddu minnisblaði er tal-
ið brýnt að taka af skarið í Árbótar-
málinu og af öllu má ráða að lítið hafi
borið í milli á þessu stigi. Í minnis-
blaðinu er sérstaklega minnst á af-
stöðu Árna Páls í málinu og orðrétt
efir honum haft: „Félags- og trygg-
ingamálaráðuneytið telur – sérstak-
lega í ljósi athugasemda BVS (Barna-
verndarstofu) – að tryggja þurfi vel
lagaheimildir til greiðslu, ef bjóða á
greiðslu til hjónanna umfram laga-
skyldu. BVS getur tekið á sig greiðslu
sem nemur um 10 milljónum um-
fram skyldu, en lengra er ekki hægt
að ganga í ljósi afstöðu BVS og þess
að ekki er nein fjárheimild fyrir
hendi til að inna greiðslur af hendi.
Ráðuneytið telur ekki mögulegt að
bjóða meira en sem nemur upphafs-
tilboði ráðuneytisins nema til komi
sérstök fjárveiting, enda vafasamt að
það standist góða framkvæmd fjár-
laga að greiða tugi milljóna umfram
lagaskyldu án skýrrar fjárlagaheim-
ildar.“
Loks segir: „Ef til slíkra viðbótar-
greiðslna á að koma er óhjákvæmi-
legt að áliti ráðuneytisins að til komi
viðbótarfjárveiting og að þannig sé
líka tryggt lögmæti slíkrar greiðslu.“
Í umræddu minnisblaði er fram-
angreint innan gæsalappa og sagt
vera „Inlegg ÁPÁ“ (Árna Páls Árna-
sonar).
Ekki verður annað ráðið en að
Árni Páll hafi að mestu tekið undir
sjónarmið Barnaverndarstofu í fram-
angreindri athugasemd í minnis-
blaði frá því snemma sumars.
Mun lægri upphæðir
Heiða Björg Pálmadóttir, lögfræðing-
ur Barnaverndarstofu, gerði athuga-
semd við uppkast að lokasamningi
um 30 milljónirnar í tölvupósti til
embættismanna í félagsmálaráðu-
neytinu 1. júlí á þessu ári. Hún rakti
5 eldri samninga um starfslok á ár-
unum 1996 til 2008. Í einum þeirra
féll dómur rekstraraðilum í óhag.
Við opnun Götusmiðjunnar og opn-
un unglingadeildar á Vogi var rekstri
hætt árið 2002 á Skjöldólfsstöðum á
Jökuldal. Lokagreiðsla nam 5 millj-
ónum króna á núvirði. Við lokun
á Laugalandi árið 2007 var loka-
greiðsla um 7 milljónir kóna á nú-
virði. Við lokun á Hvítárbakka árið
2008 nam uppgjörið um 17 milljón-
um króna. Loks kostuðu starfslok á
Geldingalæk um 9,5 milljónir króna
árið 2008. Þess má geta að rekstur
meðferðarheimila með samning-
um við einkaaðila miðast við velferð
barna sem þar vistast og meðferð
þeirra á faglegum grundvelli.
Farið gegn jafnræðisreglunni
Að lokinni upptalningunni segir
Heiða Björg: „Mið hliðsjón af fram-
angreindu telur stofan rétt að vekja
athygli á því að þau drög að sam-
komulagi sem nú liggja fyrir um
starfslok í Árbót og kynnt voru í
tölvubréfi dags. 11. núní sl. verða
seint talin í góðu samræmi við fyrri
afgreiðslur í sambærilegum málum.
Er því erfitt að sjá að samkomulagið,
eins og það lítur út nú, sé í samræmi
við jafnræðisreglu stjórnsýslurétt-
arins eða vandaða stjórnsýsluhætti.
Að auki má benda á að í öllum fyrri
tilvikum tókst að semja um starfslok
áður en sex mánaða uppsagnarfrest-
urinn rann út.“
Þetta virðast ætla að verða áhríns-
orð því nú ætlar Guðmundur Týr
Þórarinsson í Götusmiðjunni að fara
fram á sambærilegar bætur og Ár-
bótarhjónin fengu. Þjónustusamn-
ingi við Götusmiðjuna var rift síð-
astliðið sumar vegna meintra hótana
Guðmundar í garð unglinga sem
vistaðir voru í Götusmiðjunnni. Lög-
fræðingur Guðmundar telur að með
hliðsjón af Árbótarsamningnum hafi
ríkið hugsanlega stofnað til bóta-
skyldu gagnvart Götusmiðjunni.
16 FRÉTTIR 26. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
JÓHANN HAUKSSON
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Árbótarmálið var leyst á efstu stigum stjórnkerfisins og þurfti ríkið að láta meira fé af hendi rakna en í
öðrum sambærilegum málum. Lögfræðileg álit er ekki að finna sem knúðu á um sérstaka samninga við
Árbótarhjónin. Í gögnum málsins var varað við brotum gegn jafnræðisreglu stjórnsýsluréttar.
Er því erfitt að sjá að samkomulagið, eins og það lítur út nú, sé í samræmi við jafn-
ræðisreglu stjórnsýsluréttarins eða vandaða
stjórnsýsluhætti.
Sammála Barnaverndarstofu? ÁrniPállÁrna-
sonvaraðimennviðaðsemjaumháarupphæðir
framhjálagaheimildumsíðastliðiðvor.
Jafnræðisreglan BragiGuðbrandsson,forstjóriBarnaverndarstofu,hefurmestgreitt
17milljónirkrónaísambærileguuppgjöriviðeinkarekinmeðferðarheimili.
Árbót GuðmundurTýrÞórarinsson,MummiíGötusmiðjunni,teluraðjafnræðisregla
hafiveriðbrotináGötusmiðjunniþegarhannhorfirtilsamningaviðÁrbótarheimilið.